مذاکراتِ صـلح در نبود دولتِ مشـروع نتیجه نمی‌دهد

- ۰۴ عقرب ۱۳۹۸

نشست چهارجانبۀ امریکا، چین، روسیه و پاکستان برای بار دوم در مسکو، پس از توقفِ روند مذاکرات بر اساس فرمان ترامپ، دایر شده است. این نشست متکی به تلاش‌هایِ امریکا به‌هدفِ دوباره از سر گرفتنِ روند مذاکرات آغاز شده است. در نشستی که دو شب پیش در مسکو به پایان رسید، طرف‌ها فیصله کردند که باید مذاکراتِ امریکا و طالبان به گونۀ فوری از سر گرفته شود و در عین حال تأکید شد که تلاش‌هایِ مشترک برای راه‌اندازی مذاکرات بین‌الافغانی صورت گیرد. در بیانیۀ این نشست آمده که تمامی اطرافِ جنگ در افغانستان خواسته‌اند که فوراً سطحِ خشونت‌ها را کاهش دهند و اجازه دهند زمینۀ مذاکراتِ جدی صلح فراهم شود و نیز خواسته شده که هر دو طرف زندانیانِ یکدیگر را رها سازند و از دولت افغانستان و گروه طالبان خواسته شده که به گروه‌هایی چون القاعده، گروه موسوم به دولت اسلامی داعش و جنبش اسلامی ترکستانِ شرقی اجازه ندهند با استفاده از خاکِ افغانستان امنیتِ دیگر کشورها را تهدید کنند.
این نشستِ چهارجانبه در مسکو در حالی دایر شده است که طالبان و امریکایی‌ها روی مواردی در خصوصِ رابطۀ دوطرف به توافقاتی رسیده بودند اما توقفِ مذاکرات از جانب ترامپ، فرصتی را برای تفکر هر دو طرف مساعد کرد و بار دیگر این مذاکرات به نحوی در اسلام‌آباد و مسکو از سر گرفته شد. اکنون به نظر می‌رسد که گفت‌وگوها بار دیگر میان طرفِ امریکایی‌ و طالبان از سر گرفته می‌شود. به این ترتیب، پروژۀ صلحی که در آغاز قرار بود در مذاکرات امریکایی‌ها و طالبان به نتیجه برسد، بار دیگر کلید می‌خورد و امریکا مایل به نظر می‌رسد که کشورهای منطقه هم در این روند شامل باشند.
سفرهای جاریِ خلیل‌زاد به کشورهای مختلفِ اروپایی و آسیایی به‌هدف جلبِ توجه آنان به از سرگیری روند مذاکرات، نشان می‌دهد که امریکا در پی ادامۀ مذاکراتی‌ست که با پادرمیانیِ کشورهای زیادی باید به نتیجه برسد. این تجربه برای صلحِ افغانستان تجربۀ تازه‌یی نیست و در گذشته هم تلاش‌های زیادی در سطح کشورهای مختلف برای صلح در افغانستان صورت گرفته اما نتیجه نداده است. طالبان گروهی با قابلیتِ ایدیولوژیک و ابزاری در دستِ یک کشورِ همسایه و همین‌طور تلاشِ کشورهای منطقه‌ برای نفوذ در قضیۀ افغانستان، از پیچیده‌گی‌های اصلیِ روند صلحی هستند که ایالات متحدۀ امریکا می‌خواهد آن را به‌سر برساند. در چنین حالتی به نظر می‌رسد که روند صلح در افغانستان بازهم مثلِ گذشته زمانِ زیادی را در بر خواهد گرفت؛ زیرا کشورهایی که در نشست مسکو شرکت کرده‌اند، هرکدام چشم‌اندازِ خاصی از روند صلح در افغانستان دارند و به نظر نمی‌رسد که این چشم‌اندازها به‎زودی به یک نقطۀ محوری خلاصه شده و روزنه‌یی برای افغانستان شود. اما تنها چیزی که تا کنون در روند این مذاکرات بسیار برجسته بوده، بلند رفتنِ موقعیتِ طالبان است که توانسته‌اند در سطح منطقه و جهان برای خود اعتبار کمایی کنند.
مسلماً امریکایی‌ها و کشورهای منطقه با بحث صلحِ افغانستان بازیِ پیچیده‌یی را دنبال می‌کنند که از مجرای آن، باید سهم هریک از این قدرت‌ها در مناسباتِ افغانستان و منطقه به اساس منافع خودشان برجسته شود. چنین حالتی البته فرصتِ مثبتی را هم به حکومتِ افغانستان می‌دهد که بتواند به عنوان مالکِ این زمین وارد تعامل گردد. اما متأسفانه حکومتِ موجود، هم از لحاظ پایانِ مشروعیتش در سطحِ بازیگر و تعامل‌کننده به عنوان یک طرف نیست و هم از لحاظ توانایی، هنوز بستری فکریِ خاصی را به‌خاطر گفت‌وگو با طالبان ایجاد نکرده است تا از این‌همه تلاش‌ها نتیجه بگیرد. بنابراین تنها راهی که برای پیروز ساختنِ روند صلح باز می‌ماند این است که باید مذاکرات، تا زمانی‌که روند انتخابات به نتیجه نرسد و حکومتِ جدید شکل نگیرد، متوقف شود و بعد از شکل‌گرفتن حکومت و ساختارِ جدید، این مذاکرات با حکمیتِ دولتِ مشروع و قانونیِ افغانستان کلیـد بخورد. در این صورت، طالبان و سایر جریان‌های سیاسی و جامعۀ جهانی در کنارِ دولت مشروعِ افغانستان، چهار ضلعِ موثری خواهند بود که صلاحیتِ مذاکره و چانه‌زنی و تواناییِ به ثمر رساندنِ تلاش‌های صلح را دارند.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.