از درون چنین انتخاباتی جنجال‌برانگیز با پایین‌ترین رقم مشارکت مردم و بلندترین میزان تقلبات سازمان یافته، انتظار برنده‌ی واقعی، ایجاد یک حکومت مشروع، با قاعده و قابل قبول برای همه طرف‌ها شاید توهمی بیش نباشد.

تا هنوز جمعی به این باورند که انتخابات فقط یک برنده دارد که آن را «کمیسیون به اصطلاح مستقل» اعلام می‌نماید و دیگران باید تمکین کنند. جمعی دیگر همه سامانه‌های انتخابات را از بیخ‌ و بن مردود و یا ملغا می‌شمارند و طرف‌دار ایجاد یک حکومت موقت‌اند. دو روی‌کرد کاملا متفاوت و معکوس هم.

راه معتدل، نزدیک‌تر و گزینه‌ی مطلوب‌تر توافق روی ایجاد «حکومت مشارکت‌ملی انتخابات محور» می‌باشد تا بر مبنای دموکراسی تفاهمی، از یک‌سو مردم‌سالاری و انتخابات زنده بماند و از سویی‌هم در یک‌چنین ‌اوضاع آشفته کشور، حکومت فراگیر و زعامت پاسخگو به‌میان آید.

ما همواره گفته‌ایم که در شرایط بحرانی افغانستان برنده و بازنده وجود نخواهد داشت، کما این‌که یا افغانستان برنده است و یا همه بازنده خواهیم بود.

ما به تداوم نظام‌سازی، دموکراسی، انتخابات و حفظ دست‌آوردهای مثبت نوزده سال در کشور پای‌بند می‌باشیم و هرنوع انقطاع، گسست، از سرگیری دوباره و از صفر شروع کردن نظام و دولت‌سازی را به خیر و صلاح افغانستان نمی‌دانیم.

برنده‌ی آرای شفاف ۵۰+۱ می‌تواند مسوول تشکیل حکومت مشارکت ملی شود. اما اشتراک‌ پایین مردم، تقلبات سیستماتیک میلیونی، کارکرد و موقعیت بحث‌برانگیز کمیسیون، موقف تکت‌های انتخاباتی و از همه مهم‌تر برداشت عمومی مردم از یک چنین انتخابات بحران‌زا احتمال این برآیند را ضعیف ساخته است، کما این‌که بسیاری از تکت‌ها موضع کمیسیون و نتایج برآمده از کار آن را یک‌سره به نفع تیم حکومتی می‌بینند. مکانیزم عملی‌تر شاید این باشد که برنده‌ی بیشترین رأی نسبی شفاف در محور تصمیم‌گیری یا مشورت سایر تکت‌های انتخاباتی بتواند مامور ایجاد حکومت مشارکت ملی متشکل از نخبه‌گان سیاسی، اقتصادی، نظامی و سایر نخبه‌های فرهیخته در مسائل متنوع کشوری گردد.

هر مکانیزم معقول دیگری که با اتفاق تکت‌های انتخاباتی باشد، ما را به هدف مهار بحران و ایجاد حکومت مشارکت ملی نزدیک‌تر نماید به سود کشور و مردم می‌باشد.

همه می‌دانیم که بدون توافق همه تکت‌های انتخاباتی، اعلام یک‌جانبه نتایج جنجال‌برانگیز انتخابات توسط کمیسیونی که دیگر نمی‌تواند مستقل باشد، به‌عنوان یک بحران مضاعف، کشور را از جایگاه ثبات نسبی موجود نیز پایین خواهد کشید. اما به‌خاطر داشته باشیم که ادامه وضعیت موجود نیز باعث و قفه‌ی وخیم می‌شود که دشمنان همیشه در کمین افغانستان با استفاده از این بحران انتخاباتی، وضعیت کشور را از این‌هم که هست بدتر خواهند ساخت.