افغانستان در میان ۲۴ کشور حوزۀ شرق مدیترانه، برندۀ جایزۀ امسال روز جهانی منع تنباکو از سوی سازمان بهداشت جهانی شده است.
وزارت صحت عامه می‌گوید، افغانستان به دنبال تلاش‌هایی که برای کاهش استفاده از دخانیات در کشور انجام داده، برندۀ این جایزه شده است.
براساس ارزیابی سال ۲۰۱۰ در افغانستان، بیش از ۳۵ درصد بزرگ‌سالان در کشور تنباکو دود می‌کنند، ۱۶ درصد نوجوانان بین سن ۱۳ تا ۱۵ سال، حداقل یکبار تنباکو دود کرده اند و ۴۰ درصد کسانی که در خانوادۀشان سیگار کشیده می‌شود، از دود آن متضرر می‌شوند.
تشکیل کمیسیون اجرای قانون کنترل تنباکو و دخانیات، دو برابر ساختن تعرفۀ گمرکی واردات سیگار، راه‌کارهای عاری ساختن دفترهای دولتی و غیردولتی و رستوران‌ها از دود تنباکو و قلیان، نصب علایم منع استفاده از تنباکو در امکان عمومی، وضع محدودیت کامل بر تبلیغات محصولات تنباکو، تبلیغ در مورد ضررهای استفاده از تنباکو و راه‌اندازی کارزارهای جمع‌آوری قلیان‌ها از شهر کابل؛ از دستاوردهای یک‌ونیم ساله وزارت صحت عامه در راستای کاهش استفاده از دخانیات در این کشور خوانده شده است.
بشیر احمد سروری، آمر بخش بهداشت روانی وزارت بهداشت در مراسم روز جهانی منع تنباکو دیروز (۲۸ جوزا) گفت: راه مهمی که می‌تواند جلوی افزایش مصرف تنباکو را در افغانستان بگیرد، بلند بردن میزان مالیات بر واردات آن است.
اما فدا محمد پیکان، معاون وزارت صحت می‌گوید که باز بودن مرزها به روی قاچاق‌چیان و هم‌چنان ادامۀ جنگ و ناامنی بر بالا رفتن تعداد استفاده کننده‌های تنباکو تأثیر زیادی گذاشته است.
براساس آماری که سازمان بهداشت جهانی منتشر کرده، تنباکو، جان نیمی از مصرف کننده‌گان خود را می‌گیرد و سالانه نزدیک به ۶ میلیون نفر در سرتاسر جهان به دلیل استفاده از دخانیات، جان می‌بازند که ۹۰۰ هزار آنان افرادی هستند که در نتیجۀ تنفس دود سیگار دیگران جان می‌دهند.
در افغانستان، اما آمار دقیقی در این رابطه وجود ندارد. سازمان بهداشت جهانی برآورد کرده که تا سال ۲۰۳۰ میلادی شمار افرادی که در نتیجۀ استفاده از تنباکو جان می‌دهند به بیش از ۸ میلیون تن در سال برسد که هشتاد درصد این تلفات مربوط به کشورهایی با درآمد پایین و عقب مانده است.
تنباکو یکی از عوامل مهم به وجود آمدن بیماری‌های سرطان، شکر و بیماری‌های مزمن تنفسی و قلبی در جهان خوانده شده است.
مقامات وزارت بهداشت افغانستان از آمارگیری در مورد میزان استفاده از دخانیات، برنامه‌های آموزشی برای اجرای قانون کنترل تنباکو، آگاهی‌دهی در مورد منع استفاده از دخانیات در مکاتب و بسیج همگانی مردم برای اجرای قانون کنترل تنباکو به عنوان برنامه‌های آیندۀشان در راستای کاهش منع استفاده از تنباکو یاد می‌کنند.