اظهارات نژادپرستانۀ مقامات دولتی خط‌مشیِ دولتی یا سلیقه‌های فردی؟

- ۲۹ قوس ۱۳۹۸

به‌تازه‌گی، جمشید رسولی، سخنگوی دادستانی کُل افغانستان اعلام کرده است که این اداره شکایت‌نامه‌یی را در مورد حلیم تنویر، کسی که اخیراً پیشنهاد نژادپرستانه‌یی به هدف از بین بردن و ختم کردنِ برخی اقوام کشور ارایه کرده، دریافت کرده است. به اساس این شکایت، باید حلیم تنویر مورد پیگرد عدلی و قضایی قرار بگیرد. هنوز مشخص نیست که دادستانی کل کشور چه تصمیمی در مورد حلیم تنویر اتخاذ خواهد کرد؛ اما اظهارات این کارمند دولتی که از حامیان تیم دولت‌ساز نیز هست، سبب ایجاد تعارضات شدید قومی در جامعه به‌خصوص در صفحات اجتماعی شده و خطر شکل گرفتن نزاع‌های قومی را به شکل پیچیدۀ آن جدی‌تر ساخته است.
با آنکه قانون اساسی کشور برخوردهای قومی و تنفرآمیز را مجاز ندانسته و با وصفِ آنکه جامعۀ افغانستان یک جامعۀ چندین‌قومی است؛ اما در سال‌های پسین، برخی مقامات دولتی که بیشتر در ارگ مستقر بوده‌اند، اظهارات و اقداماتی با بنیادهای قوم‌گرایانه و تنفر‌آمیز داشته‌اند که سبب جنجال‌ها و بروز جدال‌های قومی شده‌ است. اگرچه در افغانستان نزاع‌های قومی و کشمکش‌های زبانی ریشۀ تاریخی دارند اما در ۱۹ سال اخیر، این مسأله از آدرس قدرتِ سیاسی بارها مطرح شده و سبب جدال‌هایی شده است و نزاع قومی را به گونۀ رسمی عیان ساخته است. تنها در دوران حاکمیت دولت وحدت ملی، چندین مورد سخنان و اظهاراتِ نژادپرستانه از ارگ سر برآورده است. از جمله باری فاروق اعظم، از تحلیلگران سیاسی، در حضور آقای غنی، بر هزاره‌ها تاخت که چرا آنان در امتحان کانکور موفق می‌شوند اما بچه‌های پشتون شانس نمی‌آورند. او پیشنهاد کرد که باید کانکور سهمیه‌بندی شود. به تعقیب آن، طرح نژادپرستانه‌یی از ادارۀ امور به رسانه‌ها درز کرد که به اساسِ آن باید کارمندان غیرپشتون، از دستگاه‌های دولتی به‌خصوص ادارۀ امور ریاست‌جمهوری، حذف و به جای آنان پشتون‌هایی که به زبان فارسی خوب صحبت می‌کنند یا پشتون‌‎هایی که در مناطق فارسی‌زبان زنده‌گی می‌کنند، گماشته شوند. این طرح به اساس یک اشتباه تخنیکی، از طریق تواب مخکش، یک مقام در آن اداره به شبکه‌های اجتماعی درز کرد و رسانه‌ها به آن توجه کردند. بعد از آن، داوود سلطان‌زوی، از مشاوران رییس‌جمهور غنی و مشاور ارشد در تیم انتخاباتی دولت‌ساز، در صحبتی در طلوع نیوز، از برنامۀ تصفیۀ چندین‌ساله سخن گفت که هنوز هم ادامه دارد.
او واضحاً این تصفیه را در مورد غیرپشتون‌ها مطرح کرد و گفت که هرچه تصفیه می‌کنیم هنوز هم تمام نمی‌شود. در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری، بارها برخی از حامیان تیم دولت‌ساز و برخی مقامات دولتی به‌صراحت اظهارات و برخوردهای قومی داشته‌اند و در آن مسیر، از هیچ کسی هم هراس ندارند. زنده‌ترین مورد آن، اظهاراتِ حلیم تنویر از مقامات دولتی است که در نشستی در برلین، که برای یادبود از معروف‌ترین چهرۀ فاشسیت تاریخ معاصر کشور برگزار شده بود، بر ضد اقوام غیرپشتون سخن گفت. او که خودش را «شاگرد محمد گل مهمند» خواند، خواستار از بین بردن و تمام کردنِ دیگر اقوام شد. او به گونۀ عیان گفت که اگر به قدرت برسد، دختران هزاره را به پشتون‌ها می‌دهد تا دیگر بحث قومیت از بین برده شود. او حتا به تجربۀ برخی کشورها در از بین بردن اقوامِ خاصی اشاره کرد و گفت که باید تساوی قومی را این‌گونه در افغانستان ایجاد کنیم. او واضحاً گفت که باید دوستم و محقق و دیگران از بین برده شوند؛ که کنایه به از بین بردن دو قومِ کلان در کشور بوده است. همین‌گونه او در آن سخنرانی، به ولایت پنجشیر اشاره کرد و مدعی شد که همۀ امکانات معارف درآن ولایت به کار رفته است که این هم یک ادعای محض بود.
با این حساب این مقامات دولتی، بدون این‌که از قانون، مرجعی و یا فرد و جماعتی هراس داشته باشند، همواره چنین اظهاراتِ نژادپرستانه داشته‌اند. اما تنها بعد از رسوایی‌یی که توسط تواب مخکش به‌راه افتاد، دولت ظاهراً اقداماتی در برابر آن انجام داد که هنوز مشخص نیست آن اقدامات به چه منجر شده است. اما اظهارات پی در پی مقامات دولتی، در برابر اقوام غیرپشتون، این نگرانی را به بار آورده است که نکند این افراد دارند یک مانیفیست یا برنامۀ فرهنگیِ خاصی را در برابر سایر اقوام تعریف می‌کنند و به اساس یک مانیفیست رسمی به پیش می‌روند. اگر چنین باشد، افغانستان به زود‌ترین فرصت، نزاع‌های کلانِ قومی را تجربه خواهد کرد. اظهارات پی‌همِ این‌چنینی نشان می‌دهد که نفس قرار گرفتن در مدارهای قومی، به نفع یک قوم و زبان دیگر یک امتیاز تلقی می‌شود و این ضد خودش را نیز می‌پروراند و آنگه هیچ کسی از شرِ آتشِ آن در امان نخواهد ماند؛ زیرا کشورهایی را سراغ داریم که فقط یک سخن نژادپرستانه، سبب درگیری‌های مدهش و خطرناکی در آن شده است. بنابراین نباید کسانی افغانستانی را که بیش از پنجاه سال در جنگ به‌سر می‌برد و نزاع های قومی جوانه‌زده‌یی را با خود حمل می‌کند، تا حدی حساس سازد که یک‌شبه آتش نفاق آن کشور را بسوزاند. بنابراین خوب است که دادستانی کل کشور اکنون پروندۀ حلیم تنویر را به کار بیندازد و او را به‌دلیل اظهارات نژادپرستانه‌اش زندانی سازد تا درسی برای دیگر قوم‌پرستان و فتنه‌اندازان شود. دادستانی کشور این مسأله را باید زیاد جدی بگیرد؛ زیرا واکنش ارگ به‌تنهایی در برابر اظهارات تنویر یا مخکش، سبب نمی‌شود که مردم فکر کنند آن اظهارات شامل یک برنامۀ رسمی پنهانی یا مانیفیست قومی نیست.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.