تلیفون همراهم زنگ زد. پشت خط، مدیر مسوول روزنامه بود که پس از احوال‌پرسی می‌خواست بداند امروز در مورد چه موضوعی قرار است بنویسم. من که از شبِ قبل به موضوعی فکر کرده بودم، بدون آن‌که بخواهم مشتم را به‌سرعت باز کنم، خواستم بدانم که نظر او چیست. به همین دلیل پرسیدم در چه موردی خوب است بنویسم. گفت: در مورد… در مورد… و همین‌طور به دنبال موضوع سرگردان ماند. سرانجام گفت: این مملکت پُر از موضوع است. گفتم شب از طریق رسانه‌ها شنیـدم که کمیسیون انتخابات، فهرست ابتدایی نامزدان ریاست‌جمهوری را روز شنبه بر اساس تقویم انتخاباتی اعلام می‌کند، ولی احتمال دارد که اعلام فهرست ابتدایی در تاریخ مقرر انجام نشود. مدیر مسوول روزنامه پرسید که این موضوع چه‌قدر اهمیت دارد اگر آن‌ها بگویند که به دلیل مشکلات فنی، این کار در زمان معین انجام نشده است. پاسخ دادم که کمیسیون انتخابات بر اساس تقویم انتخاباتی عمل می‌کند و هر تغییری در این تقویم می‌تواند پیامدهایی داشته باشد.
به هر حال، آن روز آن نوشته را ننوشتم و به‌جای آن، به موضوع توافق‌نامه امنیتی پرداختم؛ زیرا مدیر مسوول فکر می‌کرد که ممکن است در آخرین ساعات روز، کمیسیون انتخابات مجبور شود فهرست ابتدایی را اعلام کند. ولی آن‌گونه که گمان می‌رفت، چنین نشـد و عملاً در نخستین مراحل برگزاری و مدیریت انتخابات، تخطی بزرگی انجام گرفت.
حالا وقتی می‌گویم تخطی بزرگ؛ شاید عده‌یی بگویند که چه فرق می‌کند، بگذار کمیسیون کارش را به‌درستی اجرا کند و بررسی‌های لازم را در مورد صلاحیت نامزدها انجام دهد. اما به نظر من، مشکل دقیقاً از همین جا آغاز می‌شود؛ زیرا وقتی بحث بگذار بگذار و فرق نمی‌کند شد، آن‌گاه مشخص نیست که کمیسیون برگزاری انتخابات در مراحل حساس چه خواهد کرد؛ زمانی که انتخابات برگزار شود و یا موقع اعلام نتایج اولیه و یا نهایی!
در این خصوص، دو مسأله قابل تأمل است.
نخست این‌که کمیسیون انتخابات عملاً در ساخت برنامه کاری خود از دقت لازم استفاده نکرده و طوری تقویم انتخاباتی را زمان‌بندی کرده که حجم کارها متناسب با زمان سنجیده نشده است. مثلاً کمیسیون انتخابات باید می‌سنجید که چه‌قدر زمان به کار است تا اسناد همه نامزدها را بررسی کند. در همین حال، کمیسیون باید روزهای تعطیلی را در نظر می‌گرفت که بدون شک می‌تواند در روند کاری کمیسیون ایجاد اختلال کند. کمیسیون انتخابات اگر از دو انتخابات گذشته تجربه لازم را کسب می‌کرد، باید برآوردهای لازم را انجام می‌داد که نهادهای دیگر ظرف چه زمانی می‌توانند همکاری موثر با این کمیسیون داشته باشند.
این موارد مثل این‌که از سوی مدیران کمیسیون انتخابات در نظر گرفته نشده و به همین دلیل دیدیم که در اعلام فهرست ابتدایی نامزدهای ریاست جمهوری، کمیسیون با موفقیت عمل نکرد.
این موضوع می‌تواند سبب نگرانی‌های زیادی شود. چون مراحل بعدی انتخابات که در تقویم انتخاباتی ذکر شده، بسیار مهم و حساس‌اند و نمی‌شود که همواره مشکلات فنی را دلیل چنین تأخیرهایی ذکر کرد. همین حالا می‌توان این پرسش را مطرح کرد که آیا واقعاً عدم اعلام فهرست ابتدایی، به دلیل مشکلات فنی بوده است؟
موضوع دوم و با اهمیت این است که تقویم انتخاباتی یک اصل پذیرفته شده است و هیچ نهاد و شخصی حق ندارد از آن تخطی کند. بیاییـد بحث را این‌گونه ادامه دهیم که اگر چند نامزد احتمالی انتخابات، به کمیسیون مراجعه می‌کردند و می‌گفتند که اسناد لازم را نمی‌توانند در روز پایانی ثبت‌نام تهیه و در اختیار کمیسیون قرار دهند و می‌خواستند که کمیسیون چند روزی به آن‌ها مهلت دهد، آیا کمیسیون انتخابات چنین می‌کرد و خلاف تقویم انتخاباتی به آن‌ها مهلت می‌داد و یا زمان ثبت نام را تمدید می‌کرد؟ و اگر چنین می‌کرد، این موضوع تخطی انتخاباتی به شمار نمی‌رفت؟
خوب یادم هست که در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۰، همین مشکل (تقویم انتخاباتی) جنجال کلانی را در کشور رقم زد. یکی از نامزدهای انتخابات پارلمانی در زمان مقرر نتوانسته بود منظوری استعفای خود را به کمیسیون ارایه کند و گویا در این مورد چند روز تأخیر صورت گرفته بود. کمیسیون شکایات انتخاباتی این نامزد را زمانی که انتخابات برگزار شد و این شخص با بیشترین رای اعلام شد که عضویت پارلمان کشور را به دست خواهد آورد، به دلیل همان تأخیر در گرفتن منظوری استعفا، از فهرست نامزدهای برنده حذف کرد. این موضوع در آن سال باعث سروصداهای زیادی در کشور شد و بعد از آن مشخص شد که چنین پرونده‌هایی یکی و دو تا هم نبوده‌اند. به دنبال همین مسایل بود که عده‌یی نسبت به نتایج انتخابات اعتراض کردند و دادگاه حقوقی رسیده‌گی به مسایل انتخاباتی تشکیل شد و باقی حرف و حدیث‌هایی که همه از آن خبر دارند.
اما چرا در آن زمان به این نامزد انتخابات پارلمانی گفته نشد که فرق نمی‌کند و سه روز تأخیر در گرفتن منظوری استعفا، مشکلی در تقویم انتخاباتی به‌وجود نمی‌آورد؟ آن‌زمان کمیسیون‌های انتخاباتی یک دقیقه را هم در مورد تغییر تقویم انتخاباتی برنمی‌تافتند، ولی حالا خودشان عملاً به نقض این تقویم می‌پردازندـ آن‌هم تقویمی که خودشان تهیه کرده‌اند و نامزدها و نهادهای مسوول موظف‌اند که مطابق به آن عمل کنند.
تغییر تقویم انتخاباتی به هر بهانه‌یی که صورت گرفته باشد، تخطی انتخاباتی است و کمیسیون شکایات انتخاباتی وظیفه دارد که این مورد را بررسی کند. وقتی کمیسیون‌های انتخاباتی دیگران را موظف به اجرای تقویم انتخاباتی می‌کنند، چرا خود را از اجرای آن مستثنا می‌دانند؟ این مسأله شاید به سوء مدیریت در کمیسیون انتخابات مربوط شود و مدیران جدید نتوانند وظایف خود را به نحو احسن انجام دهند. اگر چنین باشد، باید از حالا منتظر نتایج اسف‌بار چنین سوءمدیریتی بود!
از جانب دیگر، وقتی تقویم انتخاباتی لحاظ نمی‌شود، گمانه‌زنی‌های زیادی را دامن می‌زند و از جمله این‌که شاید کمیسیون انتخابات می‌خواهد برای عده‌یی ویزای عبور به فهرست ابتدایی را بگیرد. از مدت‌ها به این‌سو این شایعه بر سر زبان‌هاست که ارگ ریاست‌جمهوری شماری را عمداً وارد بازی انتخابات کرده و شاید در اسناد قانونی این افراد مشکلاتی وجود داشته باشد که کمیسیون می‌خواهد با تمدید وقت بررسی اسناد، این فرصت را به این عده بدهد که اسناد لازم را تهیه کنند.
به هر حال، این شک و گمان‌ها وجود دارند و کمیسیون انتخابات حداقل در مراحل نخستین، نباید دچار چنین اشتباه بزرگی می‌شد.