یکی از چالش‌های بزرگِ حکومت افغانستان در سال‌های پسین، فراهم‌آوریِ زمینۀ تحصیلات عالی برای نسل جدیدِ کشور بوده است. چنان‌که در پایان هر سال، دولت افغانستان همواره درگیر مشکلِ ایجاد ظرفیت برای جذب دانشجویان، راه‌اندازی شفافِ آزمون کانکور و اعلام نتایجِ آن می‌باشد که اخیراً این مسأله جنبۀ سیاسی نیز پیدا کرده است.
سالانه به طور تصاعدی، میزان متقاضیانِ شرکت در آزمون کانکور بالا می‌رود و به همان اندازه، ظرفیت جذبِ دانش‌آموزان در دانشگاه‌های دولتی پایین می‌آید. هرچند تا اندازه‌یی فعالیت دانشگاه‌های خصوصی مشکل را حل کرده؛ اما از آن‌جایی که اعتبار این دانشگاه‌ها هنوز در جامعه مقبول نیافتاده، سعی اغلبِ دانش‌آموزان بر این است که به هر صورت ممکن، وارد دانشگاه‌های دولتی گردند. چنین وضعیتی باعث شده که سالانه یک سری تقلبات و دست‌کاری‌ها در جریان برگزاریِ آزمون کانکور صورت بگیرد که در سال‌های پسین همه شاهدش بوده‌ایم. اما این مشکل زمانی به حیث یک مسالۀ سیاسی مطرح گشت که شماری از ولایت‌ها در کانکور سال گذشته به نسبتِ برخی دیگر از استان‌های کشور، دانش‌آموزان زیادی را به دانشگاه‌های دولتی فرستادند و این سبب شد که صدای اعتراض برخی نماینده‌‌گانِ مردم در مجلس بلند شود. اعتراض بر آن بود که در ولایت‌هایی که شاگردان بیشتری به دانشگاه‌ها راه یافته‌اند، تقلب گسترده‌یی صورت گرفته و باید آزمونِ کانکور دوباره برگزار شود. هرچند چنین اعتراضی پذیرفته نشد، اما اعتراضی بود قابل تأمل.
به‌تازه‌گی شواهدی از این تقلباتِ گسترده فاش شده که نشان می‌دهد اعتراض سال گذشته، یک اعتراضِ به‌جا و قابل پیگرد بوده که متأسفانه مورد توجه مسوولان قرار نگرفته است.
پنجشنبۀ هفتۀ گذشته، آزمون کانکور در ولایت لوگر برگزار شد اما بنا بر موجودیت تقلب گسترده در این کانکور، این امتحان باطل اعلام گشت. مسوولان کمیتۀ برگزاری کانکور، تصاویری را به رسانه‌ها نشان داده‌اند که در آن شاگردان به صورت دسته‌جمعی به حلِ سوالات کانکور می‌پردازند. بنابراین، صحتِ این امتحان از سوی مسوولان کمیتۀ کانکور، ساقط اعلان شده است.
این مسأله نشان می‌دهد که عدمِ شفافیت در آزمون کانکور، یک معضلِ بسیار بزرگ است که باید جدی گرفته شود. البته ولایت لوگر، تنها ولایتی نیست که این‌‌چنین تقلبِ گسترده‌یی در آن‌ صورت می‌گیرد. گزارش‌های تأییدناشده‌یی در این زمینه وجود دارند که در شمار زیادی از ولایت‌ها استادان، مدیران و مسوولانِ مکاتب با شاگردان همکاری می‌کنند و اجازه می‌دهند که شاگردان با خاطر آرام، به تقلب بپردازند.
دقیقاً روشن نیست که چرا چنین فرهنگی در حال شکل‌گیری است، اما به احتمال قوی، نگرش‌های قومی‌ و محلی در آن تأثیر زیادی می‌داشته باشد. چنان‌که راه یافتنِ شاگردان به دانشگاه‌ها از آدرس معارفِ یک ولایت و یا نیز از نشانی یک قوم، مایۀ مباهات برای همان محل و یا قوم محسوب می‌گردد. اکنون این روند تقریباً همه‌گیر شده و بی‌گمان که به‌تدریج شکل یک فرهنگ را به خود می‌گیرد. اما فارغ از این‌که تا کنون حقِ چه تعداد از شاگردانِ مستعد در این روند تلف گشته و تا کنون به‌جای آن‌هایی که مستحق تحصیلات عالی بوده‌اند، جمعی از بی‌استعدادترین شاگردان مجال درس خواندن یافته‌اند؛ باید خاطرنشان ساخت که ادامۀ این روند بسیار فاجعه‌بار تمام می‌گردد.
چندین سال است که افغانستان در شمارِ فاسدترین کشورها قرار دارد و نیز کسی بی‌خبر نیست که رشوت، اختلاس، پول‌شویی و… در اداره‌های این کشور بیداد می‌کند؛ اما اکنون فساد دیگری در زمینۀ تحصیل و درس، شناسایی ‌شده است‌ـ آن‌هم نه بر مبنای رشوت و پول، بل بر بنیاد گرایش‌های قومی ‌و سمتی. به احتمال قوی که بخشِ عمدۀ این معضل، به وزارت معارف برمی‌گردد که با سیاست‌های نادرستِ خود باعث ایجاد چنین روندی شده، سپس وزارت تحصیلات عالی باید پاسخ‌گوی چنین وضعی باشد.
ولایت لوگر، یکی از چند ولایتی‌ست که آزمون کانکور در آن‌جا برگزار می‌گردد و این‌چنین رسواییِ علنی به‌بار می‌آید. اما بی‌تردید که این رسوایی، دامنۀ درازتری دارد و فردا و پس‌فردا شواهدِ دیگری از دیگرولایات نیز رونما خواهد گشت که همه‌گی از تقلب و فساد سرتاسری در کانکور حکایت خواهند نمود.