افغانستان در شرایط بحرانی و دشواری قرار گرفته‌ است؛ مقصر این وضعیت بُغرنج، گُنگ و نامعلوم چه کسانی هستند؟

دقیقاً افغانستان امروز در وضعیت بحرانی و دشوار قرار دارد. ریشه‌های بحران کشور را می‌توان در دو بستر داخلی و خارجی جست‏وجو کرد.
از بسترِ سیاسی، عوامل و ریشه‌های بحران بیرون از افغانستان قابل جست‌وجو است و از بستر فرهنگی، این بحران در داخل کشور قابل ردیابی می‌باشد. بحران داخلی ریشه در سنت‌ها و باورهای رایج در مناسباتِ اجتماعی مردمِ افغانستان دارد.
روند کنونی با توجه به خروج نیروهای خارجی و برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری به کجا می‎انجامد؟
انتخابات باید با در نظر داشتِ زمانِ تعیین‌شده برگزار شود و مردم هم یک چهرۀ واقعاً خدمت‌گذار را انتخاب نمایند.
انتظار برده می‌شود که یک انتخابات شفاف و مردمی برگزار شود و در حالِ حاضر برای رسیدن به این هدف، باید تلاش‌های بسیار گسترده‌یی صورت بگیرد.
سیاستِ حکومت افغانستانرا در روندِگفت‎وگوهای صلح چه‌گونه ارزیابی می‌کنید؟
صلح آرزوی گُم‌شدۀ تمام مردم افغانستان است؛ تأمین صلح در افغانستان به نفعِ تمام کشورهای منطقه می‌باشد. صلح بدونِ این ‌که در میادینِ نبرد قابل ردیابی باشد در ذهن و روانِ مردمِ افغانستان قابلِ جست‌وجو است. باید در نخست ریشۀ صلح در میانِ مردمِ افغانستان جست‌وجو شود ومردم خواست‌ها و برداشت‌های‌خود را در پیوند به آن بیان نمایند.
در کنارِ این آوردنِ صلح بسته‌گی دارد به کشورهایی که در قضایای افغانستان دخیل هستند. این کشورها می‌توانند برای آوردنِ صلح با دولت و مردمِ افغانستان همکاری کنند. اما روندِ صلحی که حالا جریان دارد، به نفع مردم افغانستان نیست و این روند به جایی نمی‌رسد.
کسانی که به قانون اساسی و روش‌های مدنی در افغانستان باور و احترام دارند، می‌توانند بیایند و زنده‌گی مسالمت‌آمیز را اختیار کنند.
ولی حکومت افغانستان با سیاستِ تضرع نمی‌تواند صلحی را که مردمِ افغانستان انتظار آن‌را دارند به مردم و جامعه به ارمغان بیاورد.برعکس این نوعِ برخورد باعثِ تشدید نا امنی و دهشت‌افگنی می‌شود که ما شاهدِ آن هستیم. این پروسه هیچ دست‎‌آوردی نخواهد داشت.
با توجه به خروج نیروهای خارجی از کشور در سال آیندۀ میلادی، آیا نیروهای داخلی قادر به تأمین امنیت کشور خواهند بود؟
مقابله با ناامنی و حفاظت از ارزش‌های مدنی مسلماً نیاز به داشتنِ نیروهای مجهز و آموزش‌دیده دارد.
متأسفانه نیروهای امنیتی افغانستان تجهیزات و آموزش‌های لازم را برای مهار بحران در اختیار ندارند.
امیدوار هستیم در کنارِ همۀ نگرانی‌هایی که وجود دارد نیروهای افغانستان بتوانند از دست‌آوردهای دوازده سالِ گذشته حفاظت کنند.
در مدتِ کمی که از مأموریت دولت‌مردان امروزی مانده، آرزومند این نیز هستیم که در قسمتِ تجهیز نیروهای امنیتی افغانستان کشورهای کمک‌کننده و همکار توجه کنند، زیرا صلحِ جهان بسته‌گی به صلح در افغانستان دارد و زمانی که صلح و آرامش در افغانستان نباشد، هیچ کشوری آرام نخواهد بود.
نقشِ نخبه‌گان و رهبرانِ سیاسی را برای بیرون رفت از بحرانکنونی چه‌گونه می‌بینید؟
وجودِ رهبران و نخبه‌گانِ سیاسی منبع خوشبختی و سعادت در یک جامعه است.هر قدر متفکرین و نخبه‌گان احساس تعهد و مسوولیت نسبت به اوضاعِ جاری نمایند و در جهتِ تولید افکار تلاش کنند، تولیدِ افکار نخبه‌گان قراردادهای جدید را ایجاد می‌کندو این قراردادهای به میان آمده در چوکاتِ نظامِ سیاسی عملی ‌می‌شود.
بنابراین، رکنِ اساسی برای آوردن صلح و یک آیندۀ بهتر، نخبه‌گانِ سیاسی است؛ به شرط این‌که نخبه‌گان در قبالِ آیندۀ جامعه و مردم احساسِ مسوولیت و تعهد داشته باشند.
در این میان، نشست‌هایی هم برای خروج از بحران کنونی در کشور برگزار شده و قرار است در آیندۀ نزدیک دومین نشست آجندای ملّی هم راه‌اندازی شود؛ شما که از اشتراک‌کننده‌گان نخستین نشست مشورتی آجندای ملی بودید، برداشت‌تان در بارۀ این‌گونه نشست‌ها چیست؟
به باور من نخستین نشستِ مشورتی آجندای ملّی یکی از معدود نشست‌هایی بود که من در آن شرکت کردم و مسایلی که در این نشست مطرح شد مهمترین موضوعاتی بود که تا حال به این‌گونه مطرح نشده‌بود.
کسانی که در این نشست اشتراک کرده بودند، چهره‌هایی بودند متعلق به تمامِ اقوام و اقشارِ جامعه و صحبت‌هایی‌که در این نشست صورت گرفت، بسیار جدی و مؤثر بود.
این صحبت‌ها نشان داد که ما در کجا قرار داریم و شگاف‌های اجتماعی در کجاهاست و در کنارِ این، نخستین نشستِ مشورتی آجندای ملّی نشان داد که ما واقعاً صحبت‌های یکدگر را چه‌قدر می‌پذیریم.
در کنارِ شگاف‌هایی‌که وجود دارد،ما روی یک میز نشستیم، با هم گفت‌وگو کردیم و برای بیرون رفت از بحران،راه حل‌ها را بررسی نمودیم.
این نشست یکی از معدود نشست‌هایی بود که در طی چند سالِ گذشته برگزار گردیده‌است و ادامۀ این نشست‌ها می‌تواند نتایجِ بسیار خوب و مؤثر داشته باشد.
برای برگزاری نشست‌های بعدی پشنهاد دارم کسانی که در این گونه نشست‌هااشتراک می‌کنند، حوصله مندی به‌خرچ بدهند و تا اخیر به نظریات و پشنهادات ارایه شده گوش فرا بدهند.
پیشنهاد دیگرم این است تا حضور خانم‌ها در یک چنین نشست‌هایی بیشتر باشد و به آن‌ها توجه جدی صورت گیرد.
ارزیابی شما از طرحِ آجندای ملّی چیست؟
آجندای ملّی بدونِ تردید یکی از بهترین و ارزش‌مندترین طرح‌هایی است که تا حال در موردِ حل منازعات افغانستان پیشکش گردیده است.
اولین و بارزترین نکته‌یی‌که در این طرح وجود دارد، مراجعه به آرا و افکارِ نخبه‌گانِ افغانستان است.
تا اکنون انتظاراتِ مردم بیشتر از رهبران سیاسی بود که مردم را از بحران و چالش‌های موجود نجات بدهند، اما هیچ‌گاهی به آرا و دیدگاه‌های متفکرین توجه صورت نگرفته بود؛ اما در طرحِ آجندای ملّی به این مسألهتوجه شده است.
مراجعه به آرا و نظریاتِ متفکرین و نویسنده‌گان، گزینۀ بسیار خوبی است برای رفتن به یک فردای بهتر و به میان آمدنِ توافقِ ملّی. توافق ملّی در واقع توافق اندیشه‌های مختلف است و ما امروز به آن سخت نیاز داریم.