فساد سیاسی

گزارشگر:محمداکرام اندیشمند - ۱۶ ثور ۱۳۹۶

اتحادیۀ اروپا با برگزاری کمپینِ دوماهه برای مبارزه با فساد در افغانستان در هفتۀ گذشته (۱۲ ثور ۱۳۹۶) خواهان اقدامِ بیشترِ دولت در این مبارزه شد. یکی از نکاتِ اساسی و مهم از دیدگاه و باور اتحادیۀ اروپا که ضرورتِ این مبارزه را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد، به رابطۀ جنگ و تروریسمِ طالبانی با فساد برمی‌گردد که اتحادیۀ اروپا، آن جنگ و تروریسمِ طالبان را شورش‌گری تلقی می‌کند.
تلقی امریکایی‌ها که هفده سال است با تروریسم طالبانی در افغانستان می‌جنگند نیز شورش‌گری است و طالبان از نظر آن‌ها نه تروریست که «شورش‌گر» هستند. به باور اتحادیۀ اروپا، شورش‌گری از فساد تغذیه می‌شود و فساد با تغذیه و تقویتِ شورش‌گری، دست‌یابی به صلح را در افغانستان سخت می‌سازد. اما به نظر می‌رسد که تصویر اتحادیۀ اروپا و امریکایی‌ها از فساد در افغانستان، همچون تصویر آن‌ها از تروریسم طالبان به نام شورش‌گری، تصویری ناقص و غیرواقعی است!
مسلماً فساد تنها رشوت‌خواری نیست و فاسد فقط رشوت‌خوار نیست. فساد کلان و خطرناک در هر نظام و دولتی، فسادِ سیاسی است. فساد اداری و فساد مالی اغلب از فساد سیاسی ریشه و مایه می‌گیرد. فساد سیاسی، به تفکر و رفتار ناعادلانه و تبعیض‌آلودِ سیاست‌مداران و گروه‌های سیاسی در مسند قدرت و حاکمیتِ سیاسی برمی‌گردد. انحصارگرایی و تمامیت‌خواهیِ توام با استبداد و اختناق، تبعیض و تعصب بر مبنای هویت و تعلقاتِ مختلف و متفاوتِ مذهبی، قومی، خانواده‌گی، روابط شخصی، زبانی، قبیله‌یی، حزبی، تنظیمی، محلی در اداره و مدیریت، فساد سیاسی است. بهره‌گیری از قدرت سیاسی و مقام دولتی در جهت اِعمال این تبعیض، به گسترش و تعمیمِ فساد سیاسی می‌انجامد. فساد سیاسی با عدالت ناسازگار است و در موجودیت فساد سیاسی، ارادۀ سیاسی برای تحقق و تطبیق عدالت به محاق می‌رود و غایب می‌شود. در غیبت ارادۀ سیاسی، نه با فساد می‌توان مبارزه کرد و نه این مبارزه به پیـروزی می‌انجامد. در موجودیت فساد سیاسی، اداره و حکومتِ موثر، سالم، پاسخ‌گو، قانون‌مدار و ملی شکل نمی‌گیرد؛ زیرا در نظام حاکم سیاسیِ آلوده در فساد سیاسی، عدالت و شایسته‌گی برای اداره و مدیریت رعایت نمی‌شود. معیار گزینش و تعیین افراد در ادارات دولتی و حکومتی، رابطه و تعلقات خانواده‌گی، قومی، قبیله‌یی، محلی، گروهی، شخصی، زبانی، مذهبی، محلی و… است. در موجویت فساد سیاسی در یک دولت و نظام حاکم سیاسی، حتا اگر سازوکارها و نهـادهای مبارزه با فساد و حکومت‌داریِ خوب وجود داشته باشد، نمایشی، غیرموثر و ریاکارانه است. افزون بر این، وقتی فساد سیاسی فضای ذهنی و رفتار عملیِ حاکمیتِ آلوده در فساد را شکل دهد، نگاه به فساد و فاسد، نگاه دوگانه و متضاد است. فاسد به دو دستۀ فاسدِ خودی و غیرخودی تقسیم می‌شود. فاسدانِ خودی در نظام حاکم باقی می‌مانند، جا عوض می‌کنند و از یک کرسی و مقامِ حکومتی به کرسی و مقامِ دیگرِ حکومتی منتقل می‌شوند، اما فاسدانِ غیرخودی برکنار و طرد می‌شوند و گاهی به زندان می‌روند.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.