آن‌چه که در عرصۀ انتخابات انجام شده، اگر نگوییم بد بوده، ولی زیاد خوب و رضایت‌بخش نیز نبوده است. دولت افغانستان در یک روند به‌ظاهر دموکراتیک و از طریق کمیتۀ گزینش، اعضای پیشینِ کمیسیون‌های انتخاباتی را برکنار و افراد جدیدی را به جای آن‌ها گماشت. اعضای سابقِ کمیسیون انتخابات، در یک تصمیمِ غیرمترقبۀ رییس جمهوری به عنوان مشاورانِ او تقرر یافتند؛ اقدامی که به‌شدت باعث بدگمانی و ایجاد سوءظن‌هایی در سطح جامعه شد.
کار اعضای پیشینِ کمیسیون های انتخاباتی به دلیلِ تقلب‌های گسترده در انتخابات ریاست جمهوری گذشته، با انتقادهای زیادی مواجه بود و بسیاری از نهادهای مرتبط با انتخابات، خواهانِ آن بودند که اعضای پیشینِ کمیسیون‌های انتخاباتی در یک دادگاه بی‌طرف و عادلانه محاکمه شوند، تا حداقل مشکلات انتخاباتِ گذشته مشخص شده و از اتفاق‌های بعـدی جلوگیری شود. اما از آن‌جایی که ریاست جمهوری خواهان چنین برخوردی با اعضای پیشینِ کمیسیون‌های انتخاباتی نبود و به دلایلی خود را مدیون اقدام‌های غیرقانونیِ آن‌ها می‌دانست، همه را به صورت جمعی وارد ارگ کرد و به عنوان مشاورانِ خود برگزید. این اقدام ریاست جمهوری، گمانه‌زنی‌ها نسبت به عدم بی‌طرفیِ اعضای سابق کمیسیون‌های انتخاباتی را به یقین مبدل کرد و نشان داد که آن‌ها چندان بی‌طرف نیز در برگزاری انتخابات نبوده اند.
گزینش اعضای سابقِ کمیسیون‌های انتخاباتی به عنوان مشاوران رییس جمهوری، فرهنگ مکافات و مجازات را در کشور به‌شدت آسیب وارد کرد و نشان داد که در این کشور فقط کسانی محاکمه می‌شوند که به نفع قدرت‌های بزرگ کاری انجام نمی‌دهند. آیا با این اقدام، می‌توان به نهاد ریاست جمهوری اعتماد کرد و اقدام‌های آن را عادلانه و مبتنی بر قانون دانست؟
بدون تردید اقدام رییس جمهوری یکی از بدترین اقدام‌هایی بوده که در دو سال گذشته انجام شده است. البته آقای رییس جمهوری اقدام‌های بدِ کمی نداشته، ولی این از بدترین‌شان می‌تواند محسوب شود. آقای غنی میـزان تعهد و وفاداریِ خود به قانون و عدالت در جامعه را به‌شدت خدشه‌دار کرد و فکر نمی‌شود که به زودی بتواند آن را اعاده کند.
در کشوری که فرهنگ معافیت تا این حد بالا باشد که خاطیان به مقربانِ دربار تبدیل شوند، مشخص است که فاتحۀ دموکراسی و آزادی‌های شهروندی خوانده است. از جانب دیگر، وقتی اعضای جدید کمیسیون‌های انتخاباتی به کار آغاز کردند، این امیـدواری به وجود آمد که این بار حداقل کسانی به این سمت‌ها راه یافته اند که علایق و تمایلات جناحی و فردیِ خود را کنار گذاشته و از روی ایمان و تعهد به وظایف خود عمل خواهند کرد. ولی حالا پس از چند ماه از گزینش این افراد، آهسته آهسته مشخص می‌شود که این افراد نیز از وابسته‌گی‌های جناحی و فردی به نهادی مشخص رنج می‌برند. به این صورت چه انتظاری می‌توان از چنین کمیسیون‌هایی داشت؟ آیا می‌توان منتظر برگزاری یک انتخاباتِ سالم و شفاف در آینده نسبت به انتخابات‌های گذشته بود؟
آن‌چه که از اقدام‌ها و اجراآتِ اعضای جدید کمیسیون‌های انتخاباتی برمی‌آید، این آرزو نیز خیالِ باطلی بیش نمی‌نماید. اعضای جدیدِ کمیسیون‌های انتخاباتی از آن‌جایی که از سوی جناح‌های قدرت گزینش شده اند، نمی‌توان نسبت به تعهد آن‌ها نسبت به انتخابات به عنوان یک روند ملی مطمین بود. وقتی افراد رده‌بالای کمیسیون‌های انتخاباتی نسبت به قانون و فرایند ملی انتخابات تعهد کافی و لازم را نداشته باشند، مشخص است که نتیجۀ انتخاباتِ آینده بدتر و اسفناک‌تر از انتخابات گذشته خواهد بود. این مسأله از چشم بسیاری از ناظران انتخابات در کشور به دور نمانده و آن‌ها هشدار داده اند که اعضای کمیسیون‌های فعلی به صورت مغرضانه عمل می‌کنند.
فضل‌احمد معنوی رییس پیشینِ کمیسیون انتخابات افغانستان که به عنوان یکی از موفق‌ترین روسای این کمیسیون از بدو ایجاد آن شناخته می‌شود که توانست انتخابات سال ۲۰۱۰ میلادی پارلمانی را به خوبی مدیریت کند، در تازه‌ترین واکنش خود نسبت به کمیسیون‌های انتخاباتی گفته است که حتا رییس فعلیِ کمیسیون انتخابات نیز شخصِ مطمین و قابل اعتمادی نیست.
در همین حال، نهادهای ناظر بر انتخابات افغانستان نیز نگرانی‌های مشابه ابزار کرده اند. به باور این نهادها، کمیسیون‌های انتخاباتی هیچ اراده‌یی از خود برای برگزاری انتخاباتِ آینده نشان نداده اند. همین حالا، این کمیسیون از نبود رییس دارالانشا رنج می‌برد و فهرست سه نفری‌شان از سوی جناح‌های قدرت در کشور رد شده است. احتمال دارد که فهرست، بیشتر با واکنش منفیِ ریاست اجرایی روبه‌ر‌و شده باشد؛ زیرا با توجه به وابسته‌گی‌هایی که اعضای جدیدِ کمیسیون‌های انتخابات به نهاد ریاست جمهوری دارند، مشکل است که باور کرد که رییس جمهوری نیز با این فهرست مخالف بوده است.
احتمال بیشتر این است که این افراد به وسیلۀ شخص رییس جمهوری گزینش شده باشند، ولی رییس اجرایی با آن‌ها مخالفت کرده باشد. از نوع برخورد سخنگوی رییس اجراییه با این مسأله، چنین چیزی به وضاحت قابل دریافت بود و این نشان می‌دهد که نهاد ریاست جمهوری هنوز هم به دنبال جابه‌جایی‌های بیشتر در کمیسیون‌های انتخاباتی و پُر کردن پست‌های کلیدی این نهاد به وسیلۀ افراد “خودی” است. البته این گونه اقدام‌ها و دست‌اندازی‌ها در کُل روند انتخابات در کشور را آسیب می‌زند و بدون شک انتخابات بعدی (اگر چنین انتخاباتی در کشور برگزار شود) خیلی بدتر و فاجعه‌بارتر از انتخاباتِ گذشته خواهد بود در حدی که مردم حتا خاطرۀ تلخ انتخاباتِ گذشته را فراموش خواهند کرد.
در یک سخن این‌که در موجودیت افراد فعلیِ کمیسیون‌های انتخاباتی نیز یک انتخاباتِ عادلانه در کشور متصور نیست و بهتر آن است که رای‌دهنده‌گان در کشور با پیروی از رمان معروف “بینایی”ِ ژوزه ساراماگو، به انتخابات آینده مخالفتِ مثبت نشان دهند. به این معنی و بر اساسِ رمان بینایی، به پای صندوق‌های رای حاضر شوند ولی به هیچ کسی رای ندهند تا به این صورت، دولت نتیجۀ دست‌کاری‌های خود را در عمل شاهد باشد.