اعضای کمیتۀ رسیده‎گی به پرونده‌های زندانیان بگرام به دلیل تفکر طالبانی‌یی‌که دارند، در تلاش آزادسازی طالبان از زندان می‌باشند.

برخی تحلیلگران با بیان این مطلب می‌گویند که رهایی زندانیان طالبان از بازداشت‌گاه‌ها صفوف مخالفان مسلح دولت را تقویت کرده و باعث برهم خوردن ثبات و نظم در جامعه خواهد شد.
به باور آنان، طالبان رهاشده از زندان، دوباره به صفوف مخالفان مسلح دولت می‌پیوندند.
این درحالی است که روز گذشته والی پروان در مصاحبه با روزنامۀ ماندگار گفت که یکی از فرماندهان طالبان که هفتۀ گذشته در ولسوالی سیاگرد ولایت پروان کشته شد، چندی قبل از یکی از زندان‌های کشور رها گردیده بود.
تحلیلگران می‌گویند که اسناد و شواهد کافی دربارۀ مجرم‌‎بودن زندانیان زندان بگرام وجود دارد، اما نهادهای امنیتی نیازمند فرصت کافی برای ارایۀ این اسناد هستند.
جاوید کوهستانی آگاه نظامی می‌گوید: «میان نیروهای خارجی و نیروهای امنیتی افغانستان تبادلۀ اطلاعات وجود دارد؛ بنابراین اکثریت عملیات‌ها توسط نیروهای خارجی و افغانستانی‌ براساس همین تبادله اطلاعات، صورت می‌گیرد».
او افزود:« اکثریت این عملیات‌ها از مرکز بگرام هم‌آهنگ می‌شود که نماینده‌گان وزرات دفاع، داخله و امنیت ملی در جریان گرفتاری‌ها وعملیات‌ها در گذشته‌ها حضور داشتند».
این آگاه نظامی تاکید کرد: «معلومات در مورد هدف یا گرفتاری اشخاص ۲۴ ساعت قبل در مرکز عملیاتی بگرام اعلام می‌شود و نماینده‌گان امنیت ملی در آن حضور دارند و با آنان قبل از عملیات هم‌آهنگ می‌شود؛ بنابراین در میان کسانی‌که در جریان‌ عملیات‌ها دستگیر شدند، افرادی مظنون بودند که به نحوی باطالبان همکاری داشتند؛ اما افراد مسلح نبودند و به همین دلیل ۶۵۰ نفر زندانی زندان بگرام رها شدند؛ اما ۸۸ نفر باقی مانده که بحث روی آنان جریان دارد، افرادی هستند که براساس اطلاعات دقیق و طبقه‌بندی شده گرفتار و برای آنان دوسیه ایجاد شده بود.»
کوهستانی گفت: «اسناد در مورد چگونه‌گی فعالیت این افراد موجود است؛ اما به زمان نیاز است تا از طریق ادارات ولایتی امنیت ملی و ادارات دیگر معلومات به دست بیاید، زیرا بارها دیده شده زمانی که طالبان دستگیر می‌شوند اسم خود را غلط می‌دهند و چون اکثریت این افراد دارای سند هویتی نیستند؛ بنابراین شناسایی این افراد به زمان نیاز دارد».
او علت پافشاری حکومت بر رهایی این زندانیان را وابسته دانستن برخی از اعضای کمیسیون رسیده‌گی به پرونده‌های زندان بگرام به طالبان عنوان می‌کند.
کوهستانی می‌گوید: «بعضی از اعضای کمیسیون رسیده‌گی به پرونده‌های زندانیان بگرام، شاید افرادی باشند که به نحوی گرایش طالبانی دارند و قصدشان خدمت به طالبان است و یا با استخبارات منطقه در ارتباط اند و یا هم هدف دیگری دارند که می‌خواهند رهایی این زندانیان را توجیه کنند».
به باور این آگاه نظامی، هیچ شکی وجود ندارد که رهایی این افراد چون قبلاً در بستر طالبان بودند و با ارگان‌های امنیتی افغانستان همکاری نکرده اند، صفوف دشمن را تقویت خواهد کرد و پس از رهایی مقام بلندتری را در میان طالبان به دست خواهند آورد و می‌توانند برای انتخابات و امنیت افغانستان یک تهدید جدی باشند.
و اما داکتر طاهر هاشمی استاد دانشگاه کابل می‌گوید: «کمیسیون رسیده‌گی به پرونده‌های زندانیان بگرام صلاحیت رهایی زندانیان را ندارد و تنها صلاحیت بررسی و رسیده‌گی به دوسیه‌های این زندانیان را دارد».
به گفتۀ این استاد دانشگاه، «در قانون اساسی تذکره داده شد که هیچ قضیه یا قضایایی را هیچ شخص و هیچ ارگانی نمی‌تواند از دایرۀ صلاحیت قضایی بیرون بسازد و اما اگر کمیسیونی خاصی به دستور قوه قضایه تاسیس می‌شود تا یک سلسله قضایا را بررسی کند، تنها صلاحیت بررسی آن قضایا را دارد نه صادر کردن حکم در خصوص آن را».
وی تاکید کرد: «ولی این کمیسیون مانند یک محاکمه عمل کرده و به حکم خود شماری از این زندانیان را رها کرده است، در حالی‌که این اقدام در حیطۀ صلاحیت این کمیسیون نیست».
استاد هاشمی افزود: « مساله مهم دیگر اینکه هر جرم طی مراحلی دارد که باید سپری شود، اول به دادستانی فرستاده شود و سپس به محاکمه که یا برائت حاصل می‌کند و یا هم محکوم خواهد شد».
وی تاکید کرد: «اگر این زندانیان براساس یک سلسله اسناد دستگیر شده و امریکایی‌ها در خصوص این افراد اسنادی در اختیار دارند، پس دولت افغانستان باید مراحل قضایی را انجام دهد و توسط محاکمه به آن رسیده‌گی کند».
حکومت افغانستان اخیراً ۶۵۰ زندانی زندان بگرام را آزاد کرد و قرار است ۸۸ زندانی دیگر که امریکا آنها را «زندانیان خطرناک» نامیده است، از زندان آزاد شوند.
آزادی این زندانیان نگرانی‎های شهروندان کشور را نیز برانگیخته است.