آیا داستان شناس‌نامه‌های الکترونیکی به پایان رسیده است؟

- ۱۱ جوزا ۱۳۹۲

سرانجام فیصله شد که: واژۀ «افغان» به عنوان ملیتِ همۀ اتباع کشور، از شناس‌نامه‌های جدید برداشته شود و نامِ اقوام هم در رویۀ شناس‌نامه‌ها نیاید و فقط در دیتابیسِ تعبیه‌شده در شناس‌نامه‌ها، ثبت و ذخیره گردد.
این اصلاحات در «قانون ثبت احوال نفوس»، در هفتۀ گذشته در مجلس نماینده‌گان صورت گرفت که موافقت و مخالفتِ بسیاری‌ها را نیز در پی داشته است.
موافقان به این باور اند که برداشتن واژه افغان که پیش از این در شناس‌نامه‌ها به گونۀ نادرست بر همۀ اتباع افغانستان اطلاق می‌شد، به نزاع هویتی در کشور خاتمه خواهد داد و دیگر باکی نیست که نام قومِ هر فرد در «چِپ» ِتعبیه‌شده در این شناس‌نامه‌ها ثبت گردد.
اما برخی‌ها به این باور نیستند و می‌خواهند که نام قوم هر شهروند، در رویۀ شناس‌نامه‌ها به شکل علنی نوشته شود تا هویت افراد به‌درستی قابل تشخیص باشد.
استاد عطامحمد نور یکی از چهره‌های برجستۀ سیاسی کشور، از پشتیبانانِ این نظریه است که طرف‌دارانِ بی‌شماری هم در این خصوص پیدا کرده است. بنابرین، چه خوب بود که نماینده‌گان مجلس از درج علنیِ نام اقوام در شناس‌نامه‌های جدید حمایت می‌کردند. اما حالا که نکردند، همین برداشتنِ واژۀ «افغان» به عنوان ملیت و قومیتِ همه از شناس‌‎نامه‌ها نیز، یک دستاورد کلان برای همۀ اقوام ساکن در افغانستان محسوب می‌گردد و این می‌تواند در فرایند بحث‌های قومی و هویتی در افغانستان، مفید واقع شود.
در همین حال، شماری از جریان‌های سیاسی که طرف‌دارِ گنجانیده شدنِ فقط کلمۀ «افغان» به عنوان هویتِ همۀ اقوام افغانستان‌اند، مخالفان‌شان را به وابسته بودن به ایران و غیره متهم می‌کنند؛ اتهامی که فقط می‌تواند خودِ اتهام‌زنان را روسیاه سازد.
گنجانیدنِ واژۀ افغان به عنوان هویتِ هر فرد از هر قوم در شناس‌نامه‌ها، اشتباهی بود که در یک دهۀ اخیر به شکل متعصبانۀ آن و با استفاده از کج‌خوانی از قانون اساسی، صورت ‌گرفت. اما پیش از این ده سال، هیچ‌گاه در شناس‌نامه‌های‌ شهروندان افغانستان واژۀ افغان بر همه اطلاق نشده بوده است. اگر به شناس‌نامه‌های شهروندان کشور در پیش از این ده سال نگاه کنیم، درمی‌یابیم که واژه‌های پشتون، هزاره، تاجیک، ازبیک و … به عنوان قومیتِ هر فرد در شناس‌نامه‌اش نوشته شده و هیچ‌گاهی هم این امر در آن‌زمان باعث نزاع و نفاق قومی نگشته است. اما یک دهه پیش، سیاست‌مدارانِ سیاه‌کاری آمدند و این بذر نفاق را پاشیدند و اقوام باهم برادرِ افغانستان را نسبت به یکدیگر بدگمان ساخته و به نزاع‌های قومی به شکل مدرن و سیستماتیک آن، دامن زدند.
هرچند می‌دانیم که هر تبعۀ افغانستان وقتی به بیرون از کشور سفر ‌کند، بر بنیاد نام کشور، افغان شناخته می‌شود؛ اما لازم است که در داخل کشور، هر شهروند افغانستانی با هویت قومیِ خودش شناخته شود تا تنوعِ هویت‌ها با تمام ظرافت‌ها و زیبایی‌هایش حفظ گردد.
حالا با درج نام و نام خانواده‌گی، نام پدر، نام پدربزرگ، محل سکونت فعلی، سکونت اصلی، تاریخ و محل تولد دارندۀ شناس‌نامۀ الکترونیک، این امید وجود دارد که اختلاف در قانون ثبت احوال نفوس در مجلس پایان ‌یابد و به‌تدریج، زمینۀ پذیرش همۀ اقوام و شهروندانِ کشور مساعد گردد.
حُسن دیگرِ شناس‌نامه‌های جدید، چاپِ آن به دو زبان رسمی و انگلیسی است و هم‌چنان درج تخلص افراد، که این‌همه در گذشته هیچ‌گاه در نظر گرفته نمی‌شده‌اند.
اما یک دغدغه هنوزهم باقی‌ست که هیچ تضمینی وجود ندارد که اسمِ هر قوم در دیتابیسِ تعبیه‌شده در این شناس‌نامه‌ها، به گونۀ درست و صادقانه درج گردد. نشود که مأموران ثبت نفوس احوال، همه‌ را بازهم «افغان» جا بزنند و از درج نامِ دیگر اقوام جلوگیری کنند. این نگرانی سبب شده که هنوزهم تشویش‌ها در مورد عاقبتِ شناس‌نامه‌های برقی و حل مسالۀ هویت، ادامه داشته باشد. بنابراین، تا زمانی که مردم خودشان شناس‌نامه‌های‌ خود را با موارد اصلاحیِ یاد شده به چشمِ سر نبینند، به هیچ فیصله‌یی باورِ کامل نخواهند کرد. اما بازهم انتظارِ آن‌ها از مخالفان درجِ نام اقوام در شناس‌نامه‌ها، این است که بیش از این آتش نیافروزند و بر این فیصلۀ مجلس، احترام بگذارند.

اشتراک گذاري با دوستان :

Comments are closed.