این روزها بارِ دیگر بحث انتخابات در محافلِ رسمی و غیررسمی بالا گرفته است. مردم افغانستان از این‌همه تأخیر و تعلل در امرِ مهمِ انتخابات به‌شدت ناراحت و دل‌نگران اند. رسانه‌ها و مجامعِ مدنی از عدم آماده‌گیِ دولت برای برگزاری انتخابات و فقـدان ارادۀ راسخ در نهادهای تصمیم‌گیرنده برای برگزاری انتخاباتِ شفاف و سالم خبر می‌دهند. وکلای مجلس نیز به‌صراحت از مداخلۀ حکومت در کمیسیون انتخابات و تلاش برای مهندسیِ انتخاباتِ آینده سخن می‌گویند.
برخی از نماینده‌گان مجلس، اظهارنظر و پیش‌بینیِ مقامات عالیِ حکومت دربارۀ به‌موقع برگزار نشدنِ انتخابات پارلمانی را نوعی مداخله در امر انتخابات و خارج کردنِ آن از مسیر سلامت و شفافیت عنوان می‌کنند.
سرور دانش معاون دومِ اشرف‌غنی چندی پیش گفته بود که حکومت نمی‌تواند هم‌زمان انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی را برگزار کند. او بیان کرده بود که انتخابات پارلمانی در زمانِ معینش برگزار نخواهد شد.
در پهلوی این نگرانی‌ها، حرف و سخنانی هم مطرح اند مبنی بر این‌که در بخش‌هایی از حکومت، جلسات و مهمانی‌هایی جریان دارد تا تصمیم گرفته شود که چه کسانی باید به عنوانِ نماینده در دور بعدی به خانۀ ملت راه یابند و چه تعداد کرسی از کدام ولایت به کدام زورمند واگذار شود.
این‌ روایت‌ها را وقتی در پهلوی چندین سال شعار و اطوارِ حکومتِ موجود بگذاریم، درمی‌یابیم که در این نظام و در این ساختار همه‌چیز به ابتذال گراییده است؛ نه وحدت ملی، مصداقِ حقیقی دارد و نه انتخابات و دموکراسی ریشه در واقعیت. حکومتی که می‌خواست مُمثلِ وحدت ملی باشد، به نفاقِ قومی دامن زده و اصلاحاتی که قرار بود نظام انتخاباتی را متحول کرده و ریشۀ تقلب را بخشکاند، خود به بازیچۀ دستِ متقلبانِ بزرگ تبدیل شده و فرهنگِ تقلب را فربه‌تر از دیروز ساخته است.
اظهاراتِ آقای قلاتوال نمایندۀ مردم زابل در مجلس مبنی بر افشای اختلاس رییس عملیاتی کمیسیون انتخابات و عدم شفافیت در یکی از کمیسیون‌های انتخاباتی و سایر خبرها و اظهاراتِ مشابه مبنی بر عقدِ قراردادهای تقلب میان متقلبان و مدیران کمیسیون‌های انتخاباتی، همه‌گی خبر از انتخاباتی تقلب‌بارتر از گذشته و رسوایی‌های بزرگ‌تر از آرای گوسفندی می‌دهند.
این نگرانی‌هاست که بسیاری از تحلیل‌گران را به این پیش‌بینی رسانده که انتخابات از دو حالت بیرون نیست: نخست این‌که در زمانِ تعیین‌شده برگزار نخواهد شد، و دوم این‌که اگر هم برگزار شود، پُر از تقلب خواهد بود. زیرا هم حکومت در تلاش مهندسی انتخابات به نفعِ خود است و هم فرهنگِ فساد و رشوه‌پردازی چنان فربه شده که هر زورمندی در تلاشِ نفوذ در پروسۀ انتخابات برآمده است.
رؤسای حکومتِ موجود اگر واقعاً می‌خواهند به این پیش‌بینی‌ها مُهر ابطال بزنند و دست‌کم سلامتِ انتخاباتِ آینده را تضمین کنند، از همین اکنون برگزاری انتخابات در زمانِ معین را قاطعانه اعلام کنند، آماده‌گی‌های لازمِ مالی و تدارکاتی را بگیرند، جلسات و مهمانی‌هایی که در آن پیرامون تعیین نماینده‌ها و تقسیم کرسی‌های مجلس رای‌زنی می‌شود را تعطیل کنند، مافیای شکل‌گرفته پیرامونِ موضوع انتخابات را با همۀ شبکه‌ها و نقاط اتصالی‌اش به مرکز شناسایی کرده و درهم بشکنند، و ضمن نظارت بر فعالیت‌های کارکنان و مسوولانِ کمیسیون‌های انتخاباتی، همۀ صلاحیت‌ها در انتخابات را به این کمیسیون واگذار کنند. این کمیسیون و اعضایش باید از جانب رهبرانِ حکومتِ موجود دو نکتۀ اطمینانی، تنبیهی و تشویقی را دریافت کنند: نخست این‌که هیچ مقامی اجازۀ دخالت در کارِ شما را ندارد؛ شما می‌باید در برابرِ همۀ اعمالِ نفوذها، به پشتوانۀ حمایتِ حکومت، شجاعانه بایستید. دوم این‌که شما در برابر یک آزمونِ بزرگِ تاریخی و سرنوشت‌ساز قرار دارد؛ اگر از این آزمون با دامنِ پاک و وجدانِ راحت عبور کردید، مردم افغانستان، حکومت و تاریخ پاداشی سترگ به شما خواهد داد اما اگر خدای‌نکرده دامنِ شما به گندابِ تقلب تر شد، مورد لعن و مجازاتِ مردم و حکومت و تاریخ قرار خواهید گرفت.