احمدشاه مسعود، از فرماندهان جهاد و مقاومت مردم افغانستان بود که بیش از دو دهه رهبریِ جنگ علیه قوای متجاوز شوروی، القاعده و تروریسم بین‌المللی را در افغانستان به عهده داشت. او ضمن مدیریت جنگ در تأمین روابط سیاسی مجاهدان و جبهۀ مقاومت، با کشورهای دور و نزدیک نقش اساسی را بازی کرده است و در عین حال، در جهت حفظ استقلال، حاکمیت ملی و جایگاه افغانستان در سطح جامعه بین‌المللی نیز تلاش کرد.
او یک سیاست‌گر واقع‌گرا بود و همواره در بحث روابط افغانستان با سایر کشورها منافع و حاکمیت ملی افغانستان برایش قابل اهمیت بود. او در چارچوب مبارزۀ مشترک علیه تروریسم و دهشت‌افگنی با سایر کشورها رابطه تأمین کرده و کمک‌های مالی و نظامی کشورهای دور و نزدیک به جبهۀ مقاومت علیه گروه طالبان و القاعده نیز بر همین اساس صورت می‌گرفت. شهید مسعود به کشورهای کمک کننده وانمود می‌کرد، در صورتی که جلوی جنگ و گسترش تروریسم در افغانستان گرفته نشود، آنان نیز از تهدیدات به میان آمده مصوون نخواهند ماند. شهید احمدشاه مسعود ضمن این‌که فرماندهی جنگ علیه ارتش سرخ شوروی، طالبان، القاعده و تروریسم بین‌المللی را در افغانستان به عهده داشت، مسایل بین‌المللی را نیز به دقت دنبال کرده و شناخت کامل از وضعیت منطقه و جهان نیز داشت.
او شکست کمونیسم، فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی وقت، از بین رفتن ایدئولوژی کمونیسم، تحولات در سطح جهان و آزاد شدن ده‌ها کشور اسلامی و غیر اسلامی را از پیامدهای جهاد مردم مسلمان افغانستان می‌دانست. از سوی دیگر، او کمک‌های مالی و نظامی امریکا در جهاد افغانستان را رقابت آن کشور علیه اتحاد جماهیر شوروی دانسته و نگاه او به سیاست امریکا در این راستا بربنیاد منافع آن کشور تعریف شده است و در همین مورد، در یکی از سخنرانی‌هایش در میان مجاهدان می‌گوید که امریکا نمی‌خواهد انقلاب اسلامی در افغانستان پیروز شده و یک نظام اسلامی در این کشور حاکم گردد.
از جانب دیگر، شهید احمدشاه مسعود بعد از پیروزی جهاد مردم افغانستان و روی کار آمدن دولت مجاهدان، بزرگ‌ترین اشتباه این گروه را در امر دولت‌داری و عدم درک آنان از روابط خارجی دانسته و اعتراف می‌کند که مجاهدان در تصرف کابل مستقلانه عمل کرده و هیچ تماسی با کشورهای دور و نزدیک برقرار نکردند که این مستقل‌اندیشی آنان بر کشورهای کمک کننده به جهاد افغانستان که خود را در پیروزی مجاهدان و شکست اتحاد جماهیر شوروی در این کشور سهیم می‌دانستند، سخت تمام شد و بعد از آن، دوستان مجاهدان به دشمنان آنان بدل شدند و پس از آن، در حمایت از گروه نوظهور طالبان علیه دولت مجاهدان قرار گرفته و در امر پیروزی آنان نیز تلاش‌های چشم‌گیری انجام دادند. سرانجام پس از سقوط پی هم ولایت‌های جنوب و شرق افغانستان، گروه طالبان در پنجم ماه میزان سال ۱۳۷۵ خورشیدی شهر کابل را تصرف کردند و در نخستین ساعات، داکتر نجیب‌الله، رییس‌جمهور وقت افغانستان را همرا با برادرش در نزدیکی کاخ ریاست‌جمهوری به دار آویختند. این عملکرد آنان واکنش‌های کشورهای خارجی را به همراه داشت. شهید احمدشاه مسعود با نیروهای تحت امرش در شمال کابل جابه‌جا گردید و مقاومت علیه گروه طالبان را سازمان داد. او در کنار رهبری جنگ علیه طالبان و القاعده، برای جلب و همکاری کشورهای خارجی در امر مبارزۀ مشترک علیه ترویسم و القاعده در افغانستان نیز تلاش کرد که سفر و سخنرانی تاریخی او به اروپا بیانگر آن است.
برنامۀ سفر احمدشاه مسعود به اروپا در کنفراس صلح و بازسازی تاجیکستان در شهر «ویانا» طرح‌ریزی گردید و در حاشیۀ کنفرانس، هیأت افغانستانی تحت ریاست داکتر عبدالله عبدالله با شهزاده کریم آغاخان، رهبر اسماعلیان جهان ملاقات کرده و پیرامون برنامۀ سفر و هزینۀ آن صحبت کردند که از جانب او مورد پذیرش قرار گرفت. پس از آن، تعدادی از نماینده‌گانِ پارلمان اروپا به سرپرستی جنرال فیلیب موریان با همراهی مهراب‌الدین مستان، سفیر افغانستان مقیم پاریس در سال ۱۳۷۹ خورشیدی به درۀ پنجشیر سفر کرده و از احمدشاه مسعود خواستند تا به اروپا سفر کند.
جنرال فیلیپ موریان در این سفر در کنار این‌که احمدشاه مسعود را یک چهرۀ نظامی عنوان کرده، او را یک چهرۀ سیاسی نیز دانسته است. به گفتۀ موریان، ما آمده‌ایم تا پیام‌ها و نظریات او(احمدشاه مسعود) را به کنگرۀ اروپا و امریکا منتقل کنیم تا تصمیمی جدی دربارۀ آینده افغانستان اتخاذ گردد. او در دیدار با سران جبۀ مقاومت عنوان کرده است که شما به کشورهای اروپایی و امریکا سفر کرده و حرف‌های خود را دربارۀ حقوق بشر و حقوق زنان به جهانیان منتقل کنید تا قناعت مردم دنیا حاصل شود.
شهید احمدشاه مسعود در این دیدار راه‌حل بحران افغانستان را مذاکره و تفاهم عنوان کرده و از زحمات جنرال فلیپ موریان در پیوندد به جلوگیری از فاجعۀ انسانی علیه مسلمانان بوسنی ستایش کرد. هم‌چنان دربارۀ کشورهای ایران، کوزوو، امریکا، لهستان، چچین، چین، روسیه و آمدن پوتین در رأس قدرتِ در روسیه، صحبت‌های مختصری نیز صورت گرفته است. در مقابل، جنرال فیلیپ موریان، نگرانی روسیه و جامعۀ جهانی از وجود بنیادگرایان اسلامی را با احمدشاه مسعود در میان گذاشته و مبارزۀ او در برابر طالبان را ستایش کرده و تصویری که او از اسلام ارایه می‌دهد را به نفع دانست. احمدشاه مسعود در این دیدار از مداخلات پاکستان در امور افغانستان نگرانی کرده و گفته است که با آمدن پرویز مشرف بر سری قدرت در پاکستان، هم‌چنان مداخلات پاکستان در امور افغانستان تداوم خواهد یافت.
احمدشاه مسعود در سفر خود به اروپا با وجود عدم توجۀ آن کشور‌ها به مسألۀ تروریسم؛ نسبت به گسترش و نفوذ دهشت‌افگنی به اروپا و امریکا هُشدار داد و پیش‌‌بینی‌های او نیز تحقق یافت، اما جهان به هُشدارهای او به موقع عکس‌العمل نشان نداد. احمدشاه مسعود در سفر اروپا به دنیا هُشدار داده بود که در صورت تنها گذاشتن افغانستان در امر مبارزه با تروریسم، این پدیدۀ شوم روزی جهانی خواهد شد؛ زیرا تهدید تروریسم محدود به یک جغرافیای خاص نمی‌ماند. او از جامعۀ بین‌المللی خواست که با حمایت از جبهۀ مقاومت و فشار آوردن بالای کشورهای حامی تروریسم، زمینه را برای صلح، حکومت موقت و انتخابات آزاد در افغانستان فراهم سازند.
پس از این سفر، ذهنیت‌های جهانیان با واقعیت‌های عینی افغانستان آشنا شد، اما در آن هنگام حمایت‌های لازم بین‌المللی از جبهۀ مقاومت صورت نگرفت و تروریستان با استفاده از فرصت، به جنایت‌های خود ادامه دادند. قهرمان ملی با دیدگاه استراتژیک و ارزیابی دقیق از خطر تروریسم به اروپا پیام واضح داد و براساس پیش‌بینی او، تروریسم به یک خطر جهانی تبدیل گردید و بر اساس گفتۀ فرانسوا ریشیه، سفیر فرانسه مقیم کابل، فرانسوی‌ها نیز قربانی آن شدن. او می‌گوید که پیام احمدشاه مسعود تنها مربوط به فرانسه نبود، بلکه مربوط به تمام اروپا می‌شد و این مسأله اتحاد و باهم بودن ما را با مردم افغانستان مهم و دایمی ساخته است. احمدشاه مسعود در جامعۀ فرانسه به عنوان یک شخصیت قهرمان و مبارز در برابر تجاوز ماندگار شده است و تعداد زیادی او را دوست دارند.
ضرورت مبارزه جهانی بر علیه تروریسم، خطر عمق استراتژیک و مداخلات بیرونی، احترام به حقوق بشر و مشارکت عادلانۀ اقوام براساس اصل انتخابات، از نکات محوری سخنان احمدشاه مسعود در جریان سفر به اروپا بود. او اجماع ملی و بین‌المللی را در برابر تروریسم یک ضرورت فوری و جدی عنوان کرده بود. تبدیل شدن افغانستان به یک تهدید جهانی، تجاوز پاکستان در امور افغانستان، دهشت‌افگنی به عنوان تهدید بین‌المللی و افغانستانِ آزاد، از پیام‌های احمدشاه مسعود به جهانیان بوده است.
حمایت قاطع از مقاومت مردم افغانستان، مبارزۀ مشترک علیه دهشت‌افگنی، فشار آوردن بر پاکستان به خاطر قطع مداخله در امور افغانستان، حمایت از حقوق بشر و برگزاری انتخابات در افغانستان، از خواسته‌های احمدشاه مسعود در سفر به اروپا بود. تغیر ذهنیت دنیا نسبت به قضایای افغانستان، بر حق ثابت کردن مقاومت مردم افغانستان، معرفی پاکستان به عنوان کشور حامی تروریسم و پیشبینی تهدیداتی که بعداً دامن‌گیر جهان شد، از دستاوردهای سفر احمدشاه مسعود به اروپا بود. نتایج این سفر در محورهای تهدید جهانی تروریسم و مبارزۀ بین‌المللی با آن، دموکراسی، اعتدال مذهبی و سیاسی، حقوق بشر و زنان خلاصه می‌شود.
احمدشاه مسعود به عنوان فرمانده نظامی و وزیر دفاع دولت اسلامی افغانستان در تصمیمات کلان سیاسی کشور نقش اساسی داشته است. او بر روابط خارجی و مناسبات بین‌المللی اهمیت ویژه‌یی قایل بود و از همین‌رو، ناکامی مجاهدان را در امر دولت‌داری، عدم درک درست آنان از سیاست خارجی می‌دانست. احمدشاه مسعود آشنایی با نظریه‌های روابط بین‌الملل داشته و در این زمینه کتاب‌ها و مقالاتی را نیز مطالعه کرده بود و همواره از رقابت امپریالیسم غرب و کمونیسم یادآوری کرده است. او شناخت کامل از وضعیت منطقه و جهان داشته و مسایل داغ روز را از چینل‌های ارتباطی‌اش در داخل و خارج کشور تعقیب می‌کرد. او روابط افغانستان با سایر کشور‌ها را بر مبنای منافع و حاکمیت ملی این کشور تعریف کرده و بر اهمیت روابط با کشورهای منطقه و جهان و سازمان‌های بین‌المللی تأکید کرده است.
احمدشاه مسعود در سفر به اروپا جهان را در امر مبارزۀ مشترک علیه دهشت‌افگنی فراخواند و خواستار توجه و همکاری‌های لازم به مقاومت مردم افغانستان از سوی جامعۀ بین‌المللی شد. نگاه او به روابط بین‌الملل بر مبنای نظریۀ ریالیسم جدید استوار بوده است، زیرا جهان را از گسترش و نفوذ تروریسم جهانی هُشدار داده و در امبر مبارزۀ مشترک با آن دعوت کرده است و براساس مولفه‌های نظریۀ ریالسیمِ جدید، دولت را به عنوان بازیگر اصلی در صحنۀ بین‌المللی می‌دانست. او در راستای تأمین روابط میان کشور‌ها بر حفظ حاکمیت و تأمین امنیت آنان نیز تأکید کرده است.