احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکرده‌اند.





قوۀ چهارم و کاهش تنش و اختلا ف

گزارشگر:هارون مجیدی/ دو شنبه 6 سنبله 1396 - ۰۵ سنبله ۱۳۹۶

در ماه‌های اخیر افغانستان شاهد افزایش حملات تروریستی به عبادت‌گاه‌ها و جاهای مقدس بوده است. در این حملات شمار زیادی از شهروندان بی‌گناه که مصروف عبادت بودند، قربانی شدند. در تازه‌ترین مورد، مهاجمان انتحاری وابسته به گروه تروریستی داعش تکیه‌خانۀ امام زمان را آماج قرار دادند که از mandegar-3اثر آن، بیش از پنجاه تن شهید و نزدیک به صد تن زخم برداشتند.
بخشی از رسانه‌هایی که خبرهای حمله به این تکیه‌خانه، مسجد جوادیه، باقرالعلوم و… را می‌دادند، از «محلۀ شیعه‌نشین»، «مسجد شیعیان» و…، استفادۀ بی‌رویه می‌کردند/می‌کنند که به باور شهروندان و جامعه‌شناسان، استفاده از این ترکیب‌ها سبب خط‌کشی و دسته‌بندی‌های نادرست میان شهروندان شده و تنش‌ها و اختلافات مذهبی و تباری به میدان می‌کشد.
باورها بر این است که استفاده از چنین ترکیب‌ها به صلاحِ روحیۀ هم‌دگرپذیری و سناریو و رفتار مبارزۀ جمعی در برابر دشمن همه که همانا افراطیت و اعمال تروریستی است، تغییر خواهد داد.
جو حاکم بر اوضاع سیاسی و اجتماعی افغانستان متأسفانه زمینه‌ساز بروز تنش اجتماعی شده و مسایل نظیر اختلافات قومی و مذهبی، می‌تواند بسیار زود سبب افزایش تنش و ناامنی اجتماعی شود.
در این شکی نیست که برخی از گروه‌ها منافع‌شان را در نبود امنیت، صلح، آرامش و هم‌دیگرپذیری در افغانستان می‌دانند و از هر امکانی که بتوانند آرامش را در کشور برهم بزنند، استفاده می‌کنند.
رسانه‌های همه‌گانی به عنوان تأثیرگذارترین وسیلۀ ارتباط، نقش بزرگی در اجتماع دارند و توانایی این رسانه‌ها در هدایت افکار عامه آن‌قدر زیاد است که گفته می‌شود این رسانه‌ها حیثیت قوۀ چهارم را کسب کرده اند.
در این اواخر برخی از رسانه‌ها با نشر خبرهای جنجال‌‌برانگیز قومی و مذهبی، خواسته یا ناخواسته در مسیر نادرست اطلاع‌رسانی قرار گرفته اند. درحالی‌که در کشوری مانند افغانستان، رسانه‌ها باید توجه داشته باشند که وظیفۀ آنان اطلاع‌رسانی درست و عاری از تعصب و غرض است.
پیش از این شماری از نهادهای حامی حقوق رسانه‌ها با ابراز نگرانی از نشر خبرهای تفرقه‌افکن که ضد منافع ملی گفته شده است، ابراز نگرانی کرده و از رسانه‌ها خواسته اند تا جلو نشر خبرهای خلاف قانون را بگیرند.
قانون رسانه‌های همه‌گانی کشور، نشر هر گونه خبر که خلاف منافع ملی، امنیت روانی مردم و مغایر با آموزه‌های اسلام باشد را مردود دانسته و آن را جرم دانسته است. برخی از رسانه‌ها به ویژه تلویزیون‌ها با راه‌اندازی برنامه‌های تحلیلی و ظاهراً کارشناسانه؛ عملاً در تلاشِ چاق کردن اختلافات قومی و مذهبی استند.
کارشناسان در این برنامه‌ها به جای این‌که واقعاً به تحلیل علمی و اجتماعی از مسأله بپردازند، شروع می‌کنند به کشاندن بحث به مسایل قومی و مذهبی و با مقصر دانستن یک شخصِ مربوط به یک قوم و تسری دادن خیانت، اشتباه و یا کم‌کاری آن فرد به کُل قومی که آن شخص به آن متعلق دارد، این ذهنیت را ایجاد می‌کنند که یک قوم مقصر است.
کاملاً هویدا است که با وجود تفرقه‌افکنی‌ها، خارجی‌ها و عناصر مغرض در داخل کشور و با آنکه جریان‌های سیاسی جنگ‌های بزرگ و مدهشی را در برابر یک‌دیگر به راه انداختند، خوش‌بختانه هیچگاه این کشکمش‌ها و جنگ‌ها هویت قومی و مذهبی به خود نگرفتند و در حقیقت، مردم عام افغانستان در روابط‌‌شان هیچگاه قومی و مذهبی عمل نکردند.
این‌طور به نظر می‌رسد که برخی از رسانه‌ها از روی عمد و برنامه‌ریزی شده در تلاشِ ایجاد اختلاف‌های قومی و مذهبی استند و از هیچ فرصتی برای عملی کردن این برنامه دریغ نمی‌کنند.
وزارت اطلاعات و فرهنگ وظیفه و مسوولیت دارد تا به رسانه‌هایی که چه علنی و چه به صورت «سیاست خبری» مشغول تفرقه‌افکنی استند، هُشدار بدهد و به موارد عملکرد خلاف قانون این رسانه‌ها رسیده‌گی قانونی کند. در کنار این، برای گرداننده‌گان و دست‌اندرکاران این رسانه هم وجیبۀ ملی است تا به خود آیند و یقین کنند که گره ملک با تشدید اختلاف‌های قومی و مذهبی کشوده نمی‌شود. مدیران رسانه‌ها مکلفیت قانونی و وجدانی دارند تا متوجه تولید برنامه و نشر مطالب باشند و با هدایت درست نشرات، مسوولیت ملی‌شان را ادا کنند و از یاد نبرند که وظیفۀ یک رسانه در نشر درست خبر(مفهموم عام) است و رسانه نباید جایگاه ایجاد تفرقه و خصوصت شود.
نهاد‌های حمایت کننده از رسانه‌ها نظیر اتحادیه‌های خبرنگاری هم مکلفیت دارند تا با گوش‌زد کردن مکلفیت‌های قانونی، به رسانه‌ها یادآور شوند که رسانه‌ها مطابق به قانون رسانه‌های همه‌گانی و قانون اساسی کشور نشرات داشته باشند.
مردم هم می‌توانند سهم ملی‌شان را در این راستا ادا کنند. اگر به نشراتی که در صدد ایجاد و تشدید اختلافات قومی و مذهبی استند، مواجه می‌شوند؛ تلاش کنند تا با تماس به آن رسانه‌ها ابراز نگرانی کنند و حتا به مراجع دیگری نظیر اتحادیه‌های خبرنگاری، نهاد‌های حمایت از خبرنگارن و وزارت اطلاعات و فرهنگ اطلاع‌رسانی کنند تا باشد از نشرات خلاف قانون، به ویژه نشرات تفرقه‌افکن جلوگیری شود.
این وطن، وطنِ مشترک همۀ ما است و همه باید در کاهش تنش و اختلافات، هم‌دیگر‌پذیری و ایجاد فضای دوستی و برادری تلاش کنیم. خبرنگاران، فعالان جامعۀ مدنی، سیاست‌گران و نهاد‌های حمایت از آزادی بیان بیشتر مسوولیت دارند تا نگذارند اختلافات قومی و مذهبی تشدید شود و فضای بدگمانی و بدبینی در کشور سایه بیافکند.
پیام‌های رسانه‌یی، بسیار تأثیرگذار و در برخی موارد، خیلی خطرآفرین هستند، حتا پیام‌های رسانه‌یی سبب آغاز جنگ‌های مدهش قومی در برخی از کشور‌ها مثلاً در روندا شده است. پس باید متوجه بود که رسانه می‌توانند مانند ابزار جنگی مورد استفاده قرار گیرد.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.