کارشناسان پاکستانی با تأکید بر محوریت سفر کرزی به پاکستان با موضوع مذاکره با طالبان، اختلافات مرزی، مبارزه با تروریسم و خروج امریکا از افغانستان را بخش حاشیه‌یی این سفر عنوان کردند.
حامد کرزی رییس ‌جمهور افغانستان در حالی روز دوشنبه عازم اسلام‌آباد شد که این سفر یک روزه به دلیل گستره دامنه مذاکرات، یک روز دیگر نیز تمدید شد.
کرزی در سفر خود به پاکستان ابراز امیدواری کرده که پاکستان برای مذاکره با طالبان به این کشور کمک کند.
به گفته کارشناسان، علت اصلی سفر رییس‌جمهور افغانستان به پاکستان مذاکره با طالبان است و بقیه مسائل در حاشیه قرار دارد.
ایاز دیپلمات سابق سفارت افغانستان در پاکستان معتقد است که اگر دولت افغانستان نتواند قبل از خروج ناتو با طالبان به توافق برسد نمی‌تواند اوضاع را کنترل کند بنابراین این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد.
به گفته وی، طالبان هرگز آتش‌بس نکرده‌اند و بعد از خروج امریکایی‌ها نیز حملات خود را افزایش می‌دهند بنابراین نه تنها افغانستان بلکه پاکستان نیز از آسیب‌های گسترش جنگ مصون نخواهد ماند.
این دیپلمات افغان معتقد است که کلید حل این مسأله در دست پاکستان است چون برخی رهبران طالبان در این کشور حضور دارند و کابل چاره‌یی ندارد جز اینکه برای مذاکره با طالبان از اسلام‌آباد کمک بگیرد، البته این سفر در شرایطی انجام می‌شود که روابط بین ۲ کشور دچار تنش شده است.
افغانستان همیشه اعتراض کرده که پاکستان به وعده‌های خود در قبال این کشور عمل نمی‌کند که همین موضوع موجب بی‌اعتمادی بین دو کشور شده است، اما به نظر می‌رسد با توجه به اینکه نیروهای امریکایی آماده ترک افغانستان هستند پاکستان این بار به صورت جدی خواهان مذاکره با مقامات افغان است و سعی دارد به یک توافق قطعی برسد.
با سفر کرزی به پاکستان بار دیگر این فرصت فراهم شده که دو کشور بتوانند با هم به توافق برسند.
این در حالی است که سفر کرزی به پاکستان آخرین سفر وی به این کشور به عنوان رییس‌جمهور افغانستان است.
به گفته کارشناسان، رییس‌جمهور افغانستان تلاش کرد که ضمن مذاکرات جامع با پاکستان نقش محوری خود را در مذاکرات صلح به اثبات برساند.
به گفته عمر داوودزی سفیر افغانستان در پاکستان، بعد از مذاکرات سال ۲۰۱۲ که بین اعضای شورای عالی صلح افغانستان و مقامات پاکستانی صورت گرفت قرار شد که پاکستان مقدمات گفت‌وگوی شورای عالی صلح با طالبان را فراهم کند اما این امر محقق نشد.
با این حال، سفیر افغانستان معتقد است که کرزی تلاش کرد با یاد‌آوری تعهدات پاکستان برای برقراری ارتباط شورای عالی صلح با طالبان سعی می‌کند راهی برای مذاکره با طالبان بیابد.
طاهر‌خان کارشناس مسایل افغانستان در اسلام‌آباد نیز در این باره می‌گوید: سخنگوی سفارت افغانستان در پاکستان قبل از سفر کرزی گفته بود که اگر مقامات پاکستانی خواهان مذاکرات جامع باشند رییس‌جمهور افغانستان مدت اقامت خود را در اسلام‌آباد افزایش خواهد داد و همینطور هم شد.
وی با اشاره به درخواست‌های افغان‌ها از پاکستانی‌ها برای کشاندن طالبان پای میز مذاکره، افزود: خود پاکستان پذیرفته که نمایندگان طالبان از طریق این کشور راهی قطر شدند بنابراین نقش این کشور در مذاکره با طالبان انکار ناپذیر است و افغانستان طفره رفتن از فراهم کردن مقدمات مذاکره را همکاری نکردن تلقی خواهد کرد.
به گفته وی، به طور قطع اگر پاکستان می‌تواند ضمن توافق با امریکا نمایندگان طالبان را به قطر اعزام کند می‌تواند با دولت افغانستان نیز به توافق برسد و نمایندگان طالبان را راضی کند که با شورای عالی صلح افغانستان مذاکره کنند.
این کارشناس پاکستانی علت تعلل پاکستان در پاسخ دادن به این درخواست‌های دولت افغانستان را ادامه روند مذاکرات در داخل پاکستان دانسته و می‌گوید: به‌طور قطع، مقامات پاکستانی از جمله اعضای وزارت خارجه، سران ارتش و سیاستمداران، قبل از پاسخ دادن به مقامات افغان باید به مشاوره با یکدیگر بپردازند که این کار زمان‌بر می‌باشد.
ایمل پسرلی کارشناس بی.بی.سی اردو نیز درباره علت روی آوردن کابل به اسلام‌آباد برای حل بحران افغانستان می‌گوید: در واقع طالبان افغانستان فقط جنگجو هستند و طراحی نقشه و هدایت عملیات آنان به عهده رهبرانی است که به طور عمده در پاکستان حضور دارند بنابراین مذاکره اصلی باید با این رهبران صورت گیرد نه با شبه نظامیانی که فقط می‌جنگند؛ پس بدون کمک گرفتن از پاکستان نمی‌توان به توافق قطعی با طالبان رسید.
به گفته وی، رهبران طالبان ۲ دسته‌اند، دسته اول، رهبرانی که تحت نفوذ اسلام‌آباد هستند و بدون هماهنگی با پاکستان کاری انجام نمی‌دهند و دسته دوم، رهبرانی که تحت نفوذ پاکستان نیستند اما این کشور می‌تواند با آنان ارتباط برقرار کرده و آنها را به پای میز مذاکره بکشاند.
آزادی ملا‌برادر معاون سابق طالبان نیز یکی دیگر از مطالبات کرزی در سفر به اسلام آباد است و این در حالی است که نه تنها کارشناسان پاکستانی بلکه کارشناسان خارجی نیز بر این باورند که آزادی ملا برادر می‌تواند تأثیر زیادی در پیشرفت روند صلح و قانع کردن طالبان برای آغاز مذاکرات داشته باشد.
طاهر‌خان کارشناس مسائل افغانستان در اسلام‌آباد درباره علت اصرار کرزی برای آزادی ملا عمر می‌گوید: کرزی برخی از رهبران طالبان را بر اساس قوم‌گرایی با خود همراه کرده بود و ملا‌برادر یکی از این افراد است.
به گفته وی، رییس‌جمهور افغانستان تصور می‌کند ملا‌برادر دوباره با او همکاری خواهد کرد و اگر هم مانند گذشته عمل نکند و محتاط باشد باز هم آزادی وی یک امتیاز سیاسی برای کرزی محسوب می‌شود.
کارشناسان بر این باورند که اختلافات افغانستان و پاکستان از سطح دولتی فراتر رفته و مردم دو کشور نسبت به هم بدبین شده‌اند زیرا رسانه‌ها با جنجال‌آفرینی مردم پاکستان و افغانستان را بر ضد هم تحریک کرده‌اند.
اگرچه علمای افغانستان و پاکستان می‌توانستند نقش مهمی در کاهش تنش در منطقه و صلح با طالبان داشته باشند اما نشست علما برگزار نشد و علمای دو کشور با متهم کردن یکدیگر اوضاع را وخیم‌تر کردند.
شیخ محمد یونس کارشناس مسائل مذهبی و از علمای پاکستان در این باره می‌گوید که قبل از این هم تلاش‌های زیادی برای مذاکره صورت گرفته اما نتیجه‌یی در بر نداشته است زیرا دولت و علمای افغانستان حاضر نیستند با پاکستان صادق باشند و به دیده دشمن به این کشور می‌نگرند.
شمیم اختر کارشناس مسائل سیاسی پاکستان هم معتقد است که سیاست بوروکراتیک افغانستان و پاکستان باعث شده است که ۲ کشور نتوانند سیاست خود را نسبت به یکدیگر تغییر دهند که همین موضوع باعث شده روابط افغانستان و پاکستان وابسته به سیاست سایر کشورها از جمله امریکا و انگلیس باشد.
همچنین از آنجایی که قرار است امریکا به زودی افغانستان را ترک کند بنابراین امکان ندارد نسبت به مذاکره پاکستان و افغانستان بی‌تفاوت باشد و سعی می‌کند به هر شکل ممکن در این مذاکرات تأثیر‌گذار باشد.
بنا به گفته برخی منابع، مشورت‌های تلفنی حامد کرزی با پادشاه عربستان سعودی در آستانه سفر به اسلام‌آباد نیز حاکی از مطرح شدن ریاض به عنوان محور جدید مسائل افغانستان است و این در حالی است که با توجه به نقش مغرضانه دولتمردان سعودی دربحران‌های سوریه، مصر و بحرین به‌نظر می‌رسد قدرت‌های بزرگ به دنبال سوءاستفاده از تقدس سرزمین عربستان برای جهان اسلام می باشند.
شاید مهم‌ترین دستاورد این سفر، تلاش دو کشور برای نزدیکی به یکدیگر و استفاده از فرصت‌های داخلی خود برای حل بحران‌های موجود در منطقه باشد که باید تا حد امکان از آن بهره برد.
محمد حنیف کارشناس مسلمان هندی درباره این سفر می‌گوید که ما دوست داریم این مذاکرات نتایج مثبتی داشته باشد زیرا از ۱۰ سال گذشته تاکنون به خاطر جنگ افغانستان خونریزی زیادی بین مسلمانان اتفاق افتاده و مسلمانان کشورهای همسایه افغانستان نیز از این جنگ آسیب جدی دیده‌اند.