مجلس سنای افغانستان، خواهان لغو پیمان امنیتی با امریکا شده است. در جلسۀ روز یکشنبۀ این مجلس، اعضای آن با بحث‌های داغ و انتقادآمیز، امریکا را شریکِ خوبی برای این کشور ندانستند. به گفتۀ آن‌ها، امریکا در قبال تأمین صلح و ثبات در افغانستان سیاستِ دوگانه داشته است.
این‌گونه سخنان و برداشت‌ها در مورد امریکا و پیمان امنیتی با این کشور را می‌توان از تربیون‌های مختلف شنید. این تنها اعضای مجلس سنا نیستند که از نقش امریکا در مبارزه با تروریسم انتقاد می‌کننـد، امروزه بسیاری از شهروندانِ افغانستان نیز به چنین نتیجه‌یی در زنده‌گی سیاسیِ خود رسیده اند.
دو سال پیش که با تشکیل دولت وحدت ملی پیمان امنیتی با امریکا امضا شد، دولت‌مردانِ کشور از آن به عنوان نقطۀ عطف در مبارزه با تروریسم و تأمین ثبات در کشور یاد کردند. اما حالا با گذشتِ دو سال از آن روز و امضای پیمان امنیتی با امریکا، آیا می‌توان گفت که این پیمان چنان نتایجی برای افغانستان داشته که مقام‌های دولت وحدتِ ملی به محض رسیدن به قدرت، نخستین کارِ مهمی که می‌بایست انجام می‌دادند، امضای این پیمان بوده است؟
فراموش نکنیم که امضای پیمان امنیتی با امریکا پس از فراز و فرودهای زیاد انجام پذیرفت. این پیمان که باید در زمان حاکمیتِ حامد کرزی رییس جمهوری پیشین امضا می‌شد، به دلیل مخالفت شدیدِ او با این پیمان، به یک معضلِ کلان در روابط دو کشـور تبدیل شد. آقای کرزی استدلال می‌کرد که امریکا از توانایی‌هایی برخوردار است که می‌تواند صلح و امنیت را در افغانستان تأمین کند، ولی این کشور به دلیل منافع خود، این امکانات و توانایی‌ها را به کار نمی‌اندازد. به گفتۀ آقای کرزی و اطرافیانش، امریکا نمی‌خواهد که جنگ افغانستان پایان پذیرد؛ چون با منافع آن در تضاد قرار دارد.
اما رهبران دولت وحدت ملی با رد این‌گونه اسـتدلال‌ها و نظرات، عملاً در جهت خلافِ آقای کرزی عمل کردند. آن‌ها این تهمت را به جان خریدند که خود را در مظانِ همکاری با ادارۀ اوباما رییس جمهوری امریکا قرار دهند و یک روز پس از به دست آوردن قدرت، پیمان امنیتی با این کشور را که به شدت خواهان امضای آن بود، در یک مراسم ویژه اما نه چندان شکوه‌مند به امضا رسانند.
پیش از آن، در زمان رییس جمهوری حامد کرزی، امریکا می‌خواست که پیمان امنیتی آن کشور با افغانستان به سویۀ روسای جمهور به امضا برسد؛ ولی پس از آن، این پیمان در سطح مشاور امنیت ملی افغانستان و سفیر امریکا امضا شد.
برای امریکا در آن زمان، امضای چنین پیمانی در اولویت قرار داشت و نه این‌که در چه سطحی باید امضا شود. اما حالا پس از دو سال از امضـای این پیمان، وقتی در سنای کشور چنین صدای مخالفت با آن بلند می‌شود، مشـخص است که انتظارها از آن برآورده نشده اند. اما این که انتظارها از امضای چنین پیمانی چه می‌توانست باشد، دیدگاهِ واحدی وجود ندارد.
مقام‌های کشور به شمول رییس جمهوری معتقد اند که افغانستان به آن خواست‌هایی که از امضای پیمان امنیتی با امریکا انتظار داشته اند، رسیده اند. به گفتۀ آن‌ها، همین حالا وقتی حقوق و امتیازهای نیروهای امنیتی به وقت و زمانِ آن اجرا می‌شود، از نتایج چنین پیمانی می‌تواند باشـد. به گفتۀ مقام‌های کشور، افغانستان از برکت پیمان امنیتی با امریکا می‌تواند میلیاردها دالر مصارف امنیتیِ خود را بپردازد.
در همین حال، مقام‌های کشور می‌گویند که نیروهای امریکایی علاوه بر آموزش نیروهای کشور، در عملیات‌های نظامی نیز با نیروهای افغانستان همکاری دارند. آن‌ها با اشاره به جنگ‌های کندز و هلمند می‌گویند؛ در این نبردها اگر حمایت‌های هوایی نیـروهای امریکایی نمی‌بود، وضع به‌مراتب بدتر از آن چیزی می‌بود که اتفاق افتاد.
اما مخالفان امضای پیمان امنیتی معتقد اند که امریکا به اصلی‌ترین موارد که عبارت است از جلوگیری از ورود گروه‌های تروریستی به خاک افغانستان، توجه لازم نداشته است. به گفتۀ این منتقدان، همین حالا ده‌ها آموزشگاه و اردوگاهِ گروه‌های افراطی در خاک پاکسـتان آزادانه فعالیت دارند و دولت امریکا با وجود وقوف بر چنین واقعیتی، نسبت به آن واکنش نشان نمی‌دهد. این منتقدان می‌گویند بر اساسِ مفاد پیمان امنیتی با امریکا، نیروهای این کشور زمانی که افغانستان دچار مشکل با کشوری دیگر می‌شود، باید به کمکِ آن بشتابد؛ ولی در عمل چنین اتفاقی به وقوع نپیوسته است.
حالا بدون شک این سوال مطرح است که سود و زیان‌های پیمان امنیتی با امریکا چه بوده است؟
گمان می‌رود که دولت افغانسـتان کفایت لازم در استفاده از چنین پیمانی را نداشته و نتوانسته آن‌گونه که بایسته است، از چنین پیمانی به نفع صـلح و ثبات بهره ببرد. پیمان امنیتی با امریکا واقعاً زمانی به عنوان پیمانی معتبر شناخته می‌شد که در زنده‌گی سیاسی و امنیتیِ افغانستان تأثیراتِ خود را نشان می‌داد.