بسیاری از ناظران از بابت افزایش درگیر شدن روسیه در مساله افغانستان شگفت زده شده‌اند. آنها می‌پرسند مسکو می‌خواهد در این کشور جنگ زده چه چیزی به دست آورد؟ بعد از سوریه آیا قرار است در افغانستان به عنوان یک منطقه متفاوت، مناقشه دیگری میان آمریکا و روسیه شکل بگیرد؟
شبکه خبری دویچه وله در گزارشی نوشته است: «اخیرا روسیه مشارکتش در قبال مساله افغانستان را افزایش داده است. از نظر بسیاری از کارشناسان این یک اتفاق شگفت انگیز است زیرا مسکو سال‌های زیادی فاصله آشکار از جنگ در افغانستان داشت. در حقیقت در سال ۲۰۰۱ روسیه حتی از حمله آمریکا به افغانستان و سرنگون کردن حکومت طالبان متعاقب این حمله حمایت کرد.
در آن زمان حامد کرزی، رییس‌جمهور سابق افغانستان به درستی گفت: افغانستان احتمالاً تنها محلی است که منافع مسکو و واشنگتن در آن مغایرت ندارد.
اما یک وضعیت ژئوپلتیکی جدید در منطقه در حال ظهور است و به نظر می‌رسد که روسیه تصمیم گرفته در جنگ طولانی شده‌ای که در حال صدمه زدن به افغانستان است، دیگر بی‌طرف نماند.
نشست سه جانبه اخیر در شهر مسکو با مشارکت چین، پاکستان و روسیه به منظور بحث درباره امنیت افغانستان یک مثال دیگر از افزایش توجه روسیه به افغانستان است. روسیه نخستین بار در سال ۲۰۰۷ با رهبران طالبان ارتباطاتی را برقرار کرد تا با آنها مساله قاچاق موادمخدر از طریق کشورهای آسیای مرکزی را که هم مرز افغانستان هستند مورد بحث قرار دهد. اکنون گزارشاتی مطرح شده درباره اینکه مسکو مجدداً با طالبان در ارتباط است. اما اینبار به گفته تحلیلگران ارتباطات مسکو و طالبان منحصر به مذاکرات بر سر قاچاق موادمخدر نبوده است.
آنها می‌گویند، روسیه پی به این مساله برده که سیاست‌های آمریکا در افغانستان شکست خورده‌اند و بنابراین می‌خواهد در این کشور مداخله کند.
مایکل کوگلمن، یک کارشناس اندیشکده مرکز بین‌المللی وودرو ویلسون در واشنگتن به دویچه وله گفت: ممکن است چند دهه پیش روسیه از افغانستان بیرون انداخته شده باشد اما اکنون به نظر می‌رسد که علاقه‌مند به ورود مجدد به عرصه این کشور با یک قدم بزرگ است. درهمین حال روسیه نگران است که افغانستان تبدیل به پناهگاه امن دیگری برای گروه تروریستی داعش بعد از کشورهای عراق و سوریه شود.
کارشناسان می‌گویند مسکو می‌خواهد اطمینان حاصل کند که این اتفاق در مجاورت آسیای مرکزی رخ ندهد.
احمد سعیدی، یک دیپلمات سابق می‌گوید: ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه حضور داعش در افغانستان را یک تهدید بزرگ علیه منافع کشورش تلقی می‌کند.
سعیدی خاطرنشان کرد: نگرانی مشترک در قبال داعش باعث نزدیک‌تر شدن طالبان و روس‌ها شده است.
شبه‌نظامیان طالبان و داعش در دو سال گذشته درگیری‌هایی با یکدیگر در سراسر افغانستان داشته‌اند. هر دو گروه به دنبال افزایش کنترل خود بر این کشور هستند. با این حال کوگلمن گفت که از نظر وی روسیه با رفتن به سراغ طالبان در حال ریسک کردن است.
کوگلمن تاکید کرد: روسیه در حال تقویت کردن یک بازیگر غیردولتی است که رقیبی چشم گیر برای داعش به عنوان یک گروه تروریستی که نگرانی فراوانی برای روسیه ایجاد کرده، بوده است.
این کارشناس با این حال خاطرنشان کرد: نه پتانسیل داعش در افغانستان و نه تمایل روسیه برای اقدام به منظور جلوگیری از قدرتمند شدن این گروه در این کشور را نباید دستکم گرفت. نقش فعال روسیه در افغانستان هرچه بیشتر باعث پیچیدگی ژئوپلتیک منطقه خواهد شد. با وجود آنکه دیپلمات‌های روسی گفته‌اند که ارتباطات آنها با طالبان محدود به مذاکرات صلح بوده است اما مقامات غربی مدعی هستند که روابط طالبان و روسیه خیلی بیشتر از این است.
روز سه شنبه روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از مقامات افغان و غربی گزارش داد که روسیه در تلاش برای جلوگیری از یک توافق صلح میان دولت افغانستان و گلبدین حکمتیار، فرمانده سابق طالبان که از این گروه فاصله گرفت و با دولت افغانستان توافق صلح امضا کرده است.
کابل بنا به نوشته روزنامه وال استریت ژورنال به دنبال حذف نام حکمتیار از فهرست تحریم‌های سازمان ملل است اما دیپلمات‌های روسیه به دنبال جلوگیری از این اتفاق هستند.
کارشناسان می‌گویند: روسیه همچنین می‌خواهد از طالبان برای افزایش فشار بر واشنگتن استفاده کند.
کوگلمن گفت: ممکن است شاهد دینامیک “دشمن دشمنم، دوست من است” باشیم.
وی تاکید کرد که تعیین هدف واقعی تعامل روسیه با طالبان بسیار دشوار است.
سعیدی، دیپلمات سابق نیز گفت که معتقد است بعد از اوکراین و سوریه احتمالا جنگ دیگری میان آمریکا و روسیه در افغانستان بالا بگیرد.
کارشناسان معتقدند که این خبر خوبی برای افغانستان به عنوان کشوری که شدیدا نیاز به ثبات و صلح دارد، نیست.»