بخش نخست/

آیا شما هم همیشه در حالِ چک کردن گوشی همراه‌تان هستید؟ همیشه حواس‌تان به نوتیفیکیشن‌ها و پیام‌ها و… هست؟ آیا استفادۀ افراطی از تلیفون همراه را می‌توان اعتیاد رفتاری تلقی کرد؟
مقالات گوناگونی در زمینۀ استفادۀ افراطی از تلیفون همراه، خواه کاربردهای عمومی آن، خواه از جنبه‌های خاص آن (از قبیل شرط‌بندی و بازی‌ها) منتشر شده است. اخیراً مقالاتی مروری در مجلۀ گزارش‌های اعتیادهای شایع دربارۀ استفادۀ افراطی از تلیفون همراه به چاپ رسیده‌اند.
گمان نمی‌کنم اکثر مردم باور کنند که زنده‌گیِ آن‌ها به دلیل استفادۀ افراطی از تلیفون همراه بدتر از گذشته است؛ زیرا آن‌ها معتقدند که تأثیرات مثبت آن بر جنبه‌های منفی آن غالب است. با این وجود، در مقالات علمی، استفادۀ افراطی از تلیفون همراه با گزارش‌هایی مبنی بر وابسته‌گی و علایم اعتیاد از قبیل اختلالات خواب، مشکلات مالی، کاربردهای خطرآفرین (در حین راننده‌گی)، ممنوعیت کاربردی (ممنوعیت در مکان‌های خاص) و رفتارهای متخاصمانۀ وابسته به تلیفون همراه (مزاحمت‌های سایبری) پیوند خورده است.
با وجود انبوه شواهد دال بر این‌که تلیفون همراه می‌تواند مشکل‌آفرین بوده و عواقب منفی در پی داشته باشد، اما نفوذ، شیوع و علایم نشانه‌شناختی تلیفون همراه بر این شواهد غالب و حرف دیگری می‌زند. به عنوان نمونه، آخرین مقالۀ ما خاطر نشان می‌سازد که مطالعات گستردۀ دهه‌های اخیر نرخ بسیار متنوعی بین ۰٪ تا بیش از ۳۵٪ مشکل‌آفرینی تلیفون همراه را گزارش می‌دهد. علت این امر اساساً از این واقعیت نشأت می‌گیرد که اغلب مطالعات انجام شده در این زمینه فاقد تیوری‌های مستدل می‌باشد.
علاوه بر این، در اغلب موارد استفادۀ افراطی از تلیفون همراه صرفاً به عنوان یک اعتیاد رفتاری تلقی می‌گردد و متعاقباً غربال‌گری‌های ابزاری توسعه می‌یابد که مبنای آن انواع دیگر اعتیاد از قبیل سوء مصرف مواد و اعتیاد به قمار است، بی‌آن‌که خصیصه‌های رفتاری اعتیادگونه‌ ناشی از استفادۀ افراطی از تلیفون همراه یا این واقعیت که نسل جدید تلیفون‌های همراه (تلفن‌های هوشمند) درست مانند انترنت، فقط ابزار ارتباطی هستند که زمینۀ انجام فعالیت‌های زیادی، فراتر از کاربردهای سنتی یعنی ارتباطات کلامی و متنی بینافردی، ارتباطات اجتماعی و حتا خرید و غیره را برای‌مان فراهم می‌کنند، مد نظر گرفته شده باشد.
نخستین مطالعۀ علمی که به بررسی مشکلات استفادۀ‌ فراطی از تلیفون همراه پرداخت، در دهۀ پیش به چاپ رسید. از آن پس، مطالعات منتشر شده دربارۀ این مبحث اساساً با رشد چشم‌گیری مواجه شده است.
در حال حاضر، اصطلاحات متعددی به کرات برای توصیف این پدیده به کار می‌رود. محبوب‌ترین اصطلاحات «اعتیاد به تلیفون ‌همراه» (تلیفون هوشمند)، «وابسته‌گی به تلیفون همراه» (تلیفون هوشمند) یا «ترس از عدم استفاده یا وجود تلیفون همراه» هستند.
اعتیاد رفتاریِ استفادۀ افراطی از تلیفون همراه اغلب شامل مولفه‌های اصلی رفتارهای معتادکننده از قبیل حساسیت‌های شدید ادراکی، از دست دادن کنترل، نوسانات خلق‌وخوی، انزواطلبی، خسته‌گی‌ناپذیری، تعارض و واپس‌روی می‌شود.
منبع: psychologytoday.com