مدیران معارف، آموزگاران و دانش‌آموزان چهار ولسوالی نورستان خیالی هستند.
یک نماینده مردم نورستان در مجلس با بیان این مطلب می‌گوید: در چهار ولسوالی این ولایت مکاتب بسته است؛ اما مسوولان امتیازات آن را گرفته و “جیب” خود را پُر می‌کنند.
این در حالی است که برخی از فعالان مدنی با تأیید بر این‌که مکاتب در بیشتر ولسوالی‌ها بسته است، مسوولان وزارت آموزش و پرورش را به بی‌توجهی و کم ظرفیتی متهم می‌کنند.
مولوی احمدالله موحد نماینده مردم نورستان در مجلس در مصاحبه با روزنامه ماندگار می‌گوید که در این ولایت ۹۰ درصد معارف فلج است، بدون از مرکز در تمام ولسوالی‌ها به علت نداشتن آموزگار و کتاب مکتب به روی دانش‌آموزان بسته شده است.
آقای موحد مسوولان وزارت آموزش و پرورش را به دروغ‌گویی متهم کرده افزود که برای آموزگاران ولایت نورستان، در لغمان و ننگرهار معاش پرداخته می‌شود. او گفت: “در افغانستان از رییس جمهور شروع تا به وزیر، رییس، مدیر همه دروغ‌گو هستند”.
او افزود: در این ولایت آموزگاران، مدیران معارف و دانش آموزان خیالی وجود دارد که معاش دریافت می‌کنند؛ اما به شکل فزیکی حضور ندارند.
به گفته این عضو مجلس نماینده‌گان، در ولسوالی‌های برگ متال، کامندیش، ویگل، مندول و دو آب مکاتب بسته است؛ اما مسوولان به‌خاطر این‌که امتیازات را در “جیب بزنند”، بسته بودن مکاتب را رد می‌کنند.
آقای موحد تأکید کرد که امتیازات مکاتب در جیب مسوولان معارف می‌رود و یا به طالبان داده می‌شود. او خاطر نشان ساخت: “بیشتر آموزگاران در تبانی با طالبان از طرف شب جنگ می‌کنند و از طرف روز به‌نام آموزگار معاش می‌گیرند”.
آقای موحد والی نورستان را به زد وبندهای شخصی در تبانی با “رفقایش” متهم کرده می‌افزاید که والی این ولایت با مصلحت‌گرایی که دارد، دوستان خود را در نهادهای دولتی می‌گمارد.
در این حال، فیهمه سادات معاون کمیسیون امور دینی، فرهنگی، معارف و تحصیلات عالی مجلس نماینده‌گان می‌گوید: در بیشتر ساحات مکاتب دخترانه وجود ندارد، ناامنی‌ها باعث شده تا شماری از خانواده‌ها نگذارند دختران‌شان به مکتب بروند.
بانو سادات افزود: برخی از گروه‌ها طرف‌دار آموزش نیستند و نمی‌گذارند دختران و پسران به مکتب بروند و مخالف آموزش و پرورش در قرا و قصبات هستند.
به گفته او، به رغم این‌‌که طالبان دروازه‌های مکاتب دخترانه را می‌بندند، شماری از خانواده‌ها به اساس باورهایی‌که دارند نمی‌گذارند که دختران‌ به مکتب بروند.
معاون کمیسیون معارف و تحصیلات عالی مجلس نماینده‌گان در بخشی از سخنان خود بیان کرد: در ولایت جوزجان در ولسوالی‌های ناامن مکاتب دخترانه باز است که با پا در میانی بزرگان اقوام این کار صورت گرفته است.
بانو سادات اضافه کرد که کمیسیون امور دینی و فرهنگی، معارف و تحصیلات عالی هر مرتبه که مسوولان وزارت آموزش و پرورش را فرا خوانده است، آنان بزرگترین علل بسته بودن مکاتب را ناامنی قلم داد کرده‌اند.
او گفت: در برخی از ولسوالی‌ها به‌خاطر این‌که «آموزگاران زن در آن ولسوالی وجود ندارد، مکاتب دخترانه بسته است؛ اما این نشان می‌دهد که دولت پیشین در آن ولایت سرمایه گذاری نکرده است، در برخی ولایات تمرکز بالای سامانه آموزش و پرورش صورت نگرفته است.
بانو سادات باورد دارد که تا زمانی مردم و دولت با هم همکار نشوند؛ ناهنجاری‌ها جریان خواهد داشت، در حال حاضر مسوولان نهادهای آموزشی احساس مسوولیت پذیری نیستند.
از سویی هم، نعیم نظری فعال جامعه مدنی می‌گوید: مسوولان معارف توان ظرفیت استفاده از کمک‌های که به نهاد آموزش و پرورش را نداشته و دست‌آوردها کم از کمک‌های صرف شده در این عرصه است.
آقای نظری باور دارد که فساد گسترده که در نظام آموزشی جریان دارد که دولت افغانستان را متاثر ساخته است، در حالی نهادهای آموزشی تأمین کننده کادر دولت هستند؛ امااز مواد فزیکی مکاتب تا نصاب آموزشی مکاتب متاثر از فساد است و تعبیض جنسیتی در آن وجود داشته که تا هنوز جریان دارد.
او گفت: انکشاف متوازن در آموزش و پرورش وجود نداشته و نقاط دور دست هنوز داشتن تعمیر مکاتب و نبود آموزگاران مسلکی رنج می‌برد.
آقای نظری تصریح کرد که ظرفیت زنان در جامعه افغانستان هنوز خفته است و باید این ظرفیت بیدار شود، در حال حاضر بیشتر مکاتب به علت نداشتن آموزگاران زن به روی دختران مسدود است.
این فعال جامعه مدنی می‌گوید که مسوولان نهادهای آموزش انکشاف معارف در کشور در نظر نداشته اند. برنامه‌های آموزشی از کفیت پایان برخور دار است و تا زمانی این برنامه تجدید نظر نشود، نصاب آموزشی از این حالت بیرون نخواهدشد.
این در حالی است که در بیشتر ولایات افغانستان مکاتب به روی دانش آموزان بسته است که یکی از این علل‌ها نبود امکانات درسی عنوان شده است.