- ۲۴ عقرب ۱۳۹۸
کشیده شدنِ پایِ یوناما به جنجالهای انتخاباتی افغانستان که علایقِ قومی و تباری در آن جولان میدهد، درحالی صورت میگیرد که رسالتِ اساسیِ این نهاد، کمک به دولت و مردمِ افغانستان برای «تثبیت صلح پایدار» در این کشور است. انجام یک چنین رسالتی، مسلماً مستلزمِ بیطرفیِ کاملِ این نهاد در قضایایِ انتخاباتیِ افغانستان میباشد که سرنوشتِ آن با تمامِ جنبههایِ رسیدن به صلحِ پایدار در ارتباط است.
یوناما یا نمایندهگی سازمان ملل متحد در افغانستان، چند روز پیش با ارسال نامهیی به کمیسیون مستقل انتخابات، خواهان برخورد با مولانا محمد عبدالله یکی از اعضایِ این کمیسیون میشود که گویا به یکی از کارمندانِ خود اهانتِ قومی ـ مذهبی روا داشته و او را تهدید به مرگ نموده است. چنین درخواستی جدا از آنکه چقدر ناموجه به نظر میرسد، از سوی مولانا عبدالله یک دسیسۀ مرتبط با کانالهایی عنوان شده که به نفع یا ضررِ یک یا چند نامزد ایجاد شدهاند.
طرف قرار گرفتنِ یوناما در مسالۀ انتخابات افغانستان با ارسال این نامه، باعث اعتراضِ بسیاری از مردم نسبت به کارکرد این نهاد و درجِ اعتراضهایشان در صفحههایِ یوناما در فضای مجازی از جمله فیسبوک و توییتر شد. اما به بسیار سادهگی، این اعتراضها حذف شدند و تنها دیدگاههایی باقی ماندند که تأییدکنندۀ نامۀ ارسالیِ یوناما بودند و در این هواخواهی نیز احساساتِ قومی موج میزد. این رویکرد، نشانۀ آلودهگیِ یوناما به رقابتهایِ رایجِ قومی در افغانستان در محورِ انتخابات است که در آن اولاً کفایتِ کمیسیون انتخابات به چالش کشیده میشود، ثانیاً رسالتِ بزرگِ یوناما (کمک به صلح پایدار) به فراموشی میرود و ثالثاً حقِ آزادی بیـان توسط این نهاد زیر اثرِ سازمان ملل خط میخورد.
قضایای افغانستان از جمله انتخابات، به دلایلِ گوناگون بهویژه ناکامیِ پروسۀ ملتسازی در این کشور، از چنان بغرنجی و حساسیتی برخوردار است که میتواند بر همیاریهای بینالمللی، انگ یا شایبۀ هواخواهیِ قومی بزند. چنانکه نگاهِ اغلب مردم افغانستان به نامۀ یوناما به خانم نورستانی رییس کمیسیون انتخابات، از همین زاویه صورت گرفته است؛ آنهایی که مخالفت نشان دادهاند و دیدگاههایِ مخالفشان پاک شده است، از سقوط یوناما به آجنـداهای قومی خبر میدهند و آنهایی که احیاناً اعلامِ موافقت کردهاند نیز آن را اقدامی در جهتِ برقراری عدالتِ قومی تعبیر میکنند.
مسلماً نمیتوان آقای تادامیچی یاماموتو، نمایندۀ خاصِ دبیرکل سازمان ملل متحد در افغانستان را به قوممـداری متهم کرد، اما میتوان درک کرد که کارمندانِ محلیِ یوناما، این نهـاد بینالمللی را وارد بازیهای فروملیِ افغانستان کرده و آن را حقیر و کوچک ساختهاند. حال آنکه وقار و صلابتِ نهادی به بزرگی و رسالتِ یوناما که از طرف شورای امنیت سازمان ملل برای کمک به دولت افغانستان برای تثبیت صلح پایدار شکل گرفته، تنها با دور ماندن از قضایای قومی و تمرکز بر ایجاد و تقویتِ طرحهایِ ملییی حفظ میشود که میتواند رقابتهایِ ناسالمِ قومی را به سمتِ تعاملاتِ ملیِ سازنده سوق دهد. اما برای تحقق یک چنین امری، چارهیی نیست جز اینکه یوناما در تعیین و تقرر کارمندانِ افغانستانی خود، ترکیبِ ملی و به عبارتی توازن قومیِ این کشور را رعایت کنـد. یک چنین اقدامی، اولاً از شکلگیریِ کانالهایِ قومییی که در قضایایی چون انتخابات عظمت و اعتبارِ یوناما را بر زمین میزنند، جلوگیری میکند و ثانیاً بسترساز نقشآفرینیِ تحولسازِ این نهـاد در امور افغانستان در پرتو ایدۀ صلح پایدار خواهد بود.
به سازمان مللِ متحد و ادارۀ یوناما پیشنهاد میشود که اتفاقِ ناخوشایندِ اخیر را از این منظر به فالِ نیک بگیرند و برای فعالیتهایشان در افغانستان از اینپس ساختارِ جدیدی را پی بریزند که در آن همۀ شکافها و خلاهایِ دردسرسازِ جامعۀ موزاییکیِ ما، لحاظ و مسیرِ صلح پایدار به معنایِ واقعی تعبیه شده باشد.
انتخابات افغانستان، سرشار از آلودهگیها و سوءتفاهمات است و برای سازمان ملل بهترین موضع، حمایت از قانون انتخابات و مبارزه با تقلب در همۀ اشکال خواهد بود.
Comments are closed.