سه کشور روسیه، چین و پاکسـتان قرار است امروز در مسکو دورِ تازه‌یی از گفت‌وگوها در مورد وضعیتِ افغانستان و راه‌های تأمین صلح در این کشور را آغاز کنند. در این نشست، هیچ نماینده‌یی از افغانستان و طرف‌های درگیر دعوت نشده‌اند و این نشان می‌دهد که گفت‌وگوهای صلح، حالا از کانال‌های مختلف و با آجنداهای مختلف پی‌گیری می‌شود.
ظاهراً روسیه نسبت به آن‌چه که در منطقه اتفاق می‌افتـد، نگرانی‌هایی دارد و به همین دلیل نیز کشورهایی مثل چین و پاکستان را در این راستا با خود همراه کرده است. این‌که نتایج چنین رای‌زنی‌ها و گفت‌وگوهایی به کجـا می‌انجامد، تا هنوز مشخص نیست؛ ولی یک نکته از همین حالا روشن است که غربی‌ها و به‌ویژه امریکایی‌ها چندان خشـنود از چنین اقدام‌هایی به نظر نمی‌رسند.
دو قدرتِ بزرگِ جهانی که به اندازۀ کافی در مسایلِ منطقه‌یی خود را دخیل کرده اند، هر یک به دنبال منافعِ خود تلاش دارند که قضایا را به سود خود فیصله دهند؛ چیزی که به شدت می‌تواند در تزلزل اوضاعِ منطقه تأثیر بگذارد. رویارویی این دو قدرتِ بزرگِ جهانی در منطقه نشان داده که هیچ کدام نمی‌توانند موازنه را چنان رقم زنند که ضمن حفظ منافع‌شان، کشـورهای منطقه نیز متضرر نشوند.
شاید روس‌ها تا دیرزمانی پس از حملات یازده سپتمبر، خود را از مناقشه‌های منطقه‌یی به دور نگه داشـتند، ولی پس از مدتی دیگر، تحمل‌شان به پایان رسید و عملاً با موضع‌گیری‌های گاه سـخت و گاه ملایم وارد جنجال‌های منطقه‌یی شدند. در حال حاضر، هرچند ناتو بیشترین امکانات را در سطح منطقه در اختیار دارد، ولی نقش روس‌ها نیز کمتر از آن‌ها نمی‌تواند محاسبه شود.
روس‌ها به دلیل نزدیکی جغرافیایی و هم داشتنِ هم‌پیمانانی در منطقه می‌توانند به اندازۀ کافی در مسایلِ آن نفوذ کنند، ولی هنوز از چنان قدرتِ مانوردهی برخوردار نیستند که بتوانند به اندازۀ کشورهای عضو ناتو، به نقش‌آفرینی در مسایلِ منطقه بپردازند. شاید یکی از راه‌هایی که روس‌ها می‌خواهند از آن طریق نقشِ بیشتری در مسایل منطقه داشته باشند، برگزاری دیدارها و گفت‌وگوهای سه‌جانبه و چندجانبه با کشـورهایی باشد که پیش از آن، بیشتر متمایل به سیاست‌های امریکا بودند.
روس‌ها درک کرده اند که بدون چینن روابطی ممکن نیست که از دستِ بالایی در مسایل منطقه برخوردار باشند؛ ولی در عین حال آن‌ها می‌دانند که هر قدر بخواهند در مسایلِ منطقه نفوذ کنند، به همان میزان خود را درگیر جنجال‌هایی خواهند ساخت که بعضاً بیرون شدن از آن‌ها کارِ آسانی نخواهد بود. روس‌ها هنوز خاطرات تلخِ دوران شورویِ پیشین را فراموش نکرده اند که آن‌ها را درگیر یکی از فرسایشی‌ترین جنگ‌های پایان سدۀ بیست کرد.
جنگ افغانستان برای شوروی پیشین، پیامدهای ویرانگر و خطرناکی داشت و به همین دلیل هنوز آن‌ها هراسِ آن سـال‌ها را با خود دارند؛ ولی در عین حال، از نفوذ گستردۀ امریکایی‌ها نیز در منطقه نگران اند. در چنین فضایی، آن‌چه که می‌تواند نصیبِ روس‌ها شود، وارد شدن در یکی از پیچیده‌ترین معضل‌های منطقه‌یی است که نتایج و پیامدهای آن، در هاله‌یی از ابهـام قرار دارد.
برای روسیه به‌صرفه‌تر آن است که به جای وارد شدن از راه چین و پاکسـتان، عملاً با همکاری دولت افغانستان طرح گفت‌وگوهای صلح را پی‌گیری کنـد. در روزهای اخیر، مشخص شده که روابطی میان روس‌ها و طالبان شکل گرفته است. روس‌ها این روابط را انکار نکرده اند و در توجیه آن گفته اند که منافع‌شان ایجاب می‌کند که چنین روابطی را دنبال کننـد. اما دنبال کردن منافع روس‌ها می‌تواند عملاً به ادامۀ جنگ و بحران در منطقه کمک کند؛ چیزی که به شدت افغانستان از آن آسیب می‌بیند.
در چنین وضعیتی، نمی‌توان تنها به منافع و خواست‌های خود اندیشید. جهانِ فعلی چنان درهم تنیده و گره خورده با یکدیگر است که هیچ‌گونه منافعِ یک‌جانبه نمی‌تواند مطرح باشد. روسیه در بهترین وضعیت، می‌تواند به عنوان مُمد گفت‌وگوهای صلح عمل کند. این نقش بهتر از تمامِ نقش‌های ممکن، می‌تواند مصالح، منافع و اتوریتۀ روسیه را در نظام بین‌الملل حفظ نماید. اما برقراری رابطه با یک گروه تروریسـتی و ابزار قرار دادنِ آن، جهت مهار یک گروه‌ تروریستیِ دیگر، نه‌تنها بازی با آتش است، بلکه وجهۀ تروریسم‌ستیزِ روسیه به عنوان ابرقدرتِ جهانی را صدمه می‌زند و در نهایت، کشورها و پیمان‌های بیشتری را در برابرِ آن ردیف می‌سازد.
روسیه می‌تواند گفت‌وگوهای صلح را فعالانه از کانال دولتِ افغانستان پی بگیرد و ضمن تقویت نظم سیاسی موجود در کشورِ ما، طالبان و حامیانِ آن را به ترک مخاصمه دعوت کند. مسلماً اگر گفت‌وگوهای صلحِ افغانستان با همکاری و حمایتِ روسیه به ثمر بنشیند، بخشِ کلانی از نگرانی‌های منطقه‌ییِ روسیه رفع خواهد شـد.