کتابِ حکمتیار و مسعود در آزمون پیروزی و شکست و یا ۱۴ روز حساس در تاریخ معاصر افغانستان، عنوان یادداشت‌های سفر عادل بترجی است که توسط عبدالاحد هادف به فارسی برگردان شده است.
این کتاب در ۲۵۴ برگ و هزار نسخه از نشانی انتشارات سعید در کابل به نشر رسیده است.
کتاب حکمتیار و مسعود را عصمت‌الله احراری برگ‌آرایی کرده و طرح جلد بر آن ریخته و این کتاب به روح ملامحمد اسماعیل، یکی از مجاهدین مخلص و فداکار افغانستان، اهدا شده است.
شیخ عادل بترجی به نقل از مترجم کتاب حکمتیار و مسعود، یکی از چهره‌های برجستۀ عرب بود که در صحنۀ جهاد افغانستان حضور یافت و برخلاف بسیاری از همتایانش خاطرات و یادداشت‌های آمدنش به افغانستان را منتشر کرد.
آقای بترجی در روایت لحظه‌به‌لحظه، صحنه‌های حساس تاریخ افغانستان را در این کتاب به تصویر کشیده و آقای هادف با نثر زیبایی و پیراسته آن را به فارسی برگردان کرده است.
آقای بترجی در حساس‌ترین مرحلۀ تاریخ افغانستان یعنی در آستانۀ پیروزی مجاهدین و فتح کابل وارد افغانستان شده و در مدت بیشتر از یک هفته را در مرکز فرماندهی گلبدین حکمتیار در منطقۀ سرخاب ولایت لوگر سپری کرده است.
عبدلاحد هادف در «پیش‌گفتار مترجم» و در پیوند به اهمیت برگردان این کتاب می‌نویسد: اهمیت این کتاب بیشتر از آن‌جا پیدا است که روایتی از اتاق حکمتیار در حساس‌ترین روزهای تاریخ معاصر افغانستان و حکایتی از پشت صحنه‌های دراماتیک آن مرحله به‌شمار می‌رود.
خواننده در پشت صحنه‌های دراماتیک این کتاب می‌یابد که چهره‌یی در هم‌سویی با اعضای برجستۀ سازمان استخباراتی پاکستان می‌شود تا شهری را که دولت آن خود آهنگ تسلیم شدن سر داده و بارها گفته است که می‌خواهد حکومت را تسلیم بدهد، از بهر فرونشاندن عطش خون‌ریزی به‌خاک و خون بکشاند و هیچ بیمی هم از ریختن خون شهروندان این شهر ندارد.
به باور مترجم کتابِ حکمتیار و مسعود: این نوع روایت‌ها از زبان طرف‌های سومی هم نکهت خاصی دارد و هم حکم این‌که گفته‌اند «خوش‌تر آن باشد که سر دلبران، گفته آید در حدیث دیگران» به اهمیت مراتب داسته می‌افزاید.
با آن‌که نویسنده کتاب را با روحیۀ طرف‌داری از گلبدین حکمتیار نوشته، اما در روایت حقایق عینی و تاریخی از دقت و امانت لازم کار گرفته و می‌شود گفت که شیرازۀ اصلی اهمیت کتابِ حکمتیار و مسعود نیز در همین امر نهفته است.
از سویی هم، مترجم کتابِ حکمتیار و مسعود با آگاهی‌یی که از تاریخ افغانستان داشته، در پاورقی‌ها به روشنی روایت‌ها و پشت صحنه‌های روایت شده پرداخته و خواننده را از پهلوهای پنهان آگاه ساخته است.
کتاب حکمتیار و مسعود در مجموع متشکل از دو بخش اصلی و ضمایم می‌باشد که در بخش اصلی آن به روایت و تحلیل حوادث چهارده روز سفر پرداخته و در بخش ضمایم آن، متن چند مصاحبه و گفت‌وگوی تاریخی به‌شمول صحبت مخابره‌یی قهرمان ملی کشور با گلبدین حکمتیار را درج کرده است.
عبدالاحد هادف مترجم کتابِ حکمتیار و مسعود متولد اواخر دهۀ هفتاد میلادی در ولایت پنجشیر است. درس‌های ثانوی خود را در علوم دینی به سر رسانده و لیسانس ادبیات عربی و مطالعات اسلامی دارد و در دورۀ کارشناسی ارشد علوم سیاسی خوانده است.
یک‌ماه با قهرمانان، شخصیت مسلمان معتدل، دفاع عن‌الحق، اعتدال، مسعود پدیده‌یی بی‌نظیر، مسعود در جهان عرب و طرح نهضت مدنی در افغانستان، کتاب‌هایی است که آقای هادف طی سال‌های گذشته نوشته و یا از زبان عربی برگردان کرده است.