روز شنبۀ هفتۀ گذشته، گروهی از شورشیان به پوستۀ محافظتی منار جام، یکی از تاریخی‌ترین میراث‌های فرهنگی بازمانده از قرن ۱۲ میلادی در کشور حمله کردند. گزارش‌ها می‌رساند که طالبان به قصد نابودی این منار آستین بر زده بودند که در نتیجۀ مقاومت محافظان منار، حملۀ شان عقب زده شد.
یورش طالبان بر این میراث تاریخی مهم موجب شد، فرسایش و بی‌توجهی دولت نسبت به آن بار دیگر آفتابی شود و سرخط خبرها و واکنش‌های فرهنگیان و شهروندان کشور قرار گیرد. تصاویر تازه نشر شده از منار جام نشان می‌دهد که در اثر بی‌توجهی دولت به بازسازی و حفظ آن، این منار میلان پیدا کرده و به سمتِ رودخانه کج شده است.
منابع از ولایت غور به روزنامۀ ماندگار می‌گویند که کج شدن منار جام دو علت عمده دارد: یکی موجودیت رودخانه‌یی در کنار آن و دوم، فرود آمدن چرخ‌بال‌ها در اطراف آن برای دید و بازدید. منابع می‌گویند چرخ‌بال‌هایی که بین غور و هرات رفت‌وآمد می‌کنند، گاهی برای دیدن آن خیلی پایین می‌آیند و بادِ چرخ‌بال به منار صدمه می‌زند.
پرتو نادری، نویسنده و شاعر در واکنش به کج‌ گشته‌گی و بی‌توجهی دولت نسبت به این منار در صفحۀ رسمی فیسبوکش خطرهایی که منار جام را تهدید می‌کند، به دو دسته تقسیم کرده است: خطرهای طبیعی و خطرهایی که در یکی دو دهۀ اخیر ساکنان محل و گروه‌های تفنگ‌دار به وجود آورده‌اند.
آقای نادری در یادداشتش افزود است که با گذشت سالیان رودخانۀ هری آرام‌آرام ساحل جنوبی خود را تخریب کرده و بستر خود را به سوی منار گسترش داده است؛ چنان که همه‌ساله در فصل بارنده‌گی با افزایش سیلاب‌ها و بلند رفتن سطح آبِ رودخانه، خطر طبیعی در برابر منار جام چندین برابر می‌شود.
به نوشتۀ پرتو نادری: «این روزها منار جام نسبت به هر زمان دیگر در خطر فروافتادن قرار گرفته است. ما پیش از این شاهد فروریزی منار چکری نیز بودیم. آن منار در یک شب مهتابیِ بهار با صدای تر‌سناکی فروریخت. منار جام آن قامت بلند زیبایی که سده‌های درازی است همچنان در دل سلسله کوه‌های غور در خم آن درۀ دور ایستاده و زیبایی خود را در آیینۀ همیشه جاری هری‌رود تماشا می‌کند».
در این میان، ذبیح سادات یکی از مهندسان کشور در صفحۀ فیسبوکش نوشته است که مواد رنگی به کار رفته در این منار هنوز تشخیص داده نشده و به همین دلیل مایۀ شگفتی اروپاییان شده است.
آقای سادات در ادامه نگاشته است که تجربۀ کار در عرصۀ بازسازی و تحکیمات آبدات تاریخی را دارد و حاضر است رضاکارانه برای بازسازی و مرمت «ستراکچر»، «ریتروفیتینگ» و راهکار سنجی منار جام با دولت همکاری کند. او می‌گوید که بازسازی این جام در فهرست بازسازی دولت قرار ندارند و نیاز است باشنده‌گان غور از یونسکو یا مرکز حفظ میراث‌های فرهنگی جهان تقاضا کنند تا این منار را بازسازی و ترمیم کند.
از سویی هم، نبی ساقی یکی دیگر از فرهنگیان کشور نوشته است که در سال‌های پسین در سمت شمال و غرب منار، دیوارهای استنادی محکمی ساخته شده و بخشی از پایۀ شمالی خود منار نیز هرچند به صورت غیرمتجانس ترمیم گردیده که تا حدودی نگرانی‌ها را از ناحیۀ رودخانه، رفع کرده است، اما خطرات دیگر همچنان به شدت وجود دارد.
آقای ساقی در یادداشتش نگاشته است چرخ‌بال‌های نظامی‌یی که میان هرات-غور پرواز می‌کنند، گاهی به‌خاطر تماشای منار جام در درون دره پایین می‌آیند و باد و فشار صوتی آن‌ها، منار را به شدت می‌لرزاند و سبب جدا شدن نوشته‌ها و تزیینات هنری از بدنۀ اصلی منار می‌شود.
به گفتۀ آقای ساقی: باد و باران در این‌ همه سال، آرام‌آرام بالای نمای بیرونی تأثیر گذاشته و آجرها را فرسوده و کهنه ساخته است و قسمت‌های فوقانی منار و کنگره‌های چوبی و آجری آن، از این ناحیه بیشتر صدمه دیده است و صدمه می‌بیند.
با این همه، اما رییس اطلاعات و فرهنگ ولایت غور می‌گوید که کاری که دولت برای حراست منار جام انجام داده، بسیار ناچیز بوده است. فخرالدین آریاپور، رییس اطلاعات و فرهنگ غور می‌گوید که وزارت اطلاعات و فرهنگ بودجۀ کافی برای بازسازی و استحکام‌سازی درازمدت این منار در اختیار ندارد.
او اظهار می‌دارد که بیش از سی درصد تزئینات منار جام کاملاً افتاده و بقیه هم در حال افتادن است. آریاپور می‌گوید: علاوه بر این، سیلابی که می‌آید، احتمال فروریختن منار را تقویت می‌کند. در سال جاری اگر آب دیوار حفاظتی ساخته نشود، تصور می‌کنم ما نخواهیم توانست که در سال‌های آینده منار را سرپا نگه ‌داریم.
رییس اطلاعات و فرهنگ غور، بی‌توجهی حکومت مرکزی و سازمان یونسکو نسبت به این منار و غصب ساحات باستانی بخش غربی آن را از سوی زورمندان، از علت‌های دیگر میلان کردن آن می‌شمارد.
ساختن خانه‌ها و یک باب کلینیک، نبود امکانات کافی در ریاست اطلاعات و فرهنگ غور، واقع شدن منار در منطقۀ دشوار گذر، نبودِ وسایل لوژیستیکی، نبود پُل پیاده‌رو بالای رودخانه، نبود امکانات مالی، بی‌میلی حکومت مرکزی برای باسازی منار، نبود امنیت مطمین و تاراج گنجینه‌های اطراف منار از سوی قاچاق‌بران مشکلات دیگری است که به گفتۀ فخرالدین آریاپور منار جام را هر روز به سوی فرسایش کامل سوق می‌دهد.
او از حکومت مرکزی و سازمان یونسکو می‌خواهد تا به زودترین فرصت برای بازسازی و ترمیم این منار اقدام کنند، در غیر آن، منار جام فرو خواهند نشست و افغانستان یکی از بزرگترین و پُربارترین گنجینه‌های تاریخی خود و جهان را از دست خواهد داد.
گفتنی است که منار جام در زمان سلطنت سلطان غیاث‌الدین غوری اعمار شده است. این منار تاریخی که پس از «قطب منار» در دهلی هند، یکی از بلندترین مناره‌های خشتی کار شدۀ جهان به شمار می‎رود که از سنت معماری کهن و سبک هنری قدیم در منطقه حکایت دارد. این منار در ۶۲ کیلومتری منطقۀ «شهرک» در روستای موسوم به «جام»، محلی که رودخانۀ جام از جنوب به طرف شمال به رودخانۀ «هریرود» جریان دارد و در زاویۀ تلاقی این دو رودخانه، منار جام به ارتفاع ۶۳٫۳ متر قرار گرفته است.
این منار در سال ۲۰۰۲ میلادی از سوی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد «یونسکو» در فهرست میراث‌های فرهنگی جهان ثبت شد، اما به گفتۀ مقام‌های محلی غور یونسکو تا کنون کار چندانی برای مرمت این بنا انجام نداده است. افزون بر منار جام، در سراسر ولایت غور ۲۵۷ ساحه و بنای باستانی ثبت شده است.