بخش دوازدهم و پایانی 

یادداشت: دومین نشست مشورتی طرح اجندای ملی، اخیراً با حضور نخبه‎گان سیاسی، فرهنگیان، استادان دانشگاه‎ و دانشجویان حوزۀ جنوب‌غرب در ولایت هرات برگزار شد.
در این نشست، اشتراک‎کننده‎گان پیشنهادها‎ و دیدگاه‌های‌شان را در خصوص طرح اجندای ملی ارایه کردند و همچنان حمایت‎شان را از این طرح ابراز داشتند.
طرح اجندای ملی از سوی احمد ولی مسعود رییس عمومی بنیاد شهید مسعود ارایه شده است.
در این طرح ضمن ارایۀ طرحِ خروج از بن‎بست کنونی، در خصوص تأمین صلح پایدار در افغانستان نیز راه‎کارهایی ارایه شده است.
طرح اجندا، با استقبال نهادهای خارجی از جمله سازمان‎ ملل متحد و نهادهای داخلی کشور رو برو شده است.
پس از این، گفت‎‏وگوهای دومین نشست مشورتی طرح اجندای ملی را که در ولایت هرات برگزار شده بود، به‌ترتیب در روزنامه به نشر می‎سپاریم.

سعید حقیقی:
دوستان عزیز! مسوده‌یی که خوانده شد، شما با مواد آن موافق هستید؟
اگر کسانی اختلاف دارند، لطفاً دست خود را بالا کنند.
کسی مخالفتی با این مسوده ندارد، پس این مسوده را با توافق آرا تصویب کردیم.
احمدولی مسعود:
یک‌بار دیگر سپاس‌گزار هستم از همۀ تان که لطف کردید و گفته‌های ما را شنیدید. می‌خواهم سوال‌هایی را که از من پرسیده شد، پاسخ‌های کوتاه بدهم و برسیم به آخر این نشست.
در نخست به جواب یکی از دوستانِ‌مان در این جا که پرسیدند، ما در کتاب آجندای ملی طالبان را نقد کرده‌ایم و باید دیگران را هم نقد می‌کردیم، باید بگویم که ما در کتاب آجندای ملی تمام دوره‌های سیاسی افغانستان را نقد کرده‌ایم و دوره‌هایی که باعث بی‌ثباتی و عقب‌مانی افغانستان گردیده است؛ بیشترین نقد را هم روی حکومتِ فعلی داشته‌ایم. نه تنها طالبان که ما رهبران جهادی را نیز نقد و بررسی کرده‌ایم. خدای نخواسته ما در این نقد خود کدام تبعیضی را قایل نبوده‌ایم.
برادر دیگر ما پرسیدند که منافع ملی باید مشخص شود و از آن تعریف صورت بگیرد.
این را من نمی‌توانم که مشخصاً تعریف کنم و آجندای ملی دقیق روی همین موضوع کار می‌کند که ما همه منافع ملی را تشخیص بدهیم و روی یک تعریف مشخص همۀ ما توافق کنیم؛ یعنی هر کسی از ضم خود جداگانه نپردازند روی منافع ملی؛ بلکه همه روی یک تعریفِ مشخص با در نظرداشت همه برداشت‌ها و گفته‌های شما باید منافع ملی ما هم تعریف شود.
امنیت ملی را شما بارها شنیده‌اید و این امنیت یعنی یک روز طالبان برادرانِ‌شان هستند و روز دیگر دشمان شان؛ یک روز پاکستان برادر است و روز دیگر دشمن؛ در کنار چیزهای دیگر، حتا تعریف مشخص و همه‌پذیری از امنیت ملی در کشور وجود ندارد.
چطور می‌توانند نخبه‌گان افغانستان بالای فرهنگ‌ها و منافع تمام اقوام افغانستان توافقِ نظر داشته باشند و مشارکتی را به وجود بیاورند تا همه از منافع ملی تعریف مشخص پیدا کنیم؛ اگر من گفته باشم که منافع ملی چیست، این تنها حق حرف من است، ما می‌گوییم که باید مشوره صورت بگیرد تا همه روی آن تفاهم کنیم که منافع ملی و مردمی ما چیست؟ و چه تعریفی دارد؟
دوست دیگر مان گفتند که در این جا یک جنگ استخباراتی کشورهای همسایه جریان دارد و طالبان بازیچۀ بیگانه‌گان هستند و این دوستِ ما در سال ۱۳۸۳خورشیدی فراخوان ملی را نیز داده بوده اند.
بسیار دقیق است، در طول تاریخ افغانستان گروه‌هایی وجود داشته اند که بازیچۀ بیگانه‌ها بوده اند و در جریان دوازده سال گذشته هم جنگ‌های استخباراتی در سرزمین ما جریان داشته است؛ فراخوان ملیِ را که آن‌ها داده بوده اند و بعد یک نوع گسست واقع شده است من آرزومند بودم این فراخوان همچنان ادامه می‌داشت و حالا هم‌زمانی است که باید ادامه پیدا کند؛ زمانی که بخواهیم به یک تفاهم ملی برسیم این تنها مسوولیت من و تیمِ ما نیست برای همۀ ما است که هر کسی از یک گوشۀ آغاز کند و با مشوره‌های هم‌دگر حرف‌های خود را شریک بسازیم؛ آرزو دارم برنامه‌های ملی در فضایی که وجود دارد در یک محور بیایند و بتوانند جایگاه خود را پیدا کنند.
موضوعِ دیگر که بیان شد، این که چه تضمینی وجود دارد تا طرح آجندای ملی از مرحله تیوری به عمل پیدا شود.
قسمی که در همین جا هم گفته شد ما در جریان چهار دهه تجربیات زیادی داشته‌ایم و حکومت‌های زیادی را دیده‌ایم، هر کدام آن تلاش می‌کردند حکومتی را سازند مطابق به فکر و سلیقۀ خود شان؛ اما دیدیم که همۀ آن تجربیات در جا خوردند و ناکام ماندند؛ پس از این عبرت گرفته شده باشد که ما نمی‌توانیم با یک فکر، سمت، گروه یا با یک نفر به جایی برسیم. در این جا به این نتیجه می‌رسیم که یک تیوری که در تفاهم با مردم و نخبه‌گان به‌میان آمده است باید به منصۀ اجرا گذاشته شود.
من اطمینان دارم با اعتماد به نسل جوان که بخش بزرگی از جامعه را می‌سازند و زنان این سرزمین که نیمی از پیکرۀ جامعه هستند و آرزو دارند تا بروند به یک مرحلۀ خوب‌تر و بهتر آن‌ها می‌توانند آجندای ملی را در عمل پیاده سازند.
مورد دیگر که پرسیده و مطرح شد در پیوند تمرکز قدرت و تعادل منطقی آن؛ ما این موضوع را در کتاب آجندای ملی به گونۀ واضح شرح داده‌ایم که چطور می‌تواند یک تعادل قدرت میان مرکز و ولایات ایجاد شود؛ چطور می‌توانیم تعصب‌زدایی کنیم و قدرت را اهلی سازیم تا قدرت مهار گردد و آرزو دارم یک‌بار آجندای ملی به خوانش گرفته شود و تمام پرسش‌های که است حل گردد.
مورد آخری که گفته شد اگر صلح نباشد آجندای ملی چه سرنوشتی خواهد داشت؟
باید بگویم که اگر امنیت و عدالت اجتماعی و… می‌بود نیازی به آجندای ملی نبود ما آمده‌ایم تا از طریق آجندای ملی که بخش‌های زیاد و گُسترده دارد، بتوانیم تا به جایی برسیم و یکی از مؤلفه‌های بسیار مهم‌اش صلح است و اطمینان داریم تا در جامعه‌یی که صلح نباشد هیچ‌کاری نتیجه نمی‌دهد و آجندای ملی آمده است تا بتواند با روابط بین‌الافغانی و اعتمادسازی، مهار قدرت و اصلاح نظام، صلح پایدار را در کشور بیاوریم.
برداشتی را که از این محفل با شکوه داشتم این است که ما باید یک دیگر را تحمل کنیم؛ یک روحیۀ ملی وجود دارد و ما باید صداهای ملی خود را یک‌جا کنیم تا به یک تفاهم برسیم و یک دیدگاه مشترک را بسازیم؛ ما در ابتدا که آغاز کردیم مشکلاتی وجود داشت اما حالا می‌بینیم که همه از یک برنامۀ ملی حمایت می‌کنند.
موضوعی را که در اخیر می‌توانم بگویم این است که در طرح چارچوب آجندای ملی اهداف و خواسته‌های مشخص این طرح وجود دارد و در آن ذکر رفته است و به‌خاطر کارهای کوتاه مدت نیامده‌ایم این کار وقت زیاد می‌طلبد و ما تا آن دم مبارزه خواهیم کرد؛ انتخابات پیش‌رو نه آغاز و نه هم پایان آجندای ملی است و این یک پروسۀ دراز مدت می‌باشد، آرزو دارم تا یک روزی به این هدف برسیم تا برای نسل‌های بعدی همین شما بزرگان یک آیندۀ خوب را رقم بزنید و باز هم تشکر از همۀ شما.
هم‌چنان از دوستانی که با ما این‌جا آمدند تشکر می‌کنم. از آقای رحمتی، سلطانه پرونتا، استادزیوری، عبدالهادی میران، سعید حقیقی، داکتر صاحب سید عسکر موسوی و همۀ دوستان دیگر.