پروان یکی از ولایت‌های مهم در همسایه‌گی پایتخت شمرده می‌شود که در همۀ تحولات تاریخی کشور، نقش کارساز و تعیین‌کننده‌یی داشته است. شماری از دگرگونی‌های مهم در تاریخ معاصر افغانستان و به‌ویژه در سه دهۀ پسین، گواه آن‌اند که نقش مردم پروان و موقعیتِ این ولایت در شکل‌گیری این رخدادها، تا چه حد تعیین‌کننده و چشم‌گیر بوده است.
ورود مجاهدین به فرماندهی رهبر جهاد و مقاومت شهید احمدشاه مسعود در بهار ۱۳۷۱ به پایتخت، ایجاد خط مقاومت در بگرام و سپس ورود نیروهای مقاومت از این مسیر به کابل و فرو ریختنِ نظام دهشت‌افگنان، همه بیان‌گر این نکته‌اند که مردم پروان در تحولات سیاسی کشور و شکل‌گیری قیام‌ها و پیکارهای آزادی‌خواهانه، همواره نقش مهم و کارساز داشته‌اند. چنان‌که هیچ‌کس نمی‌تواند جان‌بازی‌های بی‌دریغِ مردم پروان را در پیکارها برضد تجاوز نیروهای دهشت‌افگن نادیده بگیرد. امروز نیز اگر به آمار قربانی‌های پولیس و دیگر نهادهای امنیتی در سراسر کشور نگاه شود، ولایت پروان در این میان سهمِ درشتی را به خود اختصاص داده است.
اما دریغ و درد این‌جاست که به‌رغمِ این‌همه جان‌بازی‌ و ازخودگذری تاریخی، طی دوازده سال حکومت‌داری آقای کرزی، به وضعیت اقتصادی، رفاهی و امنیتی پروان در مقایسه با برخی ولایت‌های دیگر، توجه چندانی صورت نگرفته است.
با آن‌که کار احداث ساختمان جادۀ مهم «کابل ـ شمال» که از بخشِ مهمی از ولایت پروان نیز عبور می‌کند، سالِ پار آغاز شده بود؛ ولی بر اثر بی‌توجهی مسوولانِ حکومتی و بی‌تفاوتی نماینده‌‌گان مردم، هنوز از سه‌راهۀ بگرام نگذشته است و معلوم نیست این برنامه چه مدت دیگر را در بر خواهد گرفت. (چنان‌که شنیده می‌شود، قرارداد این پروژه چندین دست فروخته شده است.)
همه‌گان می‌دانند که پروان در کنار چند ولایت دیگر، یکی از بخش‌های پُرتاکستان و حاصل‌خیزِ کشور را تشکیل می‌دهد و مردم روستاهای پروان، بیشترینه سرگرم تاکداری و باغداری‌اند. اما هنوز که از نظام انتخاباتی کشور بیشتر از یک دهه می‌گذرد، وضع فرآورده‌های کشاورزی و باغداری مردم در این ولایت، چنان ناگوار است که شماری از باغداران و کشاورزان، حتا نمی‌توانند هزینه‌های خود را از راه فروش محصولات به‌دست آورند. زیرا هم‌اکنون کشمش سال گذشتۀ بسیاری از آنان، در خانه‌ها و انبارها باقی مانده و در همین ماه رمضان، یک سیر کشمش به مبلغ۱۷۰ افغانی معامله شده، که این امر سبب دل‌سردی کشاورزان و باغداران گردیده است.
حضور نیروهای امریکایی در میدان هوایی بگرام، اگر از یک‌سو زمینۀ کار و درآمد را برای برخی از شهروندان پروان به وجود آورده است، از دیگرسو کم‌توجهی به مسایل امنیتی و نبود برنامه‌های دقیق امنیتی سبب گردیده که دزدی‌ها، راه‌گیری‌ها و باج‌گیری‌ها در نقاط مختلفِ این ولایت شایع گردد و چه بسا این اعمال، با قتل و کشتارهایی نیز همراه می‌باشند.
ناآرامی‌ها در برخی ولسوالی‌های پروان، دزدی‌ها، راه‌گیری‌ها، برخوردهای گروهی و فردی در روستاها و از همه نگران‌کننده‌تر، خراب‌کاری‌های مخالفان دولت در مسیر جاده‌ها و گاه در انظار منسوبان امنیتی نیز روزگار را بر مردم دشوار ساخته و زنده‌گی آن‌ها را با ترس و تشویش همراه ساخته است.
افزون بر حضور مشهود مخالفان در برخی ولسوالی‌ها که بی‌گمان با ترس و نگرانی‌ همراه است؛ مردم هر روز با رخدادهای گونه‌گون امنیتی مواجه‌اند و رعب و وحشت زنده‌گی آن‌ها را تلخ و تاریک می‌سازد.
تنها در ماه مبارک رمضان، ده‌ها رخداد امنیتی در ولایت پروان صورت گرفته است که برخی از این رخدادها مانند قتل گروهی ۱۲ تن از یک خانواده در ولسوالی جبل‌السراج، وحشت‌ناک‌ترین رویدادها در نوع خود می‌باشند.
هفتۀ پیش، حادثه‌یی روی جادۀ عمومی و در نزدیکی‌های «تتمدره» رخ داد که باعث انفجار و آتش‌سوزی در یک تانکر تیل گردید. یکی از شهروندان ولایت پروان که شاهد این حادثه بوده، چنین می‌گوید:
«دومرد که سوار بر یک موترسایکل بودند، باعجله خود را به کنار یک تانکر تیل ‌رساندند و ماین چسپی را به تانکی موتر چسپانده، پا به فرار گذاشتند. راننده که در نزدیکی موتر بود، متوجه این کار ‌شد و پولیس‌هایی را که در فاصلۀ چندمتری‌اش قرار داشتند، صدا کرد تا مانع فرار تخریب‌کاران گردند. اما پولیس‌ها هیچ‌گونه توجهی نکردند. سرانجام موتر منفجر شد و کمک‌راننده (کلینر) که در داخل سیت به خواب رفته بود نیز یک‌جا با موتر طعمۀ آتش ‌شد.»
چند روز پیش، در روستای شاکای ولسوالی بگرام، راه‌گیران بر سرِ راهِ یکی از باشنده‌های آن روستا که کارگر میدان هوایی بگرام است، می‌ایستند و موترسایکلش را می‌ربایند. سپس به وسیلۀ فردی به او پیام می‌رسانند که مبلغ ۱۹۰۰۰ افغانی آورده موترسایکل خود را پس بگیرد و در ضمن به او اخطار می‌دهند که به هیچ مرجعی شکایت نکند، ورنه او را خواهند کشت.
وی پس از آن‌که موترسایکل خود را در بدل پول خواسته شدۀ آن‌ها به‌دست می‌آورد، مجبور می‌شود خانۀ پدری را ترک گفته، به نزدیکی‌های میدان هوایی بگرام کوچ کند.
در حادثۀ دیگری در جوار ولسوالی بگرام، بر اثرِ گفت‌وگو میان دو برادر، درگیری صورت می‌گیرد که در این درگیری، از بمب‌های دستی، کلاشینکوف و دیگر سلاح‌ها کار گرفته می‌شود و در نهایت، با پادرمیانی اهالی محل پایان می‌یابد.
کشت، تولید و تجارت مواد مخدر (به‌ویژه هیرویین) که بر بنیاد هدایات دینی و قوانین نافذۀ کشور منع شده است، هم‌اکنون در نقاط مختلف ولایت پروان و از جمله در جوار ولسوالی بگرام چنان بی‌باکانه خرید و فروش می‌گردد که گویی آرد را معامله می‌کنند. از همین‌رو، روز تا روز بر شمار معتادان در این نقاط افزوده می‌شود.
به گفتۀ یکی از مسوولان امنیتی، طی چهار ماه گذشته، بیشتر از ۲۵۰ رخداد جنایی در ولایت پروان ثبت گردیده است که از این شمار، ۳۶ مورد قتل و بقیۀ موارد اختطاف، دزدی‌های مسلحانه، راه‌گیری و… بوده‌اند، که نسبت به سال پار افزایش چشم‌گیری را نشان می‌دهد.
مردم پروان و مسوولان امنیتی این ولایت، وضعیت نابه‌سامان پروان را به چشمِ سر می‌بینند و می‌دانند که این‌ رویدادهای ناگوار چرا و چه‌گونه رخ می‌دهند و چه عواملی در شکل دادنِ این حوادث نقش دارند.
برای بیرون‌رفت از وضعیت موجود در ولایت پروان و پایان بخشیدن به نابه‌سامانی‌ها و به منظور جلوگیری از رخدادهای ناگوارتر درآینده، موارد زیرین پیشنهاد می‌گردند:
۱ـ تغییر کلی در نصب و عزل مسوولان و منسوبان امنیتی و اداری ولایت و ولسوالی‌های پروان (بر بنیاد نظر مردم)
۲ـ برگزاری یک نشست کلان با حضور روشن‌فکران سرشناس، نماینده‌های مردم در پارلمان، شورای ولایتی و ولسوالی‌ها، فرماندهان و قوماندانان مطرح، متنفذان قومی، پیرامون وضعیت پروان و ایجاد شورای مشترکی زیر نام «شورای مشترک مردمی». این شورا باید ماهی یک بار جلسه دایر کرده و رخدادهای پروان را ارزیابی کند و در از میان برداشتن آن‌ها، با نهادهای مسوول گفت‌وگو و همکاری داشته باشد.
۳ـ ایجاد یک قطعۀ خاص عملیاتی مشترک از اردو ـ پولیس ـ امنیت دولتی و مجاهدین منطقه (این قطعه دارای قرارگاه مشترک باشد و برای مدتی، مسوولیت همۀ عملیات‌ها برضد برنامه‌های تخریبی دشمن، آشوب‌گری، دزدی و دیگر موارد بدامنی را به عهده گیرد و بدون هیچ‌گونه وابسته‌گی قومی و تنظیمی، جسورانه و قاطع عمل کند.)
۴ـ مجرمین و جنایت‌کاران باید در کمترین وقت به کیفر اعمال‌شان برسند و رسانه‌ها باید از نتایج عملیات‌های نظامی و محاکمۀ جنایت‌کاران و دهشت‌افگنانی که در این ولایت بازداشت می‌گردند، اطلاعات روشن دریافت نمایند.
۵ـ در ولسوالی‌ها و مناطق آسیب‌پذیر از سوی دشمن، عملیات‌های گسترده صورت گیرد و مردم به وسیلۀ ارتباطات و تبلیغات به صلح و آشتی تشویق گردند.
۶ـ در روستاها و مناطقی که استفاده از مواد مخدر و دزدی و زورگیری شایع شده است، موسفیدان و متنفذان قومی و جهادی آن‌ها، مسوولیت تأمین امنیت منطقۀ خاصِ خود را ضمانت کنند‌؛ در غیر آن، افراد مشکوک به‌زودترین فرصت، شناسایی و بازداشت گردند.
۷ـ برای بهبود وضعیت اقتصادی کشاورزان و باغداران، باید «شورای مشترک مردمی» با مسوولان وزارت زراعت گفت‌وگو نموده، زمینه‌های عقد قراردادها و تأسیس شرکت‌های میوه‌پاکی و دیگر تسهیلات را فراهم سازند.
۸ـ برای زنده نگاه داشتن تاریخ مقاومت، باید در سه‌راهی بگرام(دوسرکه) مناری به نام شهدای مقاومت ساخته شود و تا جای ممکن، نام شهیدانِ مقاومت در آن درج گردد.
۹ـ توزیع زمین‌های دامنۀ بگرام (باریک‌آب) تنها به مهاجران و بی‌جاشده‌گانِ ولایت پروان و نقاط هم‌جوار اختصاص یابد.(در این کار نیز شورای مشترک مردمی با نهادهای مسوولِ دولتی وارد گفت‌وگو شود.)
۱۰ـ برای پیشبرد این جریان، باید فرهنگیان ولایت پروان پیشتاز گردند و نظریات خود را در مورد این فراخوان، ارایه کنند.