معاهدۀ دیورند

گزارشگر:اسدالله ولوالجی - ۲۶ جدی ۱۳۹۱

بخش چهارم
امان‌الله خان بعد از به‌دست آوردن استقلال کشور، معاهده دیگری را به شرحی که می‌آید با کشور روسیه به امضا رسانید:
این معاهده که به تاریخ ۳۱ اگست سال ۱۹۲۶ میلادی، میان محمود طرزی وزیر خارجه افغانستان و لیونید ستارک سفیر روسیه به امضا رسید، در ماده‌های دوم و سومِ آن آمده است:
ماده دوم: هر کدام از طرفین متعاهدین تعهد می‌کند که از هرگونه تجاوز به طرف دیگر اجتناب نماید و نیز در خاک خود که در تصرف‌شان می‌باشد، چنین اقداماتی نمی‌کنند که به دولت متعاهد دیگر ضرر سیاسی یا نظامی برساند، خصوصاً هر کدام از طرفین متعاهدین تعهد می‌کند که با یکی یا چند دول ثالث در هیچ‌کدام اتحاد یا اتفاق سیاسی نظامی که بر خلاف طرف متعاهد دیگر باشد و هم‌چنین در هیچ‌کدام بایکوت یا محاصرۀ مالیه یا اقتصادیه که علیه طرف متعاهد دیگر متوجه بشوند، شرکت نخواهند ورزید. علاوه  بر آن در صورتی که اگر مسلک رفتار دولت ثالث به نسبت یکی از طرفین متعاهدین در اقدامات خود خصمانه باشد، طرف دیگر متعهد است که نه فقط به هم‌چنین مسلک رفتارهای دشمنانه مساعد نکند، بلکه متعهد است که در خاک خود  به مسلک مذکور و به عملیات و اقدامات عداوت‌کارانه ممانعت بنماید.
ماده سوم: طرفین علیتین متعاهدین اعتراف متقابل به حقوق حکم‌رانی و تمامیت ملکیت خودشان نموده، متعهد می‌باشند که از هرگونه مداخلت مسلح و غیرمسلح در امور داخلیه طرف دیگر پرهیز بنمایند و نیز با یک دولت یا چند دولت ثالث که علیه دولت عاقد دیگر اقدام و مداخلت نماید، قطعاً شرکت و مساعدت نمی‌کنند و طرفین متعاهدین در خاک خود تأسیس و فعالیت دسته‌جات و نیز به کارروایی اشخاص علی‌حده که به  ضرر طرف  متعاهد دیگر باشد و یا برای خلع اصول دولتی طرف متعاهد دیگر می‌کنند و یا تحشیدات و جمع‌آوری قوای مسلح علیه طرف متعاهد دیگر بنمایند، اجازه نمی‌دهند و ایشان را ممنوع از عملیات می‌دارند. کذالک طرفین تمام قوای مسلح و اسلحه و اسباب ناریه جبه‌خانه و هر نوع تدارکات مواد حربی را که برخلاف طرف متعاهد دیگر متوجه باشند، از خاک خود عبور آن را روا نمی‌دارند و هم‌چنین از خاک خود اجازه گذرانیدن  نخواهند داد. (۱۱)
بعد از امان‌الله خان، نادر خان نیز چنین معاهده‌یی را به شرح ذیل به امضا رسانید:
این معاهده به تاریخ ۲۴ جون سال ۱۹۳۱ میلادی مطابق ۲ سرطان ۱۳۱۰ هجری شمسی میان فیض‌محمد خان وزیر خارجۀ افغانستان و لیونید ستارک  سفیر اتحاد شوروی به امضا رسید. در ماده‌های اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم آن آمده است:
ماده اول: در صورت جنگ یا عملیات جنگی بین  یکی از  طرفین متعاهدین و یکی یا چند دولت ثالث، طرف متعاهد دیگر متعهد است که به نسبت طرف اول بی‌طرفی را رعایت کند.
ماده دوم: هر یک از طرفین متعاهدین تعهد می‌کند که از هر گونه تجاوز به طرف دیگـر خودداری نماید و نیز در داخل خاک خود که در تصرف‌شان می‌باشد، چنین اقداماتی نمی‌کنند که به دولت متعاهد دیگر ضرر سیاسی یا نظامی برساند، خصوصاً هر کدام از طرفین متعاهدین تعهد می‌کند که با یکی یا چند دول ثالث در هیچ‌کدام اتحاد یا اتفاق سیاسی و حربی که بر خلاف طرف متعاهد دیگر باشد و هم‌چنین در هیچ‌کدام بایکوت یا محاصرۀ مالی یا اقتصادی که علیه طرف متعاهد دیگر متوجه شوند، شرکت نخواهند ورزید. علاوه بر آن در صورتی که اگر خط مشی دولت ثالث یا دول ثالث نسبت به یکی از طرفین متعاهدین در اقدامات خود خصمانه باشد، طرف متعاهد دیگر متعهد است که نه فقط به هم‌چنین خط مشی دشمنانه مساعدت نکند، بلکه متعهد است در خاک خود با خط مشی مذکور و عملیات و اقدامات خصمانه‌یی که از آن تولید می‌شود، مخالفـــــت کنــــــد.
ماده سوم: طرفین علیتین متعاهدین اعتراف متقابل به حقوق، حاکمیت و تمامیت ملکیت همدیگر نموده متعهد‌ اند که از هر گونه مداخلت مسلح و یا غیرمسلح در امور داخلی طرف متعاهد دیگر خودداری نمایند و نیز به یک  دولت یا چند دولت ثالث که  علیه دولت عاقد دیگر اقدام به مداخلت نماید، قطعاً شرکت و مساعدت نکند و طرفین متعاهدین در خاک خود تأسیس و فعالیت دسته‌جات و نیز به کارروایی اشخاص علی‌حده که به ضرر طرف متعاهد دیگر باشد و یا برای خلع اصول دولتی طرف متعاهد دیگر اقدامات ورزند و یا عملیات برخلاف سالمیت تمامیت ملکیت طرف متعاهد دیگر بنمایند و یا تحشیدات و جمع‌آوری قوای مسلح علیه طرف متعاهد دیگر بکنند، اجازه نمی‌دهند و ایشان را ممنوع از عملیات می‌دارند. کذالک طرفین تمام قوای مسلح و اسلحه و اسباب  ناریه وجبه‌خانه و تجهیزات حربی و هر نوع مواد حربی را که بر خلاف طرف متعاهد دیگر متوجه باشند، از خاک  خود عبور آن را روا نمی‌دارند و هم‌چینین از خاک خود اجازه گذرانیدن نخواهند داد.
ماده چهارم: به قرار متذکرۀ فوق، معاهدۀ هذا هر یک از دولتین علیتین اظهار می‌دارند که هیچ‌گونه تعهدات سری یا علنی نسبت به یکی یا چند دولت ثالث که مخالف معاهدۀ هذا باشد، نداشته و ندارد و هم در تمام مدت عمل این معاهده طرف مذکور داخل  هم‌چو معاهدات و موافقت‌‎ها نخواهد شد که با معاهده هذا مخالف باشد.
ماده پنجم: هم‌چنین هریک از طرفین متعاهدین اظهار می‌دارد که بین او و دول دیگر که هم‌جواری متصل بری یا بحری با طرف متعاهد دیگر باشد، هیچ نوع تعهدات غیر از آن‌که اعلان شده، موجود نیست. (۱۲)
امان‌الله خان بعد از به‌دست آوردن استقلال کشور، معاهده دیگری را به شرحی که می‌آید با کشور روسیه به امضا رسانید:
این معاهده که به تاریخ ۳۱ اگست سال ۱۹۲۶ میلادی، میان محمود طرزی وزیر خارجه افغانستان و لیونید ستارک سفیر روسیه به امضا رسید، در ماده‌های دوم و سومِ آن آمده است:
ماده دوم: هر کدام از طرفین متعاهدین تعهد می‌کند که از هرگونه تجاوز به طرف دیگر اجتناب نماید و نیز در خاک خود که در تصرف‌شان می‌باشد، چنین اقداماتی نمی‌کنند که به دولت متعاهد دیگر ضرر سیاسی یا نظامی برساند، خصوصاً هر کدام از طرفین متعاهدین تعهد می‌کند که با یکی یا چند دول ثالث در هیچ‌کدام اتحاد یا اتفاق سیاسی نظامی که بر خلاف طرف متعاهد دیگر باشد و هم‌چنین در هیچ‌کدام بایکوت یا محاصرۀ مالیه یا اقتصادیه که علیه طرف متعاهد دیگر متوجه بشوند، شرکت نخواهند ورزید. علاوه  بر آن در صورتی که اگر مسلک رفتار دولت ثالث به نسبت یکی از طرفین متعاهدین در اقدامات خود خصمانه باشد، طرف دیگر متعهد است که نه فقط به هم‌چنین مسلک رفتارهای دشمنانه مساعد نکند، بلکه متعهد است که در خاک خود  به مسلک مذکور و به عملیات و اقدامات عداوت‌کارانه ممانعت بنماید.
ماده سوم: طرفین علیتین متعاهدین اعتراف متقابل به حقوق حکم‌رانی و تمامیت ملکیت خودشان نموده، متعهد می‌باشند که از هرگونه مداخلت مسلح و غیرمسلح در امور داخلیه طرف دیگر پرهیز بنمایند و نیز با یک دولت یا چند دولت ثالث که علیه دولت عاقد دیگر اقدام و مداخلت نماید، قطعاً شرکت و مساعدت نمی‌کنند و طرفین متعاهدین در خاک خود تأسیس و فعالیت دسته‌جات و نیز به کارروایی اشخاص علی‌حده که به  ضرر طرف  متعاهد دیگر باشد و یا برای خلع اصول دولتی طرف متعاهد دیگر می‌کنند و یا تحشیدات و جمع‌آوری قوای مسلح علیه طرف متعاهد دیگر بنمایند، اجازه نمی‌دهند و ایشان را ممنوع از عملیات می‌دارند. کذالک طرفین تمام قوای مسلح و اسلحه و اسباب ناریه جبه‌خانه و هر نوع تدارکات مواد حربی را که برخلاف طرف متعاهد دیگر متوجه باشند، از خاک خود عبور آن را روا نمی‌دارند و هم‌چنین از خاک خود اجازه گذرانیدن  نخواهند داد. (۱۱)
بعد از امان‌الله خان، نادر خان نیز چنین معاهده‌یی را به شرح ذیل به امضا رسانید:
این معاهده به تاریخ ۲۴ جون سال ۱۹۳۱ میلادی مطابق ۲ سرطان ۱۳۱۰ هجری شمسی میان فیض‌محمد خان وزیر خارجۀ افغانستان و لیونید ستارک  سفیر اتحاد شوروی به امضا رسید. در ماده‌های اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم آن آمده است:
ماده اول: در صورت جنگ یا عملیات جنگی بین  یکی از  طرفین متعاهدین و یکی یا چند دولت ثالث، طرف متعاهد دیگر متعهد است که به نسبت طرف اول بی‌طرفی را رعایت کند.
ماده دوم: هر یک از طرفین متعاهدین تعهد می‌کند که از هر گونه تجاوز به طرف دیگـر خودداری نماید و نیز در داخل خاک خود که در تصرف‌شان می‌باشد، چنین اقداماتی نمی‌کنند که به دولت متعاهد دیگر ضرر سیاسی یا نظامی برساند، خصوصاً هر کدام از طرفین متعاهدین تعهد می‌کند که با یکی یا چند دول ثالث در هیچ‌کدام اتحاد یا اتفاق سیاسی و حربی که بر خلاف طرف متعاهد دیگر باشد و هم‌چنین در هیچ‌کدام بایکوت یا محاصرۀ مالی یا اقتصادی که علیه طرف متعاهد دیگر متوجه شوند، شرکت نخواهند ورزید. علاوه بر آن در صورتی که اگر خط مشی دولت ثالث یا دول ثالث نسبت به یکی از طرفین متعاهدین در اقدامات خود خصمانه باشد، طرف متعاهد دیگر متعهد است که نه فقط به هم‌چنین خط مشی دشمنانه مساعدت نکند، بلکه متعهد است در خاک خود با خط مشی مذکور و عملیات و اقدامات خصمانه‌یی که از آن تولید می‌شود، مخالفـــــت کنــــــد.
ماده سوم: طرفین علیتین متعاهدین اعتراف متقابل به حقوق، حاکمیت و تمامیت ملکیت همدیگر نموده متعهد‌ اند که از هر گونه مداخلت مسلح و یا غیرمسلح در امور داخلی طرف متعاهد دیگر خودداری نمایند و نیز به یک  دولت یا چند دولت ثالث که  علیه دولت عاقد دیگر اقدام به مداخلت نماید، قطعاً شرکت و مساعدت نکند و طرفین متعاهدین در خاک خود تأسیس و فعالیت دسته‌جات و نیز به کارروایی اشخاص علی‌حده که به ضرر طرف متعاهد دیگر باشد و یا برای خلع اصول دولتی طرف متعاهد دیگر اقدامات ورزند و یا عملیات برخلاف سالمیت تمامیت ملکیت طرف متعاهد دیگر بنمایند و یا تحشیدات و جمع‌آوری قوای مسلح علیه طرف متعاهد دیگر بکنند، اجازه نمی‌دهند و ایشان را ممنوع از عملیات می‌دارند. کذالک طرفین تمام قوای مسلح و اسلحه و اسباب  ناریه وجبه‌خانه و تجهیزات حربی و هر نوع مواد حربی را که بر خلاف طرف متعاهد دیگر متوجه باشند، از خاک  خود عبور آن را روا نمی‌دارند و هم‌چینین از خاک خود اجازه گذرانیدن نخواهند داد.
ماده چهارم: به قرار متذکرۀ فوق، معاهدۀ هذا هر یک از دولتین علیتین اظهار می‌دارند که هیچ‌گونه تعهدات سری یا علنی نسبت به یکی یا چند دولت ثالث که مخالف معاهدۀ هذا باشد، نداشته و ندارد و هم در تمام مدت عمل این معاهده طرف مذکور داخل  هم‌چو معاهدات و موافقت‌‎ها نخواهد شد که با معاهده هذا مخالف باشد.
ماده پنجم: هم‌چنین هریک از طرفین متعاهدین اظهار می‌دارد که بین او و دول دیگر که هم‌جواری متصل بری یا بحری با طرف متعاهد دیگر باشد، هیچ نوع تعهدات غیر از آن‌که اعلان شده، موجود نیست. (۱۲)

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.