بامداد روز یک‌شنبه شماری از افراد طالبان به یک پایگاه نیروهای ناتو در ولایت ننگرهار حمله کرده و پس از زدوخوردی شدید، ۱۴ تن کشته برجا گذاشتند. این سنگین‌ترین حمله پس از دور جدید مذاکرات صلح است که در پیِ آن، شمار زیادی از زندانیان طالبان آزاد شدند.
طی یک ماه اخیر که پروسۀ آزادسازی طالبان را دو جانب پاکستان و افغانستان روی دست گرفته‌اند، چندین حمله در ولایت‌های کابل، ارزگان، ننگرهار و… صورت گرفته که تا کنون کم‌سابقه بوده‌اند. بر بنیاد تجربه از عملیات‌های جنگی طالبان، آن گروه در چنین موسمی ‌کم‌تر حملات زنجیره‌یی‌شان را دنبال می‌کردند. در سال‌های گذشته، طالبان حملات‌شان را بیشتر در فصل بهار و گرما آغاز می‌کردند که به قول خودشان، شرایط پیکار مساعد است. اما اینک، به‌راه انداختن موجی از حملات مرگبار در آستانۀ زمستان، به چه معناست؟
موضع‌گیری‌های اخیر طالبان نشان می‌دهد که آن گروه سعی دارد مخالفت شدیدش را با گفت‌وگوهای صلح نشان دهد. هر چند طالبان در گذشته‌ها هم به صورت رسمی ‌حکومت افغانستان را یک حکومتِ دست‌نشانده خوانده و تلاش‌های شورای عالی صلح را برای مذاکره، یک کار مضحک تلقی کرده بودند؛ اما در این دور مذاکرات، با پادرمیانی پررنگ پاکستان، طالبان به موضع‌گیری خونینی دست زده‌اند.
یافته‌ها بر آن‌اند که پاکستان با روی دست گرفتن تاکتیک جدیدی، فارمول‌های وضعیت را تغییر داده است؛ چنان‌که آن کشور در بازی جدید، خود را موافق گفت‌وگوهای صلح نشان می‌دهد و با چراغ سبز نشان دادن‌های مکرر، امتیازات بیشتری را می‌خواهد از ایالات متحده به‌دست بیاورد. این روش تا کنون نتیجه هم داشته است، طوری که افزون بر آن‌که ایالات متحده دوباره مایل گردیده تا کمک‌های اقتصادی به پاکستان را آغاز کند، دولت افغانستان هم روابط دوستانه‌اش را تنگ‌تر ساخته و حتا قرار است که پیمان راهبردی‌یی را با پاکستان به امضا برساند. اما در برابر، طالبان موقف متزلزلی دارند. چون از یک‌سو پاکستان به عنوان حامی ‌و بانی‌شان داخل گود شده است و آن‌ها نمی‌توانند سیلی‌یی به روی پاکستان بزنند و در مخالفت با پاکستان بایستند، و از سوی دیگر نگران اند که موقف خودشان زیر سوال برود و همۀ امتیازها را پاکستان غضب کند.
این عدم اعتماد به پاکستان از یک تجربه ناشی می‌شود؛ آن‌جا که در اوایل جنگ ایالات متحده با تروریسم، پاکستان زیر فشار جامعۀ جهانی حمایتش را از طالبان سلب کرد و ظاهراً با کاروان مبارزان یک‌جا شد. بنابراین، طالبان این بار نیز قربانیِ بازی پاکستان شده‌اند.
اما، پیچیده‌گی موضوع آن‌جاست که در حال حاضر دو پاکستان وجود دارد. یکی، پاکستانی که به‌شدت نظامی‌ و متنفذ است و بازی‌های منطقه را می‌چرخاند و دومی، ‌پاکستانی که ظاهراً یک دستگاه دیپلماتیک است و پیمان و قرار امضا می‌کند. پاکستان اولی همان «آی.اس.آی» است و دومی ‌هم حکومت سیاسی. «آی.اس.آی» طالبان را مدیریت می‌کند و حکومت سیاسی، آقای کرزی و همراهانش را. از این‌رو، ظاهراً طالبان هم از بازی‌های جاری پاکستان گیج شده‌اند و همانند جانب افغانستان، گمان برده‌اند که به‌راستی صلحی در راه است.
آن‌چه سوءنظر طالبان را به پاکستان بیشتر تقویت می‌کند، مانور دیگری‌ست که قرار است هفتۀ آینده از سوی پاکستان به اجرا گذاشته شود. مقامات پاکستانی خبر داده اند که رییس ارتش، جنرال اشفاق کیانی و رییس استخبارات نظامی‌، جنرال ظهیرالاسلام، با نماینده ویژۀ امریکا در بروکسل دیدار خواهند کرد. به احتمال قوی که خانم ربانی کهر نیز با وزیر خارجۀ امریکا در این نشست حضور خواهند داشت. موضوع این دیدار چندی‌وچونی گفت‌وگوهای صلح خوانده شده است که دولت افغانستان نیز از آن به گرمی استقبال ‌کرده است. به نظر می‌رسد که این نشست نیز در اضطراب طالبان نقش داشته است و آنان را وادار به نشان دادن استقلالیتی کرده که نتیجه‌اش کشته شدن مردم افغانستان است.
روشن است که ابتکار این نشست، به‌دست پاکستان است و به بهانۀ گفت‌وگوهای صلح، برای منافع خودش با امریکایی‌ها به چانه‌زنی خواهد پرداخت. باتوجه به این وضعیت، طالبان دو راه پیش‌ رو دارند که راه نخست – همان‌گونه که در بالا اشاره شد – جدا شدن کامل از پاکستان است که چنین امری هم به این زودی‌ها ممکن نیست؛ زیرا قدرت نفوذ پاکستان در طالبان به همان حد است که نفوذ دست آدمی بر موم. اما راه دیگر، مبارزۀ مستقلانه بدون موضع‌گیری‌های رسمی ‌و ایستاده‌گی در برابر پاکستان است. به نظر می‌رسد طالبان در حال حاضر، مسیر دومی را انتخاب کرده‌اند.
بنابراین، بازی گفت‌وگوهای صلح وارد مرحلۀ پیچیده‌تری شده است که سر کلافِ آن تقریباً از پیش همه، به غیر از پاکستان، گم شده است. در یک سرِ این بازی، افغانستان و ایالات متحده نشسته که هر دو بازندۀ میدان‌اند، اما ایالات متحده خیرش را در آن دیده که به هر قیمتی شده بازی را به پایان برساند؛ و در سر دیگر بازی، پاکستان و طالبان اند که پاکستان حتا به هم‌پیمانش (طالبان) نیرنگ زده و همه برگ‌های برنده را در اختیار خود گرفته. در این میانه، وضعیت طالبان و حکومت افغانستان تقریباً مشابه است؛ زیرا هر دو را پاکستان فریب داده. طالبان لااقل با کشتار مردم و حمله بر تأسیسات نظامی و ملکی، هنوز ابراز وجود می‌کند؛ اما حکومت افغانستان هیچ چیزی نیست، جز این‌که بر علاوۀ باختن، تاوان بازی‌ مسخره‌یی را به نام گفت‌وگوهای صلح، با خون مردم افغانستان پس می‌دهد.