بخش دوم

عبدالشکور فقیر
بخش اقتصادی
متأسفانه چند دهه مداخلات گستردۀ بیگانه‌گان در امور کشور، باعث درگیری‌ها و جنگ‌های فرسایشی شده که یکی از اثراتِ دردناکِ آن، ازهم پاشیدنِ بنیان‌های اقتصادی افغانستان بوده است. بنابرین، ضرورت است که در بخش اقتصادی، روی نکات ذیل توجه صورت گیرد تا در درازمدت بتوانیـم یک اقتصاد تولیدی را پایه‌گذاری کنیم.
۱ـ تعیین یک سیاست اقتصادی کیزنین جاگزینی واردات برای درازمدت.
۲ـ مشخص ساختن نقش عمدۀ دولت افغانستان در تولید و تقسیم اقتصادی تا افغانستان بتواند دوباره اساسات اقتصادی خود را بنا کند و هم‌چنین یک عدالت اقتصادی و اجتماعی را پایه‌گذاری نماید و درصدد اصالت بودجۀ عادی خود برآید.
۳ـ ارزیابی راه‌های مختلف تولید انرژی برق، تا افغانستان از وابسته‌گی انرژی خارج شده و با استفاده از منابع سرشار طبیعی خود، صادر کنندۀ انرژی برق شود.
۴ـ توجه و ترتیب طرح جامع دربارۀ انکشاف دهات و سهیم ساختن ولایات، شوراهای ولایتی و شوراهای ولسوالی‌ها در این بخش. مرتب ساختن شهرها و احداث شهرک‌ها در مراکز ولسوالی‌ها.
۵ـ تقویه و انکشاف راه‌های مواصلاتی به‌خصوص به طرف ممالک هم‌جوار و هم‌چنان تقویت کمپنی‌های ترانسپوتی، تا توسعه‌یافته و مدرنیزه شوند.
۶ـ ساختِ بندهای کوچک و بزرگ، جهت زراعت، پرورش ماهی، تولید برق و معتدل‌سازی اقلیم.
۷ـ به‌راه انداختن اصلاحات اراضی جهت ایجاد واحدهای بزرگ تولید زراعتی تا زراعتِ ما مکانیزه شده و پاسخ‌گوی رشد نفوس ما باشد.
۸ـ به‌راه انداختن پلان وسیع انکشاف صنایع دستی و ایجاد نمایشگاه‌های صنایع دستی. (از طرف شورای ولایتی و حکومت مدیریت خواهد شد.)
۹ـ ایجاد شفافیت در قراردادهای استخراج معادن و مراعات حفظ محیط طبیعی و باستانی، هنگام استخراج معادن.
۱۰ـ ایجاد محلات مجهز برای شرکت‌های تولیدیِ کوچک و اوسط و تقلیل مالیات سکتور تولیدی.
۱۱ـ انکشاف، تضمین و نظارت سیستم بانکی افغانستان تا سیستم بانکی در خدمت اقتصاد ملی باشد. و کوشش می‌کنیم تا اعتماد از دست رفته بر اثر واقعۀ کابل‌بانک، اعاده گردد.
۱۲ـ ایجاد بانک اعتباری زراعتی که در خدمت انکشاف زراعت افغانستان خواهد بود.
۱۳ـ ایجاد بانک انکشاف صنعتی که در خدمت صنایع تولیدی و استخراج معادن افغانستان خواهد بود.
۱۴ـ ایجاد توافق‌نامه بین دولت افغانستان و بانک‌های افغانستان، جهت عرضه نمودن قرضه‌های مناسب برای خرید اماکن رهایشی.
۱۵ـ ایجاد شورای عالی اقتصادی جهت پیاده کردنِ سیاست اقتصادی حکومت، پیشنهاد طرح‌های اقتصادی، نظارت روند اقتصاد افغانستان و نظارت سیستم بانکی افغانستان.
۱۶ـ مدرن‌سازی شرکت ملی هواپیمایی آریانا، تا با نورم‌های بین‌المللی برابر شود؛ و هم‌چنین جست‌وجوی برای دریافت یک کمپنی هواپیمایی بین‌المللیِ همکار.
۱۷ـ کاهش قابل ملاحظۀ قیمت انترنت، تا تعداد کثیری از مردم به آن دست‌رسی پیدا کنند به‌‌ویژه جوانان.
۱۸ـ ایجاد ذخایر استراتژیک در سراسر وطن که مشترکاً توسط حکومت و شوراهای ولایتی مدیریت خواهد شد.
۱۹ـ به‌راه انداختن مطالعاتِ همه‌جانبه جهت طراحی برنامۀ تقسیم کار (تقسیم سکتورها) در آسیای مرکزی، تا در درازمدت بازار مشترک آسیای مرکزی ایجاد شود.
۲۰ـ ترسیم خطوط اساسی جلب گردش‌گرانِ داخلی و خارجی، ایجاد محلات، زیربناها و تولید خدمات. (از طرف شوراهای ولایتی و حکومت مدیریت خواهد شد.)
۲۱ـ پلان وسیعِ تشویق و ترویجِ باغداری جهت ارتقای تولیدات و کیفیتِ حاصلات سرزمینی و ایجاد نورم‌ها، سورد و بسته‌بندی صادراتی، و نیز ساخت سیلوهای نگه‌داری حاصلات. (این مورد توسط شوراهای ولایتی و با همکاری حکومت به‌راه انداخته می‌شود.)
بخش قضایی
قضا، رکن اساسی دموکراسی پنداشته می‌شود، ولی متأسفانه این رکن در افغانستان دچار مشکلاتِ فراوان می‌باشد. در حالی که قضا بلندترین مرجع مبارزه علیه فساد است، خود شدیداً آغشته به این پدیده شده و لازم است برای رفعِ این مسأله، به نکات زیر توجه و عمل کرد:
۱ـ ایجاد مکانیزم مجادلۀ جدی و مداوم علیه فساد اداری در تمامی سطوح به‌ویژه در سطوح بلند دولتی.
۲ـ استرداد بدون قیدوشرط جایدادهای دولتی و یا اخذ قیمت معادل آن، و نیز مسترد ساختنِ جایدادهای شخصی‌یی که به‌صورت غیرقانونی به قید دولت درآمده‌اند.
۳ـ استقرار یک سیستم مجازات و مکافات برای مأمورین دولت (طبق مادۀ یک‌صدوبیست‌وچهارم قانون اساسی).
۴ـ تطبیق قانون بالای تمامی مجرمین به‌طور یک‌سان و وضع نمودنِ قوانین و مجازاتِ شدید علیه قاچاق‌برانِ مواد مخدر، آثار تاریخی و آدم‌ربایان و خشونت‌ورزان علیه زنان.
۵ـ محدود ساختن صدور اجازه‌نامۀ حمل‌ سلاح برای افراد.
۶ـ به محاکمه کشانیدنِ افرادی که مرتکب جرم شده و از طرف مراجع قانونی، مورد پیگرد قرار نگرفته‌اند.
۷ـ اصلاحات بنیادی در بخش چه‌گونه‌گی اسناد ملکیت، توزیع اسناد جدید، ایجاد دیتابیس و هم‌سان‌سازی اطلاعات در تمامی دوایر دولتی.
۸ـ برخورد شدید با افرادی که به‌صورت غیرقانونی سلاح گرم‌وسرد حمل می‌کنند و باعث بی‌نظمی و اخلالِ امنیت می‌شوند. (به‌ویژه افراد ول‌گرد و بداخلاق)
۹ـ ایجاد لایحۀ مشخصِ استفاده از محلات در شهرها جهت فعالیت‌های سیاسی، مذهبی، تجاری و غیره.

بخش فرهنگی
متأسفانه چندین دهه جنگ باعث شد که تولیدات فرهنگی صدمه ببینند و شرایط احیای دوبارۀ آن‌ها نیز مهیا نگردد و مردم هم اکثراً مصروف پیشبرد زنده‌گی مشقت‌بارِ خویش شوند. هم‌چنین، مرحلۀ تاریک و سیاه طالبانی، باعث نابودی بسیاری از نشانه‌های فرهنگیِ ما شد، مثل بت بامیان و برخی آثار موزیم کابل.
فرهنگ و اندیشه، غذای ملت‌هاست و همان‌قدر که فرهنگ و اندیشه غنا یابد، به همان اندازه بیداریِ فکری ایجاد می‌‌گردد و به همین علت است که ما برنامۀ وسیع انکشافِ فرهنگ را باید در سراسر جامعه به‌راه اندازیم.

۱ـ ایجاد خانۀ فرهنگ در تمامی ولایات افغانستان که شامل کتاب‌خانه، موزیم، نمایشگاه و حجرۀ هنرمندان می‌باشد.
۲ـ دایر نمودن فستیوال‌های هنری بین‌المللی به‌خصوص در بخش موسیقی و سینما.
۳ـ اعطای جایزه‌های سالانه در ساحات مختلف به بهترین شاعر، نویسنده، موسیقی‌دان، سراینده، روزنامه‌نگار، نقاش و غیره.
۴ـ توسعۀ آزادی مطبوعات و اصلاحات در بخش حق استفاده از رسانه‌های تصویری.
۵ـ ساخت و یا احیای مجدد نمایشگاه‌های بزرگ هنری در شهرهای بزرگ، تا هنرمندان هنرنمایی کنند.
۶ـ به‌راه انداختن طرح ملی جهت تشویق و انکشافِ هنر و تخنیکِ هنر سینما، و ایجاد مکتب آموزش هنر و ایجاد صندوق معاونت هنرمندان.
۷ـ تعیین و مشخص ساختنِ هفته‌های شعر و ادبیات، موسیقی، هنر سینما، هنرهای زیبا و تکنالوژی معلوماتی.
۸ـ معاونت مالی برای چاپ مجله‌های تخصصی (اقتصادی، تکنالوژی معلوماتی، ساینس، زمین‌شناسی و حفظ
محیط زیست و باستان‌شناسی)
۹ـ حفاظت و نظارت محلات تاریخی و باستانی و ایجاد دیتابیس جهت شناخت بهتر این آثار.
۱۰ـ طرح پلانِ جامع جهت باارزش ساختنِ موزیم‌های ولایات و جلب‌وجذبِ مردم تا از موزیم‌های‌شان دیدار کنند و با تمدن گذشتۀشان آشنا شوند.