در این روزها موضوع رسیدن به مقام ریاست جمهوری افغانستان، موضوع داغ مباحثات سیاسی کشور می‌باشد. کاندیدان مقام ریاست‌جمهوری بر وفق قانون انتخابات کشور شرایط و اوصافی را باید تکمیل نمایند تا بتوانند در پیکارهای انتخاباتی خوب عمل کنند و به کرسی ریاست جمهوری برسند.
مادۀ ۶۲ قانون اساس کشور که شرایط کاندیدا شدن به ریاست‌جمهوری را بیان می‌دارد دربارۀ صحت کامل کاندیدان مقام ریاست‌جمهوری تذکری نمی‌دهد؛ اما در ماده ۶۷ مریضی صعب‌العلاج یکی از مواردی دانسته شده که موجب برکناری رییس‌جمهور و انتقال صلاحیت‌های وی به معاون اول می‌گردد در دهۀ اول قرن بیست‌ویکم ما در دو کشور عمده غربی یعنی فرانسه و ایالات متحده امریکا که نظام سیاسی‌شان به حیث یک نظام مدل در بسیاری از کشورهای جهان شناخته شده و مورد پذیرش واقع گردیده است، انتخابات ریاست‌جمهوری را شاهد بودیم.
در فرانسه آقای فرانسوا هولاند و آقای سرکوزی پروندۀ صحی خود را نشر و به اطلاع مردم رساندند. در امریکا نیز آقای اوباما پروندۀ صحی خود را اعلان کرد. در ششم مارچ ۱۹۹۸ روزنامه معروف نیویارک تایمز طی سرمقاله‌یی در بارۀ انتخابات ریاست‌جمهوری آن زمان نوشت: مردم امریکا حق دارند که قبل از رای دادن به آقای مک کین حریف اوباما، در بارۀ پروندۀ صحی او معلومات داشته باشند.
مباحثات جدی و سازنده در این زمینه در نیم قرن اخیر باعث شده که حتا در عده‌یی از کشورها روسای جمهور برحال باید سالانه از لحاظ جسمی و روانی مور معاینات طبی قرار گرفته و گزارش وضع صحی آنها به نشر برسد.
نسبت اهمیت برخورداری کامل از صحت روانی و جسمی در قانون اساسی تعدادی از کشورها نیز این موضوع شرط گذاشته می‌شود. قانون اساسی جمهوری مالدیو، ۱۹۶۹ با پیروی از مندرجات و طرزالعمل کشورهای پیشرفته، در زمره سایر شرایط برای کاندیدا شدن به مقام ریاست‌جمهوری ذکر می‌کند که کاندیدای ریاست‌جمهوری باید از سلامت عقلی برخوردار بوده، حواس پنج‌گانه‌اش بصورت کامل کار کرده و کاندیدا توانایی پیش‌برد وظایف ریاست‌جمهوری را داشته باشد. افزون بر این به صورت عام گفته می‌توانیم که علاوه بر رییس‌جمهور اعضای کابینه نیز باید از صحت و سلامت روانی بهره‌مند باشند.
در سال‌های گذشته شایعاتی در کابل پخش شده بود که یکی از وزیران وقت یعنی اشرف غنی نسبت مریضی مزمنی که داشتند همیشه دواهای مسکن می‌خوردند و دوبار از فرط شدت خشم با مراجعین دست خود را بر روی میز زده بود و مدت زمانی دست شکسته‌اش به گردنش آویزان بود (موصوف حالا خود را به ریاست‌جمهوری کاندیدا کرده است) یا این که یکی از افراد دگر نسبت مریضی عصبی در یکی از بیمارستان‌ها در بخش عقلی و عصبی بستری بود و فعلاً مسوولیت یکی از ادارات را دارد (طبق اظهارات اعضای خانوادۀ کرزی به آقای مسکین‌یار متصدی تلویزیون بین‌المللی آریانا، حامد کرزی در هند تحت این نوع تداوی قرار داشت اشاره به دور دوم کرزی). آیا گماشتن و انتخاب هم چون افراد در یک کشور جنگ‌زده و حالت بحرانی می‌تواند مرهمی بر زخم‌های ملت باشد. بنابر آنچه که در فوق توضیح گردید به صورت قطع گفته می‌توانیم که کاندیدای مقام ریاست‌جمهوری و وزارت در افغانستان، افزون بر بهره‌مند بودن از یک فرهنگ عالی و اطلاعات وسیع از جهان معاصر و نیازمندی‌های کشور، باید از صحت جسمی و روانی نیز برخوردار باشد. به‌خصوص در موارد کسانی که مظاهر مریضی‌های عصبی واضح و روشن باشد، مانند رعشه دستان سر و چشم که مظهر روشن مریضی عصبی می‌باشد و نظریات‌شان وقت به وقت تغییر می‌نماید مثلاً یک روز می‌گوید، فلان شخص قاتل و ناقض حقوق بشر است و چند سال بعد می‌گوید این شخص معاون اول من خواهد بود. افرادی با ویژه‌گی‌های روانی فوق نباید کاندیدای پست سیاسی با مسولیت بزرگ شوند. افرادی با این خصوصیات زود رنج، لجوج، دمدمی مزاج بوده و تصامیم و اجراات‌شان روی عواطف و احساسات انی و عصبی می‌باشد. به هیچ صورت همچون افراد شایستگی مقام ریاست‌جمهوری و یا وزارت در یک کشور در حال بحران را نداشته و مطابق مصالح علیای کشور اجرای وظیفه نمی‌توانند و در نزد مردم هم ذهنیتی به‌میان می‌آید که دیوانه‌هایی بالای ما حکومت می‌کنند.
در بین فقهای اسلامی نیز از زمان‌های دور بحث‌هایی در بارۀ اوصاف یک خلیفه-امام تذکر فته است. ابوالحسن الماوردی (۳۶۴ تا ۴۵۰ هجری) مولف کتاب مشهور «الاحکا م السلطانیه» می‌گوید: خلیفه باید واجد صفات زیر باشد: از لحاظ اخلاقی باید خرده‌یی بر او گرفته نشود، نقص عضوی نداشته باشد- یعنی بی‌نقص باشد. از لحاظ شنوایی، بینایی و گویایی و اعضای بدن بی‌نقص باشد. واجد عقل درست برای اداره و حکومت در امور دولتی باشد. (مطابق گفتار الماوردی ملا عمر یک چشم نمی‌تواند امیرالمومنین و یا رییس دولت باشد). به عقیدۀ ابن خلدون (که دانشمندان غرب او را موسس علم الاجتماع یعنی سوسیولوژی می‌شناسند) تنها شرط شناسایی امام- خلیفه باید صحت جسمانی و روحی او باشد. (رجوع شود به کتاب اسلام در ایران صفحات ۱۴۸-۱۶۹٫ مولف پطروشوفسکی. ترجمه کریم کشاورز. نشر نیما).
با در نظر داشت توضیحات فوق پیشنهاد می‌نمایم تا جناب احمدولی مسعود این ابتکار را به‌دست گیرند و بعد از مراجعه به دوکتوران مختلف نتایج را از طریق پخش پروندۀ صحی خود طی کنفرانس مطبوعاتی اعلام کنند. به همین منوال جناب دوکتور عبدالله، دوکتور زلمی رسول، جناب رحمت‌الله نبیل جناب داکتر تمنا و دیگر نامزدان درین راه پیش قدم شوند و یک عنعنه نیک را با نشر پروندۀ صحی خود برای رأی دهنده‌گان اساس گذارند تا برای مردم اطمینان یک رهبری سالم و صحت‌مند داده شود.