با سلام خدمتِ همۀ بزرگان محفل، اساتید گران‌قدر، مسوولینِ موسسۀ تحصیلات عالی دنیا، محصلین عزیز، خواهران و برادرانِ گرامی و تمام جوانان افغانستان.
امروز نه تنها والدینِ شما، بل استادان و دوستان‌تان نیز نسبت به شما احساسِ افتخار می‌کنند و این احساس در چهره‌های استادان‌ شما، کسانی که با جان‌ودل تلاش می‌کنند نسل جوانِ کشور را آمادۀ خدمت به مردم بسازند، به‌وضوح دیده می‌شود.
شما پس از این، وارد یک زنده‌گیِ پُرماجرا می‌شوید و فرصت‌ها نیز در اختیارِ شما قرار می‌گیرد؛ اما در عین حال، ماجراهایی نیز انتظارِ شما را می‌کشد.
فکر نکنید که تحصیل را تمام کردید، پس درس هم تمام شده؛ بل باید بدانید که تحصیلات یک پروسه است که تا آخرِ عمر ادامه می‌یابد. بنابراین می‌خواهم سخنِ یکی از بزرگانِ دنیا را به شما نقل کنم که می‌گوید: «افراد دنیا را می‌سازند، دنیا رفتارِ شما را می‌سازد، رفتار شما عادتِ شما را شکل می‌دهد و عادتِ شما ارزش‌ها را تنظیم می‌کند و بالاخره ارزش‌ها هستند که سرنوشتِ شما را رقم می‌زند.»
امروز در این محفل، نظریاتِ مختلفی از سوی بزرگان مطرح شد و من از تمامیِ این نظریات حمایت می‌کنم؛ اما در عین حال می‌خواهم تبصرۀ کوچکی نیز داشته باشم.
امروز که شما آمادۀ خدمت به کشور شده‌اید، در قدم نخست باید مشکلاتِ افغانستان را شناسایی کنید و ببینید که بیماری سرزمین‌تان چیست تا به عنوان داکترانی جوان و نیرومند، بتوانید آن را درمان کنید.
اگر قصد و نیتِ ما اصلاح و بهبودِ جامعه باشد که یقیناً همین است، باید بدانیـم که افغانستان یک جامعۀ سنتی‌ست؛ از این‌رو باید از طریق باورهای مردم، به مردم خدمت کنیم. اما در عین حال، محصلین جوان و جوانان نیز باید آماده شوند تا بتوانند یک فرهنگ سیاسیِ جدید، ادبیات مدرن، یک گفتمان ملی و دیالوگ بین‌الافغانی را در قدم نخست، میانِ خود و سپس در میان ملتِ افغانستان ایجاد کنند.
با آن‌که گفته می‌شود که نباید محصلین جوان، سیاست‌زده شوند و من‌هم با این گفته موافقم؛ اما… ادامه صفحه ۷
جوانان و تضمینِ…
سیاست‌زده‌گی یک بحث است و این‌که چه‌گونه می‌توان بیماریِ افغانستان را تشخیص داد و درمان کرد، بحث مهمی دیگر.
متأسفانه، سرنوشتِ ما با سرنوشت سیاسیِ کشور گره خورده و امکان این‌که بتوانیم از سیاست دور باشیم، بسیار بعید به نظر می‌رسد. به عنوان پیشنهاد، می‌خواهم بگویم که وقتِ آن فرا رسیده که از دورِ باطل تاریخیِ افغانستان، خود را بیرون کشیده و یک گفتمان ملی ایجاد کرده و به یک تفاهمِ ملی برسیم و در محورِ ارزش‌ها با هم یک‌جا شویم و یک اکثریتِ ارزشی را تشکیل دهیم و دیگر از اکثریت و اقلیت‌های قومی عبور کنیم؛ زیرا این مسأله نه تنها برای مردم افغانستان مفید تمام نشد، بلکه باعث بسی نابه‌سامانی‌ها گردید. اما پرسش این است که چه‌طور می‌توانیم به این مأمول برسیم و اکثریت ارزشی را بسازیم؛ یعنی چه‌گونه در محورهایی که تقریباً همسو هستیم، خود را منسجم کرده به تفاهم دست یابیم.
بنابرین در این برهۀ حساس از تاریخ، این وظیفۀ شما جوانان است که از طریقِ تفاهم در محورِ تفکر ملی و در محورِ ارزش‌های مشترک، در میان آحاد مردم افغانستان، بیداری ملی ایجاد کنید و در سیاست، نقشی فعال و پویا به عهده گیرید.
در پایان باید بگویم که اگر شما موفق شوید حقانیت را وارد حوزۀ سیاستِ افغانستان کنید و با اتکا به خواست‌ها و ارزش‌های مشترک، فضای سیاسیِ کشور را غنامند ساخته، آن را به آینده‌یی سرشار از امید رهنمون شوید، یقیناً که دموکراسی نوپا در افغانستان را تضمین کرده‌اید. اما نباید فراموش شود که در این خصوص، تعهد و مشارکتِ فعالانه، نیازِ مبرم است تا همه بتوانیم یک سیاستِ ارزشی و عقلانی را وارد سرنوشتِ مردم افغانستان بسازیم.