احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
- ۱۰ حمل ۱۳۹۲
راکتپرانی پاکستان به ولایت کنر، از سر گرفته شده است و حکومت افغانستان نیز با خودداری از فرستادن افسرانِ ارتش برای آموزش به پاکستان، در برابرِ آن واکنش نشان داده است.
در کنار آن، سخنگویان حکومتی، اظهاراتِ تند ضد پاکستانی داشتهاند و پاکستان هم به این اظهارات، پاسخ آرامی داده است. در همین حال، حکومت شرطهای پاکستان را برای آوردن صلح به افغانستان، زیانبار و غیرقابل تطبیق خوانده است.
به گفتۀ سخنگویان حکومت، پاکستان برای آوردن صلح به افغانستان، با سه پیششرطْ همکاری خواهد کرد: قطع رابطه یا محدودسازی مناسبات دیپلماتیکِ افغانستان با هندوستان؛ آموزش افسرانِ ارتش ملی افغانستان در پاکستان؛ و امضای پیمان استراتژیک با افغانستان.
اما این نخستینبار است که حکومت افغانستان به شرطهای ارایهشده از جانب پاکستان، واکنش نشان داده و یا بهتر بگوییم، نخستینبار است که حکومت دربارۀ شرطهای پاکستان به گونۀ رسمی سخن میگوید. حال آنکه پاکستان در پنجسالِ پسین، همواره به گونۀ مشروط با جانبِ افغانستان سخن زده است.
در سفری که رییس ستاد ارتش پاکستان به افغانستان داشت، در کنار این سه شرط که حالا از سوی حکومت افغانستان افشا شد، شرطهای دیگری هم وجود داشته که به گونۀ کتبی به شخص حامد کرزی سپرده شده است. از جملۀ آن شروط میتوان به این سه مورد اشاره کرد: تعیین وزیران سکتورهای امنیتی به مشورۀ پاکستان؛ سهمِ مشخصِ پاکستان از قرارداد معادنِ افغانستان با هر کشوری که باشد؛ و امضای توافقنامهها و موافقتنامهها میان افغانستان با هر کشور دیگر، در مشوره و اجازۀ پاکستان.
این شرطهای پاکستان، در همان زمان در صفحۀ اول روزنامۀ ماندگار به نشر رسید و حتا بازتابِ آن در رسانههای بینالمللی نیز دیده شد. ولی در آن زمان حکومت افغانستان، منکر شرطهای پاکستان بود و در عین حال سخنگویان حکومت میگفتند که اگر چنین شرطهایی ارایه شود، حکومت افغانستان به هیچوجه آن را نخواهد پذیرفت.
واکنش اخیر حکومت افغانستان، نشان داد که آن شرطها نه تنها وجود داشته، بل در مواردی عملی نیز شدهاند. امضای توافقنامه برای اعزامِ افسران ارتش برای آموزش به پاکستان و حتا فرستادن شماری از افسران با خانوادههایشان به پاکستان، از آن جمله است.
همچنین گفته میشود که پاکستان از عاید حاصل از قراردادهای معادن افغانستان، سهم قابل توجهی را به گونۀ غیر رسمی نصیب میشود.
به هر رو، اینکه حکومت افغانستان از روی برخی شرطهای پاکستان پرده برداشته، مایۀ امیدواریست؛ زیرا نباید افغانستان خاموشانه به مدیریت سیاسی پاکستان درآید. بنابراین لازم است تا صدای بلندشده از حنجرۀ سخنگویانِ حکومت را تقویت کنیم و از حکومت بخواهیم که رابطهاش با پاکستان را با قاطعیت، تنظیم کند و در برابر شرطهای پاکستان بایستد.
شرطهای پاکستان در اوضاعی که افغانستان به سوی اتمام مراحلِ انتقال و سال مبهمِ ۲۰۱۴ پیش میرود، بسیار خطرناک مینماید؛ زیرا قبول ضمنی و یا هم حداقلیِ این شرطها روی هر دلیلی که باشد، میتواند افغانستان را به کام پاکستان فرو بَرد.
البته شرطهای ارایهشده توسط پاکستان، از نظرِ حقوقی و مناسبات بینالمللی، برخلاف اصل حسنِ همجواری و مناسبات دیپلماتیک است و تأکید پاکستان بر این شرطها، آن کشور را به دولتی فرصتطلب و در کمیننشسته شبیه میسازد. از اینرو حکومت افغانستان اگر بخواهد، میتواند از این فشارهای پاکستان به گونۀ رسمی به سازمان ملل شکایت کند.
اما به نظر نمیرسد که حکومت در کنار واکنشهایی که در برابر پاکستان دارد، عزم شکایت رسمی از این کشور و یا برخورد قاطع با آن را داشته باشد. مردم و سیاستمداران باید متوجه باشند که حکومت بهسادهگی نمیتواند از زیر فشارهای پاکستان شانه خالی کند؛ زیرا در کنار اینکه حافظان منافع پاکستان در حکومت افغانستان وجود دارند، وابستهگیها و درماندهگیهای دولت افغانستان به پاکستان نیز این احتمال را قوت میبخشد که کنار آمدن با خواستهای پاکستان به عنوان یک نیاز فوری ـ اما اعلام ناشده ـ مطرح شود و اینگونه، سلامت و حیثیتِ افغانستان به عنوان یک کشور مستقل زیر سوال رود.
دولتمردان افغانستان در ده سال گذشته، بر محور تأمین منافع پاکستان با این کشور تعامل داشتهاند و همواره منافع ملیِ ما را فدای هژمونیِ این همسایۀ شرقی کردهاند. از اینرو، سیاست خارجی افغانستان در قبال این کشور، باید مورد ارزیابی و آسیبشناسی قرار گیرد تا از اینپس در تعاملات خویش با پاکستان، خسارهمند نگردیم.
Comments are closed.