گزارشگر:7 جدی 1392 - ۰۶ جدی ۱۳۹۲
مقامهای امریکایی سالها برای توجیه میلیاردها دالر کمک امریکایی و سایر کشورها به افغانستان به پیشرفت و بهبود زندهگی روزمره مردم افغانستان اشاره میکردند. اما آیا درصورت خروج کامل این نیروها، این پیشرفتها حفظ خواهند شد؟
امروز مردم افغانستان به تناسب دوران حاکمیت طالبان به طور متوسط ۲۰ سال طولانی تر زندگی میکنند، ۷ میلیون طفل بیشتر به مکتب میروند و مرگ و میر زنان در هنگام ولادت نیز ۸۰ درصد کمتر شده است.
چشم انداز خروج ناگهانی همه سربازان ایالات متحده امریکا و ناتو در پایان سال آینده ، این دست آوردها را به مخاطره انداخته است. حکومت ایالات متحده امریکا تقریباً به طور یقینی میخواهد میزان کمکهایش را به افغانستان به مراتب کاهش دهد، مگر اینکه حکومت اوباما بتواند حکومت حامد کرزی رییسجمهور افغانستان را ترغیب نماید که موافقتنامه امنیتی را امضا کند که حضور شمار معتدل نیروهای امریکایی را برای بعد از سال ۲۰۱۴ اجازه بدهد.
خروج همه نیروهای امریکایی از افغانستان، سازمانهای کمکی را مجبور خواهد ساخت تا در زیر شرایط بسیار خطرناک امنیتی کار کنند و برای مبالغ محدود دالر مبارزه نمایند.
از نظر اندریو ویلدر، مدیر برنامه افغانستان و پاکستان در بنیاد صلح ایالات متحده امریکا که برای سالها در منطقه کار کرده است، خروج تمام نیروهای امریکایی از افغانستان در سال آینده، «یک فاجعه کامل» خواهد بود.
جیمز دوبینز، نماینده ایاالات متحده امریکا برای افغانستان و پاکستان در ماه روان به کانگرس گفت: «قضاوت من این است که با نبود سربازان (در افغانستان) کمکی وجود نخواهد داشت، یا تقریباً وجود نخواهد داشت». او افزود: «حمایت سیاسی از کمک ها از حضور نظامی نشأت می کند».
سال گذشته ایالات متحده امریکا و کشورهای پول دهنده به افغانستان وعده کردند که ۱۶ میلیارد دالر به افغانستان بعد از سال ۲۰۱۵ کمک می کنند که دست کم نصف آن از طریق حکومت افغانستان کارسازی خواهد شد.
از سرنگون شدن حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱ به این سو ایالات متحده امریکا حداقل ۸۸ میلیارد دالر به افغانستان کمک کرده است. این کمک ها شامل هزینه نظامی نمی باشند.
«چالش های باورنکردنی»
لاری سمپلر، یک عضو ارشد اداره انکشاف بینالمللی ایالات متحده امریکا در ماه جاری در یک نشست استماعیه مجلس نمایندهگان ایالات متحده گفت که حتا اگر به نیروهای امریکایی مجوز حضور در افغانستان را به دست بیاورند، فعالیتهای امدادی به دستآوردهای دفاعی سالهای اخیر متمرکز خواهد بود و اهداف بلندپروازانه دیگر مطرح نخواهند بود.
این درحالی است که ایالات متحده امریکا و کشورهای ناتو قبلاً برنامهریزی کرده اند که همه گروههای بازسازی ولایتی را در پایان سال ۲۰۱۴ ببندند.
به فرض اگر کانگرس امریکا تا حدی به تمویل پروژههای کمکی افغانستان ادامه بدهد، این کار را از طریق گروه های کمکی، سازمان های چند جانبه و یا احتمالاً از طریق یک کشور همسایه انجام خواهد داد. چنانکه قبلاً در جریان جنگ های افغانستان چنین کرده بود.
اداره کمکهای انکشافی بین المللی ایالات متحده امریکا (یو اس ای آی دی) که عمدتاً از طریق سازمان های غیرحکومتی کوچک و قراردادی های بزرگ عمل می کند، شاید پس از خروج همه نیروها نیز کمک کند و واشنگتن به حمایت اش از ادارههای انکشافی ملل متحد و سایر شرکا ادامه بدهد.
با اینهم به نظر سمپلر، اگر قرار بر این باشد که توافقنامه امنیتی میان کابل و واشنگتن به امضا نرسد، تداوم برنامههای امدادی ملکی با چالشهای باورنکردنی مواجه خواهد بد.
حداقل بنگله دیش، اگر نه سویدن
ویلدر میگوید در سال ۲۰۱۰، هنگامی که اداره کمکهای انکشافی بین المللی ایالات متحده امریکا تصمیم به «افزایش کمکهای ملکی» در حد سالانه ۳٫۵ میلیارد دالر میگرفت، او خواهان کاهش کمکهای ملکی ایالات متحده امریکا تا یک سطح «واقع بینانه و قابل دوام» بوده است.
او میگوید: «وقتی که شما یک پوقانه کمک و یک اقتصاد جنگی به وجود میآورید، راه حل ترکاندن این پوقانه نیست. شما باید هوای آن را به تدریج تخلیه کنید. چالش این است که به سرعت از (کمکهای) بسیار زیاد به بسیار کم نرویم».
هنوز هم نیاز حاد به کمک در افغانستان احساس میشود که یکی از فقیرترین کشورهای جهان است. صرف یک چهارم افغانها به آب آشامیدنی پاک دسترسی دارند و حکومت مرکزی ضعیف قادر به تمویل مخارج خودش نیست. امید به این که استخراج معادن و نفت و گاز رونق یابد، تحقق نیافته است، در حالی که تجارت کوکنار در حال پیشرفت است.
سمپلر گفت: «قرار نیست افغانستان در ده سال سویدن شود، [بلکه] ما امیدواریم بنگله دیش شود».
خروج کامل نیروها به عین ترتیب ایالات متحده امریکا را مجبور میسازد که بلند پروازیها و حضور دیپلوماتیک اش را نیز کاهش دهد. در سال ۲۰۱۲ ایالات متحده امریکا برنامه ایجاد قونسلگریاش را در مزارشریف به حال خود رها کرد. این سرنوشت دامنگیر برنامههای دیگر برای ایجاد تسهیلات دیپلوماتیک در سایر نقاط افغانستان نیز شده میتواند.
دوبینز هشدار داده است که شاید ایالات متحده امریکا حتی سفارتاش را در کابل ببندد. چنانکه چنین کاری را در سال های ۱۹۹۰ انجام داد. این امر منجر به کاهش بسیار شدید کمکهای ایالات متحده امریکا از حکومت مرکزی ضعیف افغانستان خواهد شد.
سِت جانز، یک کارشناس افغانستان در بنیاد پژوهشی «رند» گفته است که هرگاه ترتیبات مشترکی با رهبران آینده افغانستان به وجود آیند، برخی عناصر حکومتی ایالات متحده امریکا احتمالاً در افغانستان باقی خواهند ماند؛ مهم نیست که اینها عناصر دیپلوماتیک اند یا مقامهای کمکی و یا این که عناصر استخباراتی و یا ضد تروریستی.
جانز گفت که چنین امری «از لحاظ تخنیکی ممکن است، اما این مسأله هم به میان میآید که آیا حکومت آن قدر خسته شده است که فقط میخواهد بجهد و نیروهایش را بیرون بکشد، چنان که در عراق چنین کرد».
Comments are closed.