با سپاس از این که لطف کرده و حاضر به گفت‌وگو با روزنامۀ ماندگار شدید. به عنوان نخستین پرسش، رییس کمیسیون مستقل انتخابات گفته است که امنیت انتخابات، بهتر از انتخابات گذشته خواهد بود، در این زمینه نظر شما چیست؟
البته بهتر بودن انتخابات مشروط است بر این که امنیت خوب باشد، دولت در انتخابات دخالت نداشته باشد و کمیسیون مستقل انتخابات یک مدیریت خوب داشته باشد تا بتواند این انتخابات را درست مدیریت کند.
اگر مداخلۀ حکومت در پروسۀ انتخابات دوام کند، امنیت به گونۀ فعلی چالش‌زا بماند، مدیریت و کنترل کمیسیون همچنان بالای کارمندانش ضعیف باشد، و آگاهی مردم هم در سطح پایین قرار داشته باشد که دارد؛ با این حال، ناممکن است تا یک انتخابات بهتر و مردمی برگزار گردد.
شمار زیادی از چهره‌های مطرح سیاسی و احزاب نگرانی دارند که تیم حاکم با بهانه‌گیری‌های زیادی در صددِ به چالش کشیدن و به حالت اضطرار بردن انتخابات است، تا از آن به نفع خود بهره ببرد، در این زمینه دریافت‌های شما چیست؟
مادۀ ۱۴۷قانون اساسی می‌گوید در صورتی‌که دوامِ حیات ملّی ناممکن شود، رییس‌جمهور می‌تواند حالت اضطرار را پشنهاد کند و با توافق شورای ملّی قبول و تصویب شود و بعداً اعلان گردد. در این حال، اگر امنیت به‌گونۀ خراب شود که تداوم حیات ملّی را ناممکن بسازد و یا حوادثِ طبیعی رُخ دهد، این‌ها زمینۀ حالت اضطرار است. اگر این حالت‌ها به گونۀ مصنوعی پیش بیاید، طبیعی است که مردم بالای این پروسه اعتماد نخواهند کرد.
اگر کمیسیون مستقل انتخابات از مدیریت سالم خود و حکومت هم از عدم دخالتش در انتخابات برای مردم تضمین بدهند، امیدِ این می‌رود تا کشور به حالت اضطرار نرود و ما شاهد برگزاری انتخابات مردمی و شفاف باشیم.
نهادهای امنیتی گفته اند که آن‌ها تلاش می‌کنند تا روز برگزاری انتخابات، امنیت ساحات رأی دهی را به گونۀ واقعی بگیرند، شما به چه باور هستید، آن‎ها قادر به این کار خواهند بود؟
در این روزها ما شاهدِ بدترشدن وضع امنیتی در جنوب، شرق و حتا شمال شرق افغانستان هستیم و می‌بینیم که فعالیت‌ها و تحرکات نیروهای مخالف در این مناطق زیاد شده، در کنارِ این تمام ولایات افغانستان با مشکلات امنیتی بالقوه و یا بالفعل مواجه است. اما در مدت اندکی که تا انتخابات مانده ما آرزومند هستیم تا ارگان‌های امنیتی در این زمینه توجه کنند و مردم را از لحاظ روانی آمادۀ رفتن به طرف صندوق‌های رأی بسازند و اگر آنها کاری را انجام نمی‌دهند، دست سر دست می‌نشینند، این موضوع یک تهدید بسیار بزرگ برای انتخابات خواهد بود.
در دورِ اول پروسۀ ثبت نام حضور و مشارکت زنان در این پروسه کم رنگ بود، حال که این روند به دورِ دوم رفته است، بنیاد شما برای حضور بیشتر زنان چه پشنهادهای داشته است؟
یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌ها در مرحلۀ اول ثبت نام رأی‌دهنده‌گان مشارکتِ کم رنگ زنان در پروسۀ ثبت نام بود، اما حال خوشبینی‌هایی وجود دارد تا مشارکت زنان در مرحلۀ دوم ثبت نام که این پروسه به سطح ولسوالی‌ها و ناحیه‌ها رفته است، پُر رنگ‌تر باشد. ولی در کنار این، مراکز ثبت نام زنان باید در جایی باشد که زنان به آسانی در این مراکز رفته بتوانند و همچنان حضور کارمندان زن در این مراکز نیز می‌تواند در زمینۀ حضور زنان برای اخذ کارت رأی مؤثر تمام شود و خواست ما همین است تا به این نگرانی‌ها در این مرحله توجهِ بیشتر شود.
پیشنهاد بنیاد شما برای کمیتۀ گزینش، در خصوص تعین اعضای کمیسیون شکایات انتخاباتی چیست؟
هدف از قانون تشکیل و صلاحیت‌های انتخاباتی همین است که در کمیسیون‌های انتخابات باید افراد مسلکی و بی‌طرف حضور داشته باشد، با این حال کمیتۀ گزینش باید این دو شرط عمده را در تعین افراد برای انتخاب اعضای کمیسیون شکایات انتخاباتی در نظر داشته باشد، زیرا کار کمیسیون شکایات انتخاباتی ساختن طرز العمل‌ها و مقرره‌ها، بررسی قضایا و نظارت از کمیسیون انتخابات است و این‌ها نیازمند توانایی و تجربۀ کافی است که تا در این کمیسیون افرادی انتخاب شوند که این معیارها را در خود داشته باشند. اگر این معیارها (مسلکی‌بودن و بی‌طرف بودن)در این انتخاب اعضای این کمیسیون مد نظر گرفته نشود، مانند گزینش اعضای کمیسیون مستقل انتخات که اکثریت اعضای آن خویشاوندان و افراد نزدیک افراد کمیتۀ گزینش بود، مشروعیت کمیسیون شکایات انتخاباتی را که یک مرجع بسیار مهم است، زیرِ سوال می‌رود و این کمیسیون به یک مرجع بی‌اعتبار مبدل خواهد شد.