قسمت چهارم؛ خبر، خبرنگار، رسانه و مخاطب

نویسنده:حامد علمی - ۰۹ عقرب ۱۴۰۲

فصل اول
خبر
خبر اکتشافی یا تعقیبی
در این نوع خبر خبرنگار برای دریافت به پاسخ‌ها، چرایی‌ها و چه‌گونگی‌ها دست به‌کار می‌شود و خبر را که به‌صورت کوتاه یا خبر فوری نشر نموده، دنبال کرده حقایق بیشتر و جزییات را دریافت و به دست نشر می‌سپارد. خبر تعقیبی در روزنامه‌ها عمومیت دارد، چون در پایان هر روز یک خبرنگار تحقیقی به حقایق و ارقام بیشتر دست مییابد، بنابر این آن را در گزارش روز بعد گنجانیده و خبر را با گذشت هر روز ثقه‌تر و تفصیلی میسازد. این نوع اخبار در نشرات صوتی و تصویری بدون در نظر گرفتن زمان نشر، در جا تجدید می‌شود و حقایق جدید در اختیار مخاطبان قرار میگیرد. خبرهای نتایج انتخابات، تلفات ناشی از حوادث طبیعی، مانند زلزله و سیلاب‌ها از جمله مهم‌ترین نوع این اخبار می‌باشند؛ زیرا با گذشت هر دقیقه ارقام جدید ارایه می‌گردد.
خبر ورزشی
خبر ورزشی جنبه‌های زیادی از رقابت‌های ورزشی افراد و تیم‌ها را دربر می‌گیرد و جدا نشدنی از تمام محصولات خبرنگاری، از جمله روزنامه‌ها، مجلات، و برنامه‌های خبری رادیو و تلویزیون محسوب می‌شود. در حالی‌که برخی از منتقدان خبرنگاری ورزشی را به عنوان خبرنگاری حقیقی قبول ندارند، اما اهمیت ورزش در فرهنگ ملت‌ها و امور اجتماعی عاملی است، برای توجیه این امرکه ژورنالیست‌ها نه‌تنها به رقابتهای ورزشی، بلکه به ورزش‌کاران و تجارت در ورزش نیز توجه می‌نمایند.
در اخبار ورزشی عناصر خبری وجود دارد، اما به پاسخ چرایی رویدادهای پراخته نمی‌شود. اما اخبار و گزارشات ورزشی به‌خصوص در تلویزیون‌ها به تجارت سود آوری تبدیل شده است، طوریکه خبرنگارها ورزشی و شبکه‌های تلویزیونی در رقابتی شگفت انگیز قرار گرفته و برای پوشش انحصاری جشنواره‌ها پول‌های سرسام‌آوریی رد و بدل می‌کنند؛ به همین دلیل است که باشگاه‌های مشهور جهان کانال‌های تلویزیونی و نشریه های انحصاری نیز دارند.
خبر ساینسی و آکادیمیک
خبرنگاری موضوعات ساینسی و آکادیمیک، شاخه جدیدی در حوزه‌ی اطلاع رسانی محسوب می‌شوند که در آن، خبرنگارها اطلاعاتی و اخبار دنیای ساینس، ‌تکنالوژی و آکادیمیک را به مردم انتقال می‌دهند. خبرنگارها ساینسی باید اطلاعات تشریحی، فنی و در برخی اوقات اطلاعاتی را که با زبان مخصوص نوشته شده را درک و تفسیر کنند و سپس آن را به گزارش‌های جذابی که برای مخاطبان رسانه‌های خبری قابل فهم باشد؛ تبدیل نمایند. خبرنگارها ساینسی باید تصمیم بگیرند، که از میان دستاوردهای ساینسی کدام ارزش پوشش و از میان منازعات جامعه آکادیمیک کدام بیشتر مخاطب پسند است و هم‌چنان کدام موضوعات برای مخاطبان قابل فهم میباشد. بسیاری از خبرنگارهایی که در حوزه‌های آکادیمیک فعالیت دارند، آموزش‌هایی را در این حوزه خبرنگاری داشته و یا برعکس، ژورنالیستانی را سراغ داریم که برعلاوه مسلک شان به خبرنگاری رو آورده برای یک رسانه در رشته تخصصی‌شان مطلب آماده میکنند. به عنوان مثال می‌توان به دکتورانی اشاره کرد که در اخبار، موضوعات طبی را تحت پوشش خود قرار می‌دهند. البته این مورد کلی نیست و در میان خبرنگارهای ساینسی نیز کسانی هستند که در رشته خاص تخصص ندارند. یکی از چالش‌های سد راه خبر نگاران، یافتن پاسخ به چرایی‌ها و چه‌گونه‌گی‌های موضوعات می‌باشد و باید ماه‌ها در جست‌وجو باشند؛ تا در زمان درست خبر را غنی‌تر ساخته و به مخاطبان ارایه نمایند.
یاد آور باید شد که ده‌ها رسانه، اعم از چاپی،‌ صوتی،‌ تصویری و آنلاین ویژه مسایل و موضوعات ساینسی و آکادیمیک وجود دارند. کانال‌های مشهور و گران‌بهای تلویزیونی، فلم‌های مستند پژوهشی تهیه و از بابت فروش آن سرمایه هنگفتی را به‌دست می‌آورند. حتی عده‌ای از مراکز بزرگ اکادیمیک و مشهور جهان در کنار کارهای تحقیقاتی خبرنگارها ویژه را نیز استخدام، شبکه‌های رسانه‌ایی خویش را مدیریت و نظر به معیارها و پالیسی‌های نهادشان برنامه تهیه می‌نمایند.
خبر تحقیقی
نوشتن این نوع خبر طوری است که در آن خبرنگارها، موضوعات و اخبار را از جنبه‌های متفاوت بررسی و چرایی خبر را با ژرف‌نگری و جست‌وجو از زوایای مختلف با استفاده از نظریات، چشم دیدها، اسناد مدارک و تحلیل‌ها مورد تحقیق قرار می‌دهند. تهیه این نوع اخبار می‌تواند پیچیده، زمانبر و پرهزینه باشد، زیرا عده‌ای از خبرنگارها، ماه‌ها تلاش، تحقیق، مصاحبه‌، مسافرت و جست‌وجو نموده میتودهایی را جهت تجزیه و تحلیل یافته‌ها، اسناد و گفته‌ها را به‌کار می‌برند.
گزارش تحقیقاتی ضعیف، واکنش‌های منفی دست اندرکاران و عام مردم را در پی می‌داشته باشد و خبرنگار یا رسانه را می‌تواند با اتهام‌های گوناگون مواجه سازد. اما اگر گزارش تحقیقاتی قوی باشد، توجه مردم و نهادها را جلب می‌نماید و موضوعاتی را برجسته می‌‌سازد که از نظر مخاطبان رسیده‌گی به آنها لازم و ضروری است.هم‌چنین گزارش قوی می‌تواند برای خبرنگارها، دست اندرکاران و مسئولان مطبوعات جوایز و شهرت به ارمغان آورد و از طرفی خبرنگارها مسلکی سعی می‌کنند در جریان کار مصئونیت یافته‌ها و قوانین آزادی اطلاعات را مدنظر داشته و اصول را مراعات نمایند.
خبر از زنده‌گی مشاهیر یا نخبه‌گان
یک حوزه دیگر از خبرنگاری که در قرن بیستم سنگ بنای آن گذاشته شد، تهیه خبر از زنده‌گی شخصی مشاهیر و نخبه‎گان می‌باشد. خبرنگارها این عرصه سعی می‌کنند تا از امور کاری و زنده‌گی روزمره سیاسیون، هنرمندان، ستاره‌های سینما، خانواده‌های سلطنتی، ورزشکاران و دیگر افراد مشهور برای مخاطبان اطلاعات و خبر فراهم کنند. خبر اشخاص مشهور، هم‌اکنون به کانون توجه روزنامه‌ها، جراید، ‌مجلات، تولیدات رادیویی و تلویزیونی، رسانه‌های برقی و صفحات اجتماعی تبدیل شده‌ است. اغلب رسانه‌های خبری بخشی از برنامه‌های خود را به اشخاص مشهور اختصاص می‌دهند. خبر از زنده‌‎گی مشاهیر، در ترکیب مانند سایر اخبار می‌باشد، ولی عدهای از خبرنگارها لغاتی را به‌کار می‌برند که به‌گونه‌ای وسواس برانگیز بوده؛ حتی این خبرنگارها در نوشتن خبر خلاف عرف و اصول نیز رفتار می‌کنند.
خبر سایبری یا آنلاین
خبرنگاری آنلاین، سایبر خبرنگاری و یا روزنامه‌نگاری الکترونیک، نوع جدیدی از روزنامه‌نگاری است که در آن از اینترنت، و شبکه‌های اجتماعی خبر، گزارش،‌ عکس،‌ فلم و مطلب تهیه می‌شود. خبرنگارها در این نوع از رسانه، در رقابت شدید جهان اینترنت با هم روبرواند و به‌طور معمول خبر و مطالب‌شان را طوری تهیه می‌کنند که از میان ده‌ها مطلب در یک صفحه اجتماعی، نظر مخاطب را به خود جلب نماید.
خبرنگار آنلاین باید در استفاده از عکس‌ها، طرح‌ها، رسامی‌ها و رنگ‌ها مهارت زیاد داشته باشد. این صفحات رسانه‌ای برقی است، که این فرصت را به خبرنگار مهیا می‌سازد تا به اضافه نوشتن خبر، هنرهای استفاده نرم‌افزارها و طرح‌ها را به‌کار گیرد. شیوه نگارش خبر سایبری با دیگر انواع خبر تفاوتی ندارد، اما انتخاب عکس مرتبط به موضوع، کلیپ‌های تصویری و صداها دقت زیاد می‌خواهد. عده‌‌ای به این نظرند که چون مخاطبان رسانه‌های سایبری یا آنلاین، به کوتاه خواندن و زود گذر نمودن عادت کردهاند، بنابر این باید خبر و مطلب طوری تهیه شود که جملات و سطور اول آن مخاطب را به داخل متن بکشاند.
خبر زرد
خبر زرد به خبرها و خبرنگارهای اطلاق می‌شود که پای‌شان را از اصول حرفه‌ای و اخلاق‌های روزنامه‌نگاری بیرون گذاشته و در مورد موضوعاتی مانند رسوایی و تهمت‌های جنسی، تهمت وارد کردن به دیگران و یا دست‌آویز کردن موضوعات احساسی برای سوء استفاده بردن از آنها اطلاق می‌گردد؛ که به صورت نیمه تعریف شده‌ای توهین ناتمام لقب گرفته ‌است. این نوع خبر بیشتر در رسانه‌های چاپی به‌چشم میخورد.
خبر غافلگیرانه
به معنای روش‌های تهاجمی و جسورانه‌ای است، که خبرنگارها برای مواجه کردن افراد با سوالاتی که تمایلی برای صحبت کردن در مورد آن‌ها را ندارند؛ به‌کار می‌گیرند. این روش بیشتر مورد استفاده خبرنگارها و یا گزارشگران تلویزیونی قرار می‌گیرد و گاه گاهی دیده شده است، که یک خبرنگار به‌صورت تصادفی به یک خبر دست پیدا میکند و آنرا منتشر می‌سازد؛ در حالیکه موضوع روز نبوده یا خبرنگار به دنبال تهیه یک خبر از حادثه دیگر بوده است. این روش بسیار زیاد مورد انتقاد برخی گزارشگران و منتقدین است، که استفاده از این نوع خبرنگاری را غیر اخلاقی و جنجالی می‌دانند.
خبر مغرضانه
خبر مغرضانه به معنای دستکاری عمدی در عرضه حقایق است. خبر مغرضانه می‎‌کوشد تا شخص، نهاد و تا جایی که حکومت و دولت‌ها را به‌گونه‌ای نمایش داده که با واقعیت وجودی‌اش متفاوت است. این نوع خبرنگاری در رسانه‌های چاپی کاربرد گسترده دارد، که در آن داستان، صحنه‌ها و مصاحبه‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که تاثیری خاص را نسبت به موضوع گزارش ایجاد کنند. خبرنگاری مغرضانه از انواع خبرنگاری بسیار غیر اخلاقی محسوب می‌شود. بسیاری قربانیان این نوع اخبار به دادگاه ها شکایت کرده رسانه‌ها و خبرنویسان را محاکمه می‌نمایند. در این مورد قوانین کشورها متفاوت است و دادگاه‌های بسا از کشورها، در چنین مسایل وضاحت ندارند و یا زمان طولانی می‌برد تا به همچو مسایل و خبرها رسیده‌گی شود.
خبر رادیویی و تلویزیونی
خبر رادیویی و تلویزیونی با اخبار رسانه‌های چاپی اندکی تفاوت دارد، زیرا در این نوع اخبار که توسط گوینده ارایه می‌شود، جملات کوتاه، عام فهم،‌ آهنگدار مقبولیت می‌داشته باشد. مخاطبان اخبار رادیویی، بیشتر عام مردم با سطح سواد متوسط می‌باشند. از اینرو خبرنگارها رادیو باید حقایق را جمع‌آوری کرده و آن را با زبان عام و با دقت و قاطعیت ارایه کنند. اما در همین حین باید صداهای جالبی نیز به گزارش خود بیفزایند؛ که این امر با توسل به مصاحبه با افراد درگیر در ماجرا، بازیگران سیاسی و اجتماعی، موسیقی، پس زمینه و سایر انواع صدا که افکت‌های صدا نامیده می‌شوند، فراهم می‌گردد. گزارشگران رادیو ‌و تلویزیون ممکن است مقدمه‌ای بر خبر بنویسند که توسط گوینده خوانده می‌شود، آنان همچنین ممکن است به‌صورت زنده به سوالات گوینده خبر نیز پاسخ دهند.
خبرنگارهای رادیویی و تلویزیونی بر علاوه دانش مسلکی، باید دارای آواز جذاب و شیوه خوانش معیاری باشند و این تفاوت‌شان را با خبرنگارها نشان میدهد. خبرنگارهای تلویزیون برای شرح و توضیح گزارش خود به اطلاعات تصویری، مصاحبه زنده، تصاویرگرافیکی، که اغلب در استدیو تلویزیون برای قالب خبر تهیه میشود، ضرورت دارند و آن را باید با همکاران تیم تخنیکی با مهارت تهیه نمایند.
ادامه دارد…
اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.