هفت سال پیش انستیوت فیروزکوه ساختمان‌های ویران شده مرادخانی را دوباره با چوب و گل بازسازی کرد. امروز پرورش یافتگان این بنیاد فرهنگی نفیس ترین تولیدات هنری کلاسیک افغانستان را خلق نموده و به بازار عرضه می کنند.
صدای قلم نی سکوت یکی از اتاق‌های قدیمی ترین ساختمان‌ها را در قلب کابل می‌شکند. در این جا دختران و پسران جوان با بسیار دقت، زیباترین تابلوهای خطاطی و میناتوری را نه با کمپیوتر بلکه با قلم نی و رنگ، خلق می‌کنند.
در عصر کمپیوتر که خطاطی و میناتوری بازارش را از دست داده است و خریداری ندارد این جوانان می‌کوشند این هنر را دوباره زنده کنند و آن را برای مردم معرفی نمایند.
صغرا دختری که در انستیتوت فیروز کوه خطاطی و میناتوری می‌آموزد می‌گوید: «هنر بسیار پیش پا افتاده شده، ما می‌خواهیم تلاش کنیم و خدمتی کنیم برای هنر. تا برای هنر ارزش قایل شویم. جامعه‌یی که هنر ندارد یک جامعه مرده است».
محصولاتی‌که در افغانستان خریدار ندارد
انستیتوت فیروز کوه در سال ۲۰۰۶ فعالیتش را در خانه‌های قدیمی مرادخانی کابل آغاز کرد. مرادخانی قدیمی ترین محل شهر کابل است که قدامت آن به قرن ۱۸ میلادی بر می‌گردد.
هدف اصلی این انستیتوت احیای دوباره هنرهایی است که در نتیجه سه دهه جنگ، در حال فراموشی است. دانش آموزان فیروز کوه در کنار سایر مضامین، یکی از حرفه‌های دیگر را نیز می‌آموزند.
جوانانی که مصروف کندنکاری هستند از یک هفته تا یک ماه زحمت می‌کشند تا یک تابلو یا یک قاب عکس را بسازند. این جوانان نقش‌های ظریفی را در روی چوب می‌آفرینند و وسایلی می‌سازند که بسیار متفاوت از محصولات بازار است.
سید جان یکی از استادان کندن کاری در انستیوت فیروز کوه که عمرش را در کندن کاری گذشتانده و باشنده ولایت نورستان است می‌گوید: این حرفه در حال فراموشی است «سابق در نورستان کندن کاری زیاد بود اما حالا کاسبان و حرفه‌یی‌ها در آن‌جا نمانده همه مهاجر شده‌اند».
کندن کاری‌های روی چوب در افغانستان خریداران اندکی دارد. تولیدات فیروزکوه بیشتر در نمایشگاه‌ها عرضه می‌شود و در کشورهای اروپایی مشتریان زیادی دارد.
زرگری به سبک کلاسیک
بخش زیورات فیروز کوه لوازم آرایشی سنتی افغانی را می‌سازد. این زیورات به سبک‌های هراتی، پشتونی، ترکمنی و هزارگی ساخته می‌شوند.
حاجی محمد اسلم استاد بخش زیورات می‌گوید: محصولات زرگری فیروز کوه که با دست ساخته می‌شوند در خارج از افغانستان خریداران زیادی دارد «چون در اثر جنگ‌ها این هنر از بین رفته بود، خوشبختانه با ایجاد انستیوت فیروز کوه ما خواستیم که هنرهای سنتی خودرا دوباره زنده کنیم».
ستوری ستانکزی دانش آموز بخش زرگری می‌گوید: علاقمند ساختن زیورات ستایل ترکمنی است و دست ساخت های او بازار خوبی در کشورهای اروپایی دارد. «می خواهم یک زرگر هنرمند و یک زرگر واقعی باشم. خانمی که بتواند به دنیا نشان دهد که ما هم در زرگری هنر و سبک خودرا داریم».
تولیدات نجاری و زرگری چینی که با قیمت ارزان در کابل و سراسر افغانستان وارد می شود، چالش بزرگی برای محصولات فیروز کوه است. دانش آموزان این انستیتوت توانسته اند پس از فراغت صاحب کار و حرفه شوند.
دویچه وله