امـریکا و طالبـان به چـه دل‌خـوش انـد؟

- ۱۰ سنبله ۱۳۹۸

زلمی خلیل‌زاد و سخنگوی طالبان اعلام کرده‌اند که دور نُهم گفت‌وگوهای‌شان دیروز به پایان رسید. خلیل‌زاد در توییتی نوشت که قرار است برای مشوره با مقام‌های حکومت به کابل بیاید. خلیل‌زاد در توییتش افزود که امریکا در تلاش توافقی با طالبان است که خشونت را کاهش دهد و سبب صلح پایدار در افغانستان شود. خلیل‌زاد می‌گوید که گشودن راه برای گفت‌وگوهای «بین‌الافغانی» نیز بخشی از تلاش‌های این کشور است. سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر هم در برگۀ توییترش نوشته است که این دور گفت‌وگوها به کامیابی به پایان رسیده است.
هرچند محتوای این گفت‌وگوها به بیرون درز نکرده و نیز کسی از متن و محتوای توافق‌نامه‌یی که قرار است بین دو طرف به امضا برسد، آگاهی ندارد، اما به نظر می‌رسد که طرف طالبان از این گفت‌وگوها بسیار خشنود اند. چند روز پیش رییس‌جمهور امریکا در سخنرانی‌یی به ماندن بخشی از نظامیان این کشور پس از توافق صلح در افغانستان خبر داد. به دنبال آن، گزارش‌هایی به نشر رسید که نشان می‌داد گفت‌وگوها پس از این اظهارات ترامپ به بُن‌بست خورده است. اما از توییت سخنگوی طالبان بر می‌آید که این گزارش‌ها نادرست بوده است. توییت سهیل شاهین این پیام را می‌رساند که طرف طالبان از گفت‌وگوها راضی است و دو طرف به زمان امضای توافق‌نامه نزدیک می‌شوند.
در این شکی باقی نمانده است که امریکایی‌ها به عنوان کشوری که سال‌ها در مقابل گروه طالبان جنگید و آن را گروه تروریستیِ ضدمنافع کشورهای جهان و منطقه خواندند و در مقابل آنان، حکومت افغانستان را تمویل و حمایت کرد، در ماه‌های اخیر رویکردش را در برابر دولت و مردم افغانستان به صورت غیرقابل قابل قبولی تغییر داده است. چنین به نظر می‌رسد که گروه طالبان در سیاست خارجی امریکا جای حکومت و دولت افغانستان را به دست آورده است.
نمایندۀ ویژۀ وزارت خارجه این کشور بارها اعلام کرده که یکی از خواست‌های عمدۀشان از طالبان، تضمین مبارزۀ این گروه در برابر تروریسم جهانی است. امریکا در واقع توقع دارد که طالبان بدل به گروه نیابتی این کشور در برابر گروه‌هایی مانند داعش و القاعده در افغانستان شوند. این کار نمونۀ واضح و آشکار دور زدن نهاد دولت است. تنها دولت افغانستان در سطح جهان مشروعیت دارد. حمایت و تمویل یک گروه تروریستی برای جنگ نیابتی، با قواعد حقوقی بین‌المللی در تضاد است. تاریخ جهان و ادبیات حل منازعه نشان می‌دهد که دور زدن دولت مشروع در مذاکراتِ پایان جنگ، عواقب خطرناک و ناگوار داشته است.
از سویی هم، باتوجه به گذشته و ایدئولوژی طالبان؛ توقع چنین امری از گروهی که در گذشته فعالیت‌های جنگی داشته و بارها و به کرات قواعد بین‌المللی و بشردوستانه را نقض کرده و به حقوق بشر باور و پایبندی ندارد، عبث و بیهوده است. امریکایی‌ها اگر توقع سرکوب و از میان بردن گروه‌های تروریستی جهانی ضد امریکایی را دارند، تنها دولت مشروع افغانستان می‌تواند از پس آن بربیاید، دولتی که مشروعیتش را از دل انتخابات مشروع گرفته باشد. وقتی دولت نیرومند شود، ارتش توانایی جنگی و تسلیحاتی به دست آورد و حاکمیت دولت و قانون اساسی به سراسر کشور عملی گردد، گروه‌های تروریستی نمی‌توانند پایگاه‌سازی و فعالیت کنند. گروه‌های تروریستی تنها زمانی امکان تولید و بازتولید پیدا می‌کنند که نهاد دولت تضعیف و حاکمیت ملی یک دولت خدشه‌دار گردد. امریکا باید به حمایت از دولت و ارتش افغانستان ادامه بدهد و نیز ارتش ملی را با امکانات مدرن نظامی تجهیز کند. تنها در صورت حمایت از ارتش افغانستان است که می‌شود جلو رشد و نفوذ گروه‌های تروریسی را گرفت.
نگرانی دیگر این است که امریکا و ناتو موضع‌شان را در برابر گروه‌های تروریستی دیگری که در افغانستان فعال هستند، مشخص نساخته است. تمام گفت‌وگوها برای پایان جنگ افغانستان، با گروه طالبان متمرکز است. وزارت‌های امنیتی و حتا مأموران امنیتی ناتو پذیرفته اند که بیش از بیست گروه تروریستی در افغانستان فعال هستند. امریکا و ناتو پیش از این و در جریان گفت‌وگوها با طالبان، از خطر پایگاه‌سازی داعش در شمال افغانستان هُشدار هم داده اند. اما هنوز مشخص نیست که این کشور با گروه‌های تروریستی غیرطالب چه می‌کنند؟
مردم افغانستان انتظار دارند که گفت‌وگوهای جاری در روشنایی اهداف و دستاوردهای حکومت نوین صورت گیرد. مردم افغانستان توقع دارند که گفت‌وگوهای امریکا و طالبان منجر به یک توافق جامع سیاسیِ شود که کشورهای منطقه و نهادهای مهم بین‌المللی آن را تضمین کنند و در کنار این، جامعۀ جهانی، ناتو و به ویژه ایالات متحدۀ امریکا که تمویل کنندۀ اصل دولت افغانستان است، موضع‌شان را در برابر گروه‌های دیگر تروریستی نیز مشخص سازند. گفت‌وگو کننده‌گان دوحه باید به مردم افغانستان این تضمن را نیز بدهند که در صورت عملی نشدن توافق‌نامۀ صلح و پایان نیافتن جنگ در افغانستان، موضع‌شان چه خواهد بود؟

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.