بیش از چهل سال است که جنگ در افغانستان ادامه دارد و همچنان قربانی می‌گیرد.
هرچند آمار مشخصی از شمار افرادی که در جنگ مستقیم یا در حملات انتحاری و انفجار مین اعضای بدن خود را از دست داده اند در دست نیست، اما به گزارش کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ جهانی شمار این افراد رو به فزونی است.
دکتر آلبرتو کایرو، مسوول بخش توان‌بخشی سازمان صلیب سرخ جهانی در افغانستان در این رابطه می‌گوید: «با اینکه به‌نظر می‌رسد جنگ در افغانستان آرام گرفته اما تعداد مراجعه کننده‌گان جدید به مرکز سازمان صلیب سرخ برای گرفتن دست ویا پای مصنوعی سالیانه بالغ بر ۱۵۰۰ نفر است. این افراد معمولاً اعضای بدن خود را در انفجارهای انتحاری و یا انفجار مین از دست داده اند».
کمیتۀ بین‌المللی صلیب سرخ در افغانستان در کابل و شش شهر دیگر فعال است و در حدود دو هزار نفراز جمله ۱۲۰ تبعه خارجی و یک هزار و ۸۰۰ شهروند افغانستان زیر نظر این کمیته فعالیت می‌کنند. اعضای این کمیته بارها با تهدید طالبان مواجه شده اند و تاکنون هفت عضو این کمیته به دست طالبان کشته‌اند.
دکتر کایرو یکی از اعضای این کمیته است. او به مدت ۳۰ سال به‌عنوان مسول بخش توان‌بخشی کمیته صلیب سرخ در افغانستان فعالیت می‌کند.
او می‌گوید: «یکی از بزرگترین دستاوردهای ما در صلیب سرخ این است که افرادی که خود دارای معلولیت‌های جسمی هستند در کارگاه‌های ساخت اعضای مصنوعی برای کسانی که نیاز به عضو مصنوعی دارند کار می‌کنند. این خود باعث ایجاد نوعی ارتباط عاطفی میان کارمندان مرکز و مراجعه کننده‌گان شده است».
به گفتۀ کایرو، مرکز صلیب سرخ در افغانستان در سال ۲۲ هزار عضو مصنوعی می‌سازد. تعداد پاهای مصنوعی ساخته شده در سال به ۴ هزار و ۵۰۰ عدد می‌رسد.
مسول بخش توان‌بخشی کمیته صلیب سرخ افغانستان: خدمات این مرکز رایگان است
مسول بخش توان‌بخشی کمیته صلیب سرخ افغانستان می‌گوید: افرادی که به این مرکز مراجعه می‌کنند را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. افرادی که قربانی جنگ هستند و افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری فلج اطفال، تصادف و یا علت‌های مادرزادی دچار نقص عضو شده‌اند. اما نکته مهم این است که همه خدمات در این مرکز به مراجعین از جمله مردان و زنان کاملا رایگان است».
یکی دیگر از ویژه‌گی‌های مرکز صلیب سرخ کابل که در شرق شهر و رو به روی دانشگاه کابل واقع شده، پیگیری وضعیت زنده‌گی افراد دارای معلولیت پس از گرفتن عضو جدید از این مرکز است.
کایرو در این باره می‌گوید: «اینکه ما به یک معلول یک پا بدهیم مهم است، اما این یک پروسه کامل نیست. هدف نهایی ما این است که افراد دارای معلولیت به جامعه و زندگی عادی بازگردند و ما همه تلاش خود را برای بازگشت آنها به کار، مدرسه و زنده‌گی می‌کنیم».
سالن انتظار برای ملاقات با کارکنان و فیزیوتراپیست‌های مرکز صلیب سرخ کابل در دو بخش مردان و زنان مملو از جمعیت است. کریمه یکی از زنانی است که از هشت سال پیش همراه دو فرزند دختر و پسرش به این مرکز می‌آید. محمد فرزند کریمه دچار فلج از ناحیه گردن به پایین است و دخترش ثنا به بیماری فلج اطفال مبتلاست.
کریمه که ۲۵ سال دارد، مادر شش فرزند و بیسواد است و صورت خود را با برقع آبی پوشانده، می‌گوید: «ما در کابل زندگی می‌کنیم. سال‌هاست برای معالجه دو فرزندم به این مرکز می‌آیم. کارکنان این مرکز بسیار مهربان هستند و من برای مراجعه به این مرکز هیچ پولی پرداخت نمی‌کنم».
ملک آرا رحیمی فیزیوتراپیست و یکی از کسانی است که با صلیب سرخ همکاری می‌کند. او که خود در کودکی به علت ابتلا به بیماری فلج اطفال دچار نقص عضو شده، می‌گوید: «من در این مرکز برای اعضای افراد معلول قالب‌گیری می‌کنم و پس از اهدای عضو به آن‌ها نحوه استفاده و از عضو مصنوعی را آموزش می‌دهم و سعی می‌کنم آن‌ها را با زنده‌گی عادی آشتی دهم و این یک پروسه دشوار است. به‌خصوص برای کسانی که پیشتر سالم بوده‌اند و به‌دلیل جنگ ناگهان قطع عضو شده اند. شعار این مرکز «پای جدید، زنده‌گی جدید» است و ما سعی می‌کنیم طبق این شعار عمل کنیم».
ملک آرا می‌گوید، نقص عضو و معلولیت در افغانستان یک ناتوانی محسوب می‌شود و به دلایل برخی مسایل فرهنگی افراد معلول در جامعه مورد تمسخر قرار می‌گیرند. او تأکید می‌کند که این شرایط به مراتب برای زنان دارای معلولیت جسمی دشوارتر است. زنان در بیشتر مواقع اجازه ندارند به تنهایی از خانه خارج شوند، از سوی دیگر رفت و آمد در شهر کابل حتا برای افراد سالم آسان نیست و هیچ تسهیلاتی برای معلولان در نظر گرفته نشده و این کار و زنده‌گی در شهر را برای افراد معلول به‌ویژه زنان به مراتب سخت‌تر کرده است.
ملک آرا در حال صحبت کردن با پروین است. پروین معلمی است که چند سال پیش در حالیکه کودکش را در آغوش داشته در کابل روی مین می‌رود و یک چشم و یک پایش را ازدست می دهد.
پروین می‌گوید: «من سال‌هاست که به این مرکز می‌آیم و حالا برای گرفتن سومین پای مصنوعی اینجا هستم. من از طریق کمیته صلیب سرخ توانستم صاحب یه پای جدید شوم و به زنده‌گی برگردم». او نیز تصریح می‌کند که رفتار کارکنان این مرکز با مراجعین بسیار دوستانه است.
یکی دیگر از اقدامات دکتر کایرو در کمیتۀ صلیب سرخ افغانستان ایجاد تیم های بسکتبال با ویلچر برای افرادمعلول علاقه‌مند به ورزش است.
«ورزش کردن بخشی از حقوق بشراست»
او می‌گوید: «برای من ورزش کردن بخشی از حقوق بشراست و به همین دلیل هشت سال پیش اولین تیم بسکتبال با صندلی چرخ‌دار برای آموزش افراد معلول در این مرکز را راه اندازی کردیم. در حال حاضر ما در بخش مردان در سراسر افغانستان ۱۰ تیم و در بخش زنان سه تیم فعال داریم. تیم ملی بسکتبال نشسته افغانستان که از اعضای تیم ما انتخاب شده‌اند در مسابقات پارا المپیک شرکت کردند. همچنین سال گذشته هم تیم ملی بسکتبال با ویلچر زنان افغانستان توانست در مسابقات قهرمانی آسیایی در شهر بالی اندونزی مقام اول را کسب کند».
ملک آرا هم از اولین اعضای این تیم ورزشی است. او می‌گوید تنها وقتی بسکتبال بازی می‌کند معلولیت خود را کاملاً به دست فراموشی می‌سپارد.
او با اشاره به آثار مخرب جنگ و افزایش شمار افراد قطع عضو در افغانستان می‌گوید: «من با جنگ زاده شدم. در جنگ زنده‌گی کردم و امید من این بوده که روزی جنگ از این خاک رخت بربندد. من از دیدن پاها و دست‌ها بریده هموطن‌هایم، از شنیدن موج انفجار و انتحار درشهرم و از همه خون‌ریزی‌ها خسته‌ام. تعداد مراجعین بی‌پا و دست هر روز بیشتر می‌شود، این بسیار آزاردهنده است و جوانی و امید ما به آینده را مثل موریانه می‌خورد».
ملک آرا می‌گوید: «ادامه این وضعیت دردناک در این بخش از جغرافیای زمین، به هیچ وجه عادلانه نیست».