نخستین نشستِ مشورتی «آجندای ملی» روز گذشته با حضور شماری از رهبران سیاسی، نماینده‎گان شورای ملی، نماینده‎گان نهادهای جامعۀ مدنی و رسانه‎ها، نماینده‎گان احزاب سیاسی، استادان دانشگاه‎ها، دانشجویان، نخبه‎گان و چهره‎های برجستۀ افغانستان در هوتل سرینا برگزار شد.

در این نشست سخنرانان با استقبال از طرح آجندای ملی که از سوی احمد ولی مسعود رییس عمومی بنیاد شهید مسعود ارایه شده است، خواستارِ وحدت ملی، عدالت اجتماعی، قانون‌گرایی، مدارا، همدیگر پذیری و تساهل در میان مردم افغانستان شده‎اند.
اشتراک‌کننده‎گان نشست مشورتی آجندای ملی گفته‎اند، تا هنگامی سیاست‎مداران، نخبه‌‎گان سیاسی، نهادهای جامعۀ مدنی و در مجموع مردم افغانستان یک آجندای ملی را طرح و تدوین نکنند، افغانستان به صلح‌پایدار، ثبات و استقلال اقتصادی و سیاسی دست نخواهد یافت.
طرح آجندا در این نشست مورد توافق همۀ اشتراک‎کننده‎گان قرار گرفت و تأکید شد که باید برای کار بیشتر روی این طرح، جلسات مشابه به گونۀ پی‌گیر و مؤثر برگزار شود.
در این نشست اشتراک‎‏کننده‎گان پیرامون مسایل کلان ملی دیدگاه‎های شان را مطرح کردند.
در این نشست بزرگ، احمد ولی مسعود رییس عمومی بنیاد شهید مسعود با استقبال از حضور پرشور نخبه‎گان گفت که تشریف‎آوری گرمِ شما در این نشست نشانگرِ این است که شما آرزو و دغدغۀ افغانستان آرام و مرفه را دارید.
آقای مسعود می‎گوید که با ارایۀ طرح آجندای ملی می‎خواهد که یک راه‌کار مطلوبی را برای عبورِ افغانستان از بن‎بست کنونی با مشورت‌جمعی سیاست‎مداران، نخبه‏‎گان و فرهیخته‎گان افغانستان ارایه کنند.
به گفتۀ او، از هنگامی که طرح آجندای ملی را مطرح کرده است، این طرح با استقبال تمامی اقشار اجتماعی جامعۀ افغانستان روبرو شده است. هرچند به گفتۀ رییس بنیاد شهید مسعود، طرح اجندای ملی، یک مسوده است و آن‌ها با برگزاری چنین نشست‎هایی در تلاش نقد و بررسی هرچه بیشتر این طرح می‎باشند.
احمد ولی مسعود در بخش دیگر از صحبت‏هایش گفت که حکومت، پارلمان، احزاب و ایتلاف‌های سیاسی، نهادهای جامعۀ مدنی و … هر کدام طرح‌هایی دارند که همۀ آن‎ها مواد مفیدی در خود دارند، اما ما می‎خواهیم این دیدگاه‎ها را با آجندای ملی یک‎جا ساخته و یک سند ملی را بیرون بدهیم.
به گفتۀ او، اگر نخبه‎‏گان افغانستان دورهم جمع شوند و به یک آجندای واحد ملی تن دهند، آن‎ها می‌توانند کشور خویش را نجات بدهند.
آقای مسعود با توضیح فشرده و عمومی طرح آجندای ملی، در بارۀ اهداف این طرح گفت که راه‌اندازی دیالوگ‎بین‌‎الافغانی و گفتمان ملی، توافق روی دیدگاه‎های مشترک ملی و اتخاذ استراتژی واحد سیاسی، پروسۀ اعتماد سازی، ایجاد دولت وحدت ملی و ایجاد صلح پایدار- ریفورم سیاسی، از مهمترین اهداف طرح آجندای ملی می‎باشد.
رییس عمومی بنیاد شهید مسعود گفت که طرح آجندای ملی برای نخستین‎بار توسط شهید احمدشاه مسعود قهرمان ملی کشور پیش از تشکیل نظام جدید سیاسی ارایه شده بود.
او گفت که در پیوند به این طرح نشست‎هایی را در لندن با حضور جمعی از چهره‎های مطرح کشور برگزار کرده‎ بودند و پیشنهادهایی هم داشته‎اند، اما با تأسف که برای شهید مسعود مجال عملی‌ساختن این طرح داده نشد.
او گفت که مردم افغانستان خود می‎توانند حلالِ مشکلات‌شان باشند؛ آن‎ها هیچگاهِ نباید منتظر باشند که خارجی‎ها برای‌شان کاری کنند. به گفتۀ او، خارجی‌ها شاهد جنگ‎ها، کشمکش‎ها و درگیری‎های ما بوده‎‌اند، حالا ما می‎‏توانیم با تدویر نشست‎های بین‎الافغانی و ارایۀ طرح‎‌هایی نشان بدهیم که ما اهلِ گفت‏‎وگو، تفاهم و … هم هستیم.
رییس بنیاد شهید مسعود گفت که طرح آجندای ملی فراتر از تفکر احزاب و ایتلاف‎های سیاسی ارایه شده است. او گفت که مردم و نخبه‎گان افغانستان برای بیرون‌شدن از چالش‎هایی‌که اکنون کشورمان با آن دست‎وپنجه نرم می‎کند، باید یک فضای ملی را ایجاد کنند. تمامی محور آجندای ملی روی پُرکردن خلاهایی است که افغانستان را به چالش کشیده است.
طراحِ آجندای ملی گفت که مردم افغانستان میان هم هیچ مشکلی ندارند، مشکل در میان نخبه‎گان، سیاست‎مداران و مدیران جامعه وجود دارد؛ بناً باید ما از طریق گفتمان ملی به تفاهم برسیم. به گفتۀ او، در گام نخست باید مشکلات جامعۀ افغانستان شناسایی شده و علل جنگ نیز جست‎وجو گردد.
او گفت که ما باید یک آدرس ملی برای گفتمان بین‎الافغانی را ایجاد کنیم؛ زیرا کلید صلح در دستِ خود افغان‌هاست، کلید صلح نزدِ بیرونی‎ها وجود ندارد، صلح گمشده‎یی‌ست در میان خودمان.
رییس عمومی بنیاد شهید مسعود باور دارد که حکومت، احزاب، ایتلاف‎ها نتوانسته و نمی‎توانند این کشور را نجات بدهند، بنا براین، باید شخصیت‏های مستقل، نخبه‎گان، روی طرح آجندای ملی کار کرده و برای خروج از وضعیت بحرانی موجود تلاش نمایند.
احمد ولی مسعود در بخشی از اظهاراتش گفت که از مسایلی چون مشارکت ملی در حکومت ده سالۀ اقای کرزی به خاطر سربازگیری استفاده شده است. او با انتقاد از نشست‏‎هایی که پیرامون افغانستان در گذشته برگزار شده، گفت که پس از هرنشستی دور باطل جنگ در افغانستان ادامه یافته است.
سپس، استاد قربان علی عرفانی عضو مجلس نماینده‎گان با ستایش از طرحِ آجندای احمد ولی مسعود گفت که ارایۀ چنین طرح‌ها و نشست‎هایی به سرنوشت مردم افغانستان تأثیر زیاد دارد و می‎تواند یک راه‎‏کار و راهنما باشد. او گفت که طرحِ آجندای ملی ارایه شده از سوی احمدولی مسعود می‎‏تواند یک نقشۀ راه باشد.
این عضو مجلس گفت که ممکن هر کسِ طرحی داشته باشد، اما آقای مسعود ابتکار کرده و طرحش را تدوین نموده و برای مشورت در بارۀ آن، نشستی را نیز برگزار کرده است. او گفت که این طرح می‌تواند به تفاهم بین‎الافغانی منجر شود.
آقای عرفانی می‎گوید که طرحِ آجندای ملی ۸۰ درصد تکامل یافته است، اما آقای مسعود هنوزهم می‎گوید که این طرح مسوده و خام است و نیاز به مشورت دارد.
او با اشاره به مشکلاتی که در مجلس وجود دارد، گفت که ما متأسفانه خیلی پس‎مانده‌ایم، ما هنوز هم در خم‎وپیچ یک واژه هستیم و این جای بسیار تأسف دارد؛ ما باید به تفاهم برسیم.
او با اشاره به پروسۀ صلح گفت که این پروسه به دلیل این که ملی نیست و در آن شخصیت‎های سیاسی، احزاب و نخبه‎گان نقشی ندارند، تا اکنون به نتیجه نرسیده است. استاد عرفانی، گشایش دفتر طالبان در قطر را تحقیری برای مردم افغانستان عنوان کرد و گفت که چون دولت برنامه‎یی برای صلح نداشت، دیدیم که قطر مشکل ایجاد کرد.
دکتر سیماسمر رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان سخنران دیگر این نشست گفت: همه می‎دانیم که تاریخ افغانستان پُر از جنگ، خشونت، پدرکُشی و مادر کشی بوده است، همۀ این کشت و خون ناشی از برتری‎طلبی است.
او گفت که ما روی مسایلی پیچیده ایم که هیچ ارزشی ندارد؛ دوست داریم مسوولیت همۀ چالش‎ها و نابه‎سامانی‎های‎مان را به دوش دیگران بیاندازیم؛ در حالی که نیروی اصلیِ تغییر می‎توانند مردمِ افغانستان باشند.
او با انتقاد از غرور بی‎جای مردم گفت: ما افغان‎ها همیشه گفته‎ایم که با غیرت هستیم و جنگجو هستیم؛ درحالی که غیرت این است که ما از مشکلات بیرون آییم.
رییس کمیسیون مستقلِ حقوق بشر گفت که ما باید واقعیت‌های داخل افغانستان را بازگو کرده و به آن راه حل جست‎وجو کنیم؛ اگر ما عدالت را تأمین کرده و برابری را در جامعه ایجاد کنیم و به آن باور داشته باشیم، می‎توانیم از این بن‎بست رهایی یابیم.
او گفت: مایی که جنگ کرده می‎توانیم، چرا نتوانیم صلح را به وجود بیاوریم. از واقعیت‎های کنونی و تاریخی جامعه نباید انکار صورت گیرد، انکار از این واقعیت‎ها به معنای «ماس‌مالی» است.
دکتر سمر خواهان دادن نقش بیشتر به زنان در گفتمان بین‎الافغانی شد.
در این حال، عبدالحمید مبارز رییس اتحادیۀ ژورنالیستان و عضو شورای عالی صلح با انتقاد از مواضع همسایه‎ها در قبال کشورمان گفت که اکنون وضعیت طوری شده که موجودیت افغانستان به خطر افتیده است؛ ما باید در چنین وضعیتی برای نجات کشور ما یک راه‌حل جست‌وجو کنیم.
آقای مبارز می‏گوید که قوم‎گرایی به شدت دولت و مردم افغانستان را ضعیف ساخته و تا هنوز روح دیالوگ و تفاهم در میان ما مسلط نشده است.
او گفت: کسانی که به نشست آجندای ملی می‎پیوندند باید تفکرات قومی، منطقه‎یی و… را کنار گذاشته و با اندیشه‌ و خردورزی حرکت کنند. او گفت که ما باید اندیشه‎گرایی و عقل‎گرایی را جای‎گزین خودخواهی‌ها بسازیم.
حمیدالله فاروقی سخنگوی حزب حق و عدالت با استقبال از ارایۀ طرح اجندای ملی، گفت که بحث آجندای ملی ضرورت تاریخ کشورمان بوده و نجات کشورمان مستلزم نشست‎های این چنینی است.
او خطاب به احمد ولی مسعود و اشتراک‏‎کننده‎‏گان نشست گفت که ما به خاطر تحقق این طرح در کنار شما خواهیم بود و امیدواریم بتوانیم آجندای ملی را به یک سند غنامند تبدیل سازیم.
از سوی دیگر، اسدالله سعادتی عضو مجلس نماینده‎‏گان گفت که در گام نخست ما باید شناسایی کنیم که مشکل اصلی افغانستان چیست؟
او گفت که ما در افغانستان زمینه‎ها و فرصت‎های لازم را به طور عادلانه و مساویانه در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نتوانسته‎‌ایم ایجاد کنیم.
به باور او، تا زمانی در این بن‌بست خواهیم ماند که مسأله را کاملاً روشن نسازیم؛ با اندرز و نصیحت نمی‌توان کاری را از پیش برد.
همچنان، داکتر کبیر رنجبر آگاه سیاسی گفت که برای آجندای ملی باید ایده‌های ملی را مشخص کرد و آجندا را باید مبتنی به همین ایده‌ها تنظیم کرد.
آقای رنجبر هشدار داد، اگر ما مردم افغانستان شانس سال ۲۰۱۴ را از دست بدهیم؛ وطن خویش را از دست خواهیم داد.
داکتر عبدالقیوم سجادی عضو مجلس نماینده‏گان در این نشست گفت که آیا ارادۀ راسخ برای حل مسایل کنونی وجود دارد؟ اگر این ایده وجود هم ندارد، باید به وجود بیاید.
سجادی گفت که من یک نقد به طرح آجندای ملی دارم و آن این است که چرا اعتمادسازی در مرحلۀ سوم مطرح شده است، زیرا اعتمادسازی ضرورت تمام طرح‎ها می‎باشد.
او افزود که بدون اعتمادسازی نمی‎توان تمام حلقات و جریان‎ها را گردهم آورد و به تفاهم رسید.
سپس، داکتر جاوید به نماینده‌گی از داکتر عبدالستار سیرت حمایتش را از طرح ارایه شده از سوی احمد ولی مسعود ابراز داشت.
همچنان، بشیر بیژن آگاه سیاسی گفت که افغانستان دچار معضلات کلانی است و به شدت از این چالش‎ها رنج می‎برد و ما تاهنگامی که شجاعت نقد و بررسی عملکردهای گذشتۀ مان را نداشته باشیم و اعتماد سازی نکنیم، نمی‏توانیم به نتیجه برسیم.
یونس فکور تحلیلگر سیاسی سخنران دیگر این نشست مهم ملی بود. او گفت که هنگامی تفکر ملی به وجود خواهد آمد که ما سیستم‎ها و برنامه‏‎های دیگران را بپذیریم.
او گفت که مشکل‌ساز خودمان هستیم، زیرا منافع دیگران را در نظر نگرفته و به منافع شخصی خویش اندیشیده‌ایم؛ اگر کمی ما از خودگذری کنیم و کمی هم دیگران از خودگذری کنند، مشکل حل خواهد شد.
عبدالجبار آریایی سخنران دیگر این نشست گفت که برای عبور از وضعیت کنونی، ما باید گذشتۀ تاریک خودمان را نقد کنیم، تازمانی که پنهان‏‎کاری و محافظه‌کاری شود، هیچ راه حل بنیادینی به وجود نخواهد آمد؛ ما باید با توافق روی ارزش‎های مشترک، روند دولت- ملت‌سازی را به پیش بگیریم.
همچنان، اکرام اندیشمند آگاه سیاسی گفت که آجندای ملی طرحی است که از دل نخبه‎گان افغانستان برخاسته است. او خواستار ادامۀ چنین نشست‎هایی شد و گفت که باید حرف‎های دل مان را بازگو کنیم.
او گفت که ما تاکنون ملت نشده ایم، به همین دلیل است که رهبری نظام، وزارت‎خانه‎ها و نیروهای ارتش براساس فیصدی قومی تقسیم بندی می‎‌شود.
پس از آن، داکتر طاهر هاشمی، میرحیدر مطهر و آقای عبدالجبار شلگری پیشنهادهایی برای مدیریت نشست و تقویت آجندای ملی داشتند.
داکتر سید علی کاظمی رهبر حزب اقتدار گفت: «برای این‌که به سوی ملت‌شدن به پیش برویم، باید همدیگر مان را بپذیریم؛ خلاها باید رفع شود و ما خواستار اصلاحات هستیم، نمی‌خواهیم نظام فروبپاشد. او تصریح کرد: همین اکنون در پارلمان ۲۰۰ نظر و ایدۀ جداگانه وجود دارد که همه ناشی از نبود احزاب قدرت‌مند و ملی سیاسی است.
سپس، اشراق حسینی نوشتۀ پژوهشی خویش را زیر عنوان «مولفه‎های اعتمادسازی و تأثیرات آن بر روند دولت- ملت سازی در افغانستان» ارایه کرد.
سپس، هلینه ملک‌یار در بارۀ «تشخیص پایه‎های دولت ملی در افغانسان و شیوۀ تشکیل آن به حیث یک ضروت تاریخی» نوشتۀ علمی و تحقیقی خود را به خوانش گرفت.
پس از آن، گلالی اکبری عضو مجلس سنا گفت که ما امروز به اتحاد و وحدت بیش از هرچیزی دیگری نیازمند می‌باشیم.
به گفتۀ این عضو شورای ملی، چنین نشست‎هایی را می‎خواهند سبوتاژ کنند و باید جلو سبوتاژ کردن آن گرفته شود.
لیلما احمدی عضو دیگر مجلس سنا گفت که باید برای دست‌یافتن به تفاهم مشکلات ریشه‎یابی گردد.
او روی مشکلاتی که جامعۀ افغانستان از آنها رنج می‎برد صحبت کرد.
عبدالهادی میران پژوهشگر سیاسی در بارۀ شرایط صلح پایدار در افغانستان صحبت کرد.
او گفت که صلح پایدار زمانی تأمین خواهد شد که تمامی عوامل جنگ و خشونت شناسایی شده و مهار گردد. او روی مشارکت ملی، فقرزدایی و… برای تأمین صلح پایدار در کشور تأکید کرد.
احمد سعیدی آگاه سیاسی، سخنران دیگر این نشست بود. او با ستایش از ابتکار احمد ولی مسعود، برشایسته‎سالاری در جامعۀ افغانستان تأکید کرد.
او با بررسی چالش‎های حکومت‎های گذشته گفت که ما تاکنون ملت نشده‌ایم و امریکایی‌ها ما را به سوی قومی‎شدن تشویق و ترغیب می‎کنند. او حکومت کنونی حامدکرزی را به شرکت سهامی تشبیه کرد.
قاری عبدالمتین امین آگاه سیاسی و یکی از جوانان حاضر در این نشست گفت که ما با مشکلات زیادی به لحاظ طرز تفکر مواجه هستیم، قرائت‌های ما از نصوص دینی باهمدیگر سرِ سازش ندارد. قرائت من از متون دینی با قرائت ملا عمر زمین تا آسمان متفاوت است و این مشکل عمدۀ جامعۀ افغانستان است.
او خواستار توسعۀ اقتصادی افغانستان شد و گفت که در انتخابات بعدی باید به تیمی رأی بدهیم که در محور اقتصاد و توسعه بیشترینه کار را نماید.
سمیع دره‎یی آگاه سیاسی، از طرح آجندای ملی ستایش کرد و گفت که باید با به دست گرفتن قدرت سیاسی، در راستای ایجاد دولت ملی، مشارک ملی، عدالت اجتماعی کار کرد.
او گفت که اگر در سال ۲۰۱۴ میلادی ما یک آجندای ملی داشته باشیم، می‎توانیم به خوبی از پس بحران‎های آینده موفق به در آییم.
او گفت که اعتمادسازی هم از مجرای قدرت شکل می‎گیرد.
انورالحق احدی وزیر تجارت و صنایع یکی از سخنرانان دیگر این نشست بود.
او گفت: ما هنگامی می‎توانیم یک جامعۀ ملی داشته باشیم که یک هویت ملی را بپذیریم.
او گفت که جایگاه این مسأله در طرح آجندای ملی خالی است.
پس از گفتمان و بحت‌های آزاد که با تفاوت و تنوع آرا و در فضای مساعد صورت گرفت، شرکت‌کننده‌گان بر مواد آتی به عنوان نتایج نشست توافق کردند:
۱- حمایت از طرح آجندای ملی‌ که محورهای آن در نشست امروز (دیروز) مطرح و بحث شد.
۲- نشست‌های مشورتی بر سرِ طرح آجندای ملی در جهت غنامندی و تکمیل بیشتر طرح مذکور ادامه باید.
۳- ایجاد یک مرکز دیالوگ بین‌الافغانی به منظور بحث مداوم در مورد مسایل کلان کشوری جهت توسعه و تکمیل آجندای ملی.
سخنرانی‌ها و گفت و گوهای نخستین نشست مشورتی روی طرح آجندای ملی، در این روزنامه به گونه پیوسته به نشر می‌رسد.