سلطان قابوس پادشاه عمان که بامداد دیروز در سن ۷۹ سالگی درگذشت در میان کشورهای جهان به عنوان بنیانگذار و معمار سیاسی و اقتصادی عمان نوین شناخته می‌شود.
قابوس بن سعید سلطان فقید عمان در ۱۸ نوامبر ۱۹۴۰در شهر عمان به دنیا آمد. وی چهاردهمین فرد در زنجیره مستقیم سلاطین خاندان آل بوسعید است و در میان حکمرانان عرب بیشترین دوران حاکمیت را از آن خود کرد.

* زنده‌گی شخصی و تحصیلات
سلطان قابوس مراحل اولیه تحصیلات و دوران کودکی را در زادگاهش شهر «صلاله» پشت سرگذاشت و سپس در سن ۱۶ سالگی به دستور پدرش سلطان سعید بن تیمور به انگلستان رفت. او به مدت دو سال در مدرسه نظامی سلطنتی سندهرست آموزش دید. تحصیلات قابوس با گذراندن دورۀ آموزش خصوصی یک‌ساله در انگلستان کامل شد و در اواخر ۱۹۶۴ میلادی به عمان بازگشت.

* سلطنت
قابوس بن سعید در سال ۱۹۷۰ میلادی (۱۳۴۹) پدر خود سلطان سعید بن تیمور آل بوسعید را در کودتایی آرام و بدون خون‌ریزی کنار گذاشت و پس از آنکه او را به تبعید فرستاد، به جای پدرش بر مسند حکومت نشست و لقب سلطان قابوس بن سعید سلطان عمان به خود گرفت. وی به محض رسیدن به قدرت از صلاله به مسقط نقل مکان کرد. پدر سلطان قابوس نیز در سال ۱۹۷۲ میلادی درگذشت.

* مدیریت و زمام‌داری
قابوس کشور عمان را که در آغاز زمام‌داری‌اش به شدت عقب ‌افتاده و منزوی از دنیا بود، به سوی پیشرفت اقتصادی هدایت کرد. او با استفاده از منابع ارزی ناشی از درآمدهای نفتی و جهان‌گردی، زیرساخت‌های کشورش را توسعه و گسترش که از جمله اقدامات برجسته در این زمینه می‌توان به ساخت مسکن، مکتب و بندر اشاره کرد.
او در عین حال یکی از محبوب‌‌ترین حکمرانان جهان در میان مردمش به شمار می‌آید. در زمینه برابری قانونی زن و مرد نیز عمان از همه کشورهای عرب منطقه پیشروتر است.
سلطان قابوس در عرصه اجتماعی و سیاسی نوعی ثبات توأم با اصلاحات محافظه‌‌کارانه را در پیش گرفت و همین رفتار باعث شد تا عمان در جریان تحولات موسوم به بیداری اسلامی با تنش‌های بسیار محدود همراه شده و این بحران را پشت سر بگذراند.
سلطان قابوس به اکثر وعده‌های خود در زمینه بهبود وضعیت اقتصادی و ایجاد مشاغل دولتی جامه عمل پوشاند ولی برخی اقدامات مانند حذف یارانه و افزایش قیمت برخی کالاها توسط دولت در تابستان ۲۰۱۴ نیز در میان مردم تأثیر منفی برجا گذاشت.

* نقش سلطان قابوس در عرصه داخلی، منطقه‌یی و بین‌المللی
سلطان قابوس به عنوان معمار عمان نوین در جهان شناخته شده است. مردم عمان به ‌طور قابل توجهی به وی علاقه‌ دارند و او را ناجی و حامی کشور خود می‌دانند. او از درایت و تدبیر خوبی برخودار بود و این مساله را هم در تنظیم سیاست داخلی این کشور و هم در روابط خارجی عمان به خوبی نشان داد.
دوران زمام‌داری قابوس‌ بن‌ سعید را دوران رنسانس عمان هم می‌دانند زیرا این کشور در همین دوره از یک کشور واقعاً عقب افتاده به یک کشور بهره‌مند از توسعه و رفاه مناسب تبدیل شد که توانست احترام جهانی و منطقه‌‌یی خاصی برای خود رقم بزند.
قانون اساسی این کشور که در ۱۹۹۶ تدوین و تصویب شد، اختیارات سلطان را تایید کرد و عملا به قدرت وی مشروعیت قانونی بخشید.
عمان در زمان حکومت سلطان قابوس به محلی برای مذاکرات میان عربستان و حوثی‌های یمن تبدیل شد.
مسقط در جریان تنش دو ساله پیش آمده در شورای همکاری خلیج فارس میان امارات، بحرین و عربستان از یک‌سو و قطر از سوی دیگر در این اختلافات از هیچ کشوری جانب‌داری نکرد.
سیاست خارجی منحصر به فرد عمان، نام این کشور کوچک و بی‌‌حاشیه خاورمیانه را به درون مناقشه‌های مهم منطقه‌یی سوق داد. سیاست‌های ویژۀ سلطان قابوس از دهه ۷۰ میلادی تا به امروز استراتژی منحصر به فردی را برای این کشور رقم زد که در خاورمیانه کم‌نظیر است.
عمان عموماً در اختلافات و رقابت‌های منطقه‌یی بی‌‌طرف بوده است و علی‌رغم داشتن عضویت در شورای همکاری خلیج فارس به یارکشی‌های منطقه‌یی نپیوست و از دخالت در مسایل داخلی سایر کشورها خودداری کرد و بر همین اساس نشان افتخار «میانجی» را به سینه زد.
عمان هیچ‌گاه به مواضع منفعلانه و غیرمسوولانه هم کشیده نشد. مسقط حتا در مسایل مورد اجماع کشورهای عضو شورای همکاری با حکمت و احساس مسوولیت بسیار بالا برخورد کرد.
ویژه‌گی‌های یاد شده این کشور به ظاهر در حاشیه را به بازیگری مهم تبدیل کرد. سلطان قابوس علی‌رغم امکانات ناچیز عمان در مقایسه با همسایگان خود یعنی کشورهای عضو شورای همکاری ساختار سیاسی و اداری محکمی برای کشورش پی‌ریزی و اقتصاد کشورش را بر پایه‌های محکمی استوار کرد.
سلطان قابوس با در پیش گرفتن سیاست حکیمانه، بی‌طرفانه به دور از تعصب و برتری دادن مصلحت عمان به منافع شخصی خویش کشورش را به یک وزنۀ مهم سیاسی در منطقه تبدیل کرد. او هیچ‌گاه در اختلافات کشورهای عربی و بین‌المللی وارد نشد و به دور از جنگ‌ها و کشمکش‌ها، امنیت و ثبات و آرامش را برای کشورش به ارمغان آورد و بر همین اساس توانست اعتماد ملت را به دست آورد و مردم عمان بر گرد او جمع شدند.
او حتا موفق شد مخالفان سیاسی را جذب حکومت خود کند به گونه‌یی که هم اکنون شماری از آنان متصدی پست‌های بالای دولتی هستند. به عنوان مثال در همین رابطه می‌توان به «یوسف بن علوی» وزیر خارجۀ عمان اشاره کرد که در گذشته سخنگوی جبهه سیاسی مخالف سلطان قابوس بود.
وی توانست عمان را از برخی مشکلاتی رایج در کشورهای عربی مانند بیداری اسلامی در امان نگه دارد که بسیاری از کشورهای عربی از پیامدهای منفی آنها در امان نماند. در واقع می‌توان گفت در جهان عرب هم اکنون تنها کشور عربی که از مشکلات و جنگ‌ها در امان مانده سلطنت عمان است و این همه به‌خاطر شخصیت سلطان قابوس در دوران حیات خود در عمان بود.