احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:منو چهر - ۳۱ ثور ۱۳۹۲
رسانهها اعلام کردهاند که رییسجمهور کرزی به دعوت نخستوزیر هند، برای یک سفرِ دو روزه عازم دهلی نو شده است. مقصد این سفر هرچند تقویت روابط نظامی، ملکی و منطقهیی خوانده شده، اما بنا بر گزارشهایی بهطور اخص، بحث روی مسایل نظامی و رویدادهایی که در این اواخر در مرز میان افغانستان و پاکستان رخ داده، بوده است.
این سفرِ رییس جمهور به همین سادهگی هم نبود و پیامدهای بسیار خونینی را به دنبال داشت. به گونهیی که در پاسخ به این سفر، از چهار روز به اینسو حملاتِ گروههای طالبان و حزب اسلامی، تلفاتِ سنگینی را به دنبال داشته و هنوز هم ادامه دارد.
اکنون باید دید که چرا و چهگونه نتیجۀ یک ملاقات رسمی میان مقاماتِ دو کشور، باعث خشم کشورِ سوم میشود؟
پاکستانیها همواره از نزدیکی روابط افغانستان و هند هراس داشته اند. هر از گاهی که مقامات افغانستان و هند، قراردادی، تفاهمنامهیی و یا دیدوبازدیدی با هم داشته اند، پاکستان یا به گونۀ مستقیم و یا هم غیر آن، مخالفت شدیدش را آشکار کرده است. گزارشها میرسانند که رسانههای پاکستانی در همین سفر آقای کرزی به هند، بهشدت به نکوهش سیاست منفعلِ پاکستان پرداخته اند و تأکید کرده اند که چرا حکومت پاکستان اجازۀ نزدیکی هند با افغانستان را میدهد؟
شکی نیست که استخبارات پاکستان قبلاً از سفر رییس جمهور کرزی آگاهی داشته و برای ضرب شست نشان دادن بیشتر، دو روز پیش از طریق حملات انتحاری، مخالفتش را با این سفر آغاز کرد؛ اما این حملات در جریان سفر رییس جمهور شدت گرفت. حملات خونین شهرهای قندهار، کابل، بغلان و هرات در سه روز گذشته، شاهد این مدعاست.
با توجه به روابط درهمتنیدۀ این سه کشور (افغانستان، پاکستان و هند) در منطقه، نتیجهگیری آن است که مسوولِ این همه کنشها، آقای کرزی است. زیرا این رفتارِ رییس جمهور مینمایاند که سررشتۀ توازن میان هند و پاکستان ـ این دو دشمن دیرینه ـ از نزدش رها شده و افغانستان یک بار دیگر، میدان جنگ نیابتیِ هند و پاکستان شده است.
هر چند در یازده سال گذشته، هند بدون هیچ چشمداشتی کمکهای زیادی را در ساحات مختلف به افغانستان گسیل داشته و در طول این سالها کمتر دخالتِ مستقیم از این کشور در امور افغانستان دیده شده است؛ اما بیگمان که هند نیز قلباً نزدیکی پاکستان و افغانستان را نمیخواهد و این خود میتواند پاکستان را بیش از هر وقت دیگر، به روابط افغانستان با هند بدبین سازد.
اما دستاویز پاکستان در حال حاضر درخواست کمک نظامی افغانستان از هند است که ظاهراً ریشه در ماجرای گوشته دارد و پاکستان اینک خود را حقدار میداند تا افغانستان را به بهترین وجه ممکن مجازات کند.
بنابراین، پرسش این جاست که چرا رییس جمهور کرزی نمیتواند توازنِ روابط میانِ دو رقیب را نگاه دارد و آیا مسوول رقابتِ ناگوارِ پاکستان با هند در افغانستان، غیر از حکومت کسِ دیگری میتواند باشد؟
با آنکه آقای کرزی بارها هر کدام از کشورهای هند و پاکستان را برادر و دوست خطاب کرده، اما در عمل همواره در اطمینانِ خاطر دادن به آنها ناکام بوده است. علت این ناکامی را میتوان در نبود یک پالیسی مدون در برابر کشورهای هند و پاکستان دید. به گونهیی که افغانستان هیچگاه برخوردهای استراتژیکِ خود را با این کشورها مشخص نکرده است. از همینروست که تطبیق سیاستهای روتین و روزمرۀ افغانستان، موجب موضعگیریِ تند و برانگیزانندۀ پاکستان و یا حتا هند میشود.
گاهی آقای کرزی در دوستی با پاکستان چنان عمل کرده است که حتا دخالتهای آشکارِ آن کشور در افغانستان را نادیده انگاشته و گاهی در روابط با هند چنان پیش رفته که عالمی از بدگمانیها را برای سایر همسایهگان برانگیخته است.
به گونۀ مثال: جناب ایمل فیضی سخنگوی رییس جمهور، آشکارا تقویت نهادهای نظامی و امنیتی و بحث پیرامون رویدادهای اخیر در مرز دیورند را، هدف اصلیِ سفر آقای کرزی به هند توصیف کرده که این خود پاکستان را در رفتار خشونتبارش، برحق جلوه میدهد.
اکنون باید پرسید که آیا مقامات حکومت افغانستان در سخنان و موضعگیریهای سیاسیشان، حساسیتهای پاکستان را مد نظر میگیرند یا خیر؟
بیگمان که در اینجا مقصر اصلی حکومت افغانستان شمرده میشود. زیرا از یکسو، افغانستان بهشدت یک کشور آسیبپذیر است و نیازمند روابط گسترده با کشورهای حامییی چون هند میباشد و این نکته را متولیان امور نیز بهخوبی میدانند؛ اما از سوی دیگر، با دشمن بسیار مقتدری چون پاکستان مقابل است که هرگونه احساس خطر و خشمِ سیاستمداران آن کشور، منجر به جاری شدنِ خون مردم افغانستان و همچنان تقویتِ طالبان و سایر گروههای افراطی میگردد.
از اینرو، نکتهدانی و درایت به خرچدادنِ مقامات حکومت افغانستان، مهمتر جلوه مینماید تا مقصر شمردنِ کشورهایی که در عمل با ما دشمناند.
هرچند این بارِ نخست نیست که سیاستِ ناشیانۀ کرزی، باعث خشم پاکستان و تاوانپسدادنِ مردم افغانستان میشود، و در گذشته نیز چنین اتفاقاتی رخ داده بوده است؛ اما جای سوگمندی آنجاست که نه آقای کرزی و نه همراهانش، هیچگاه از این حوادث پند نگرفتهاند و در پی اصلاحِ خود برنیامدهاند.
Comments are closed.