بخش پنجاهـم /

۱٫ نسبت به موضوع سخنرانی شما چه نگرانی‎هایی دارند؟ تحقیق کنید و نگرانی‎های احتمالیِ مخاطبان‎تان را کشف کنید. بعد از شناسایی مواردی که احتمالاً باعث ایجاد نگرانی و ترس در مخاطبان می‎شوند، مطالبی را آماده کنید تا در همان ابتدای سخنرانی‎تان، نگرانی‎های آن‎ها را رفع کنید. همچنین اگر بدانید چه مسایلی باعث نگرانی مخاطبان خواهد شد؛ به‌راحتی می‎توانید سوالات احتمالی را هم شناسایی و پاسخ‎هایی مناسب آماده کنید.
۲٫ مهارت آن‎ها در مورد موضوع سخنرانی شما چقدر است؟ اغلب مردم فکر می‎کنند دانش و مهارت‎شان در بسیاری از موارد، بالا و یا کافی است. تجربه نشان داده که غالب آن‎ها که فکر می‎کنند خیلی می‎دانند؛ اما در واقع هیچ نمی‎دانند. این‌گونه افراد، مصداق بارز بیت اول شعر معروفِ ابن یمین هستند:
آن‌کس که نداند و نداند که نداند- در جهل مرکب ابدالدهر بماند
پس متوجه شدیم که بیشتر افراد تصور می‎کنند که همه چیز را در مورد موضوع سخنرانی شما می‎دانند؛ اما در واقع این چنین نیست. چه باید کرد؟ آیا درست است به آن‎ها بگویید که شما چیزی نمی‎دانید؟ مسلماً نخیر.
اما اگر قرار است در خصوص موضوع دیگری سخنرانی کنید، بهتر است در همان ابتدا با انجام تکنیک‎هایی خلاقانه، توهم دانش را از بین ببرید. می‎توانید سوالاتی از حاضرین بپرسید و از کسانی که دست بلند می‎کنند بخواهید که بایستند و پاسخِ خود را بیان کنند. اگر شناخت خوبی از مخاطبان‎تان داشته باشید؛ بدون شک محتوایی که آماده کرده‎اید مناسب و بیشتر از دانش آن‎ها خواهد بود. بنابراین بی‌پروا به آن‎ها بگویید: «با این‌که می‎دانم خیلی از شماها مطالب خوبی در این‌باره می‎دانید؛ اما در۴۰ دقیقۀ آینده دربارۀ اصولی صحبت خواهیم کرد که کمتر جایی شنیده‎اید و تمام آیندۀ شما را در زمینۀ … (موضوع مورد نظر) متحول خواهد کرد. با این کار دلیلی به آن‎ها می‎دهید که به صحبت‎های شما توجه کنند. باید بدانید تا زمانی که حسِ نیاز را در آن‎ها به‎وجود نیاورید، حاضر به توجه کردن به شما نخواهند شد. پس در هر سخنرانی، برنامه‎یی برای رفع توهم دانش و ایجاد حس نیاز داشته باشید.
۳٫ سخنرانان قبلی چه مطالبی را به آن‎ها گفته‎اند؟ اگر قرار است در همایش و کنفرانسی که چند سخنران در آن سخنرانی می‎کنند، شما هم سخنرانی کنید، باید بدانید که سخنرانانِ قبلی به مخاطبان چه گفته‎اند. در بین سخنان آن‎ها چه مطالبی وجود داشته که می‎توانید به مطالب خودتان پیوند دهید؟ نکات جالبی را در سخنرانی‎های قبلی انتخاب کنید و از آن‎ها در سخنرانی خودتان استفاده کنید. به عنوان مثال می‎توانید بگویید: آقای امین به آیۀ بسیار مهمی از قرآن اشاره کردند: «ما سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‎دهیم، مگر آن‌که خودشان تغییر دهند.» بنابراین اگر می‎خواهید شرایط را تغییر دهید نباید منتظر کسی باشید، خودتان شروع کنید. همچنین لازم است بدانید حضّار، بعد از سخنرانی‎های قبلی، اکنون در چه حال و هوایی هستند. آیا خسته و کسل هستند و یا شاد و سرحال؟ سرشار از احساسات هستند و یا بی‎تفاوت؟ اگر سخنران قبلی انرژی مثبتی را در جمعیت به‎وجود آورده، پس شما هم از آن انرژی استفاده کنید. اگر آن‎ها به اندازۀ کافی شاد و سرزنده هستند، پس بلافاصله سراغ اصل مطلب بروید و طنزهای‎تان را در فرصت‎های بعدی استفاده کنید؛ اما اگر احساس منفی مثل خسته‌گی و کسلی در آن‎ها وجود دارد، بهتر است با طنز و یا کمی حرکات کششی شروع کنید. این‎ها فقط چند نمونه مثال هستند و شما باید تا جایی که می‎توانید در مورد مخاطبانِ خود شناخت پیدا کنید. حتا باید بدانید سخنرانی شما زمانی‌ست که حضّار تازه غذای خود را میل کرده‎اند و یا انتظار غذا را می‎کشند.