امروز سومین روزِ آغازِ کارزارهای انتخابات پارلمانی است و سر و صورتِ شهر، حرارتِ رقابت‌ها میان نامزدانِ این دور از مجلس را بازتاب می‌دهد. اما آن‌چه در ورایِ این گرما و هیجان، ذهنِ هر شهروندِ برخوردار از حافظۀ تاریخی و آب‌دیده در کوره‌هایِ داغِ سیاست و اجتماع را به خود مشغول می‌سازد این است که: پشتِ این صورتِ پُررنگ‌ولعابِ انتخابات ما، چه محتوا و درونمایه‌یی نهفته است؟ تا چه میزان شهروندانِ کشور به عنوان رای‌دهنده و نامزدوکیل، از تجاربِ تلخِ گذشته آموخته‌اند و چشم به آیندۀ شیرین دوخته‌اند؟ و تا چه اندازه می‌توان مطمین بود که به‌جُز صرفِ پول و هزینۀ تبلیغات، اهداف و برنامه‌هایی برای جهت‌دهیِ درست به پروسۀ انتخابات وجود دارد؛ جهت‌دهی‌یی که پایان آن، مجلسی نیرومند و متخصص و متعهد در نماینده‌گی از مردم و پیشبرد وظایفِ خطیرِ قانون‌گذاری و نظارت بر اجرای آن باشد؟
متأسفانه تا اکنون مجلس نماینده‌گان کمتر شاهد نماینده‌گانِ متعهد، متخصص و وفادار به آرمان‌های ملی و میهنی بوده است. برای اثباتِ این گزاره، نیاز شدیدی به استدلال و احتجاج نیست. حتا اگر از شایعات و اتهاماتی که بر بسیاری از اعضای مجلس وارد بوده بگذریم، خالی بودنِ کرسی‌های مجلس در اکثرِ روزهای سال به‌روشنی بازگویِ این نکته است که سکوهای نماینده‌گی توسط اکثریتی اشغال شده است که مصروفیت‌ها و دغدغه‌هایی غیر از قانون‌گذاری، نماینده‌گی از مردم و خدمت به آن‌ها را دارند.
مسلماً در میان اعضای مجلس، نماینده‌گانِ راستکار و متعهد و متخصصی نیز وجود داشته‌‌اند، اما این عده کاملاً در اقلیت بوده‌ و با شمار اندک‌شان کاری بنیادی و تحول‌ساز را پیش بُرده نتوانسته‌اند. بدیهی‌ست که در قبال این وضع، فقط و فقط نمی‌توان نماینده‌گان را تقبیح کرد و مقصر شناخت؛ چرا که این شهروندان بوده‌اند که زیر چترِ دموکراسی به افرادی که فاقد وجاهت‌هایِ لازم برای نماینده‌گی‌اند، اجازۀ ورود به خانۀ ملت و حریم پاکِ قانون‌گذاری داده‌اند.
اگر به گذشتۀ زیاد نپیچیم، هم‌اکنون نیز به جرأت می‌توان حدس زد که افراد زیادی صرفاً به‌واسطۀ پول و امکاناتی که دارند، به اهدافی به غیر از خدمت‌گزاری به مردم به عنوان نامزدوکیل به میدانِ انتخابات آمده‌اند و به هر طریقی می‌کوشند خود را وارد خانۀ ملت بسازند. اهدافِ این‌ عده از عادی‌ترین موضوعات چون کسب شهرت آغاز می‌شود و به موضوعاتِ حساسی چون کسب ثروت و قدرت منتهی می‌گردد. مسلماً زمانی که هدف خدمت‌گزاری نباشد، راه‌یابی به مجلس برآیندی جُز مبتذل ساختنِ قوۀ مقننه و برهم ریختن نظام نخواهد داشت.
اکنون که سر و صورتِ شهرهای افغانستان به‌ویژه کابل پُر شده از عکس‌ها و شعارهای پُرزرق‌وبرقِ نامزدان انتخابات مجلس، فرصت مناسبی است برای تذکرِ نابسامانی‌هایی که در خانۀ ملت جریان داشته و مردم هر روز در کوچه و خیابان از آن‌ها یاد ‌کرده‌ و بر حالِ خود و جامعه افسوس ‌خورده‌اند. نابسامانی‌هایی از این قبیل که: بسیاری از نماینده‌گانِ مجلس غیرحاضرند و در سیر و سیاحتِ همراه با عیش و عشرت به‌سر می‌برند، اکثر اعضای مجلس دانش حداقلی برای قانون‌سازی ندارند، اکثریتِ وکلا زورگو و بدمعاش‌اند و بر اساسِ رشوت یا رابطه‌های فراقانونی یا فروملی، کارت سبز و سرخ بلند می‌کنند و در جاهایی نیز با فحاشی به جانِ یکدیگر می‌افتند!
اگر از موارد استثنایی بگذریم، فرهنگ غالب بر مجلس نماینده‌گان این قضاوت‌های مردمی و حتا کوچه‌یی را تأیید می‌کند. بر اساسِ این تأیید است که باید گفت این روزها نه فقط ایامِ رقابت‌های انتخاباتی، بلکه روزهای امتحانِ شهروندان نسبت به پروسۀ ملیِ انتخابات و سرنوشت اساسیِ افغانستان است. یقیناً اگر مردم کمی به خود زحمت بدهند و وجدان را معیار انتخاب قرار دهند، می‌توانند نامزدانِ متعهد و متخصص را از جمعیتِ بزرگی که فقط پول و ثروت یا هوس‌های زودگذر آن‌ها را به میدان آورده، شناسایی کنند. تنها راهی که می‌تواند به شرمنده‌گی‌ها و روی‌سیاهی‌هایی که در مجلس نماینده‌گان جریان داشته خاتمه دهد، مشارکتِ آگاهانه و مسوولانۀ مردم در انتخاباتِ پیش رو است؛ ورنه بازهم خانۀ ملت به اشغالِ کسانی درخواهد آمد که فقط از نفس و هوسِ خود نماینده‌گی کرده می‌توانند.