رییس کمیسیون انتخابات دیروز جمعه، ۲۳ قوس در نشست مشورتی بحران انتخابات گفت که انتخابات افغانستان به جرگه تبدیل شده است.
این نشست که برای حل بحران انتخابات به ابتکار کمیسیون شکایات انتخاباتی راه‌اندازی شده بود، در آن نماینده‌گان دسته‌های انتخاباتی، احزاب و جریان‌های سیاسی و نهادهای مدنی و ناظر انتخاباتی، اشتراک داشتند، رییس کمیسیون انتخابات گفت که نتیجۀ انتخابات را اعلام می‌کند و انتظار ۳۵ میلیون شهروند را به پایان می‌رساند.
این در حالی که یک روز پیش کمیسیون انتخابات گفته بود که نتیجۀ قسمی انتخابات را اعلام می‌کند و برخی از تکت‌های انتخابات اعلام کردند، نتیجۀ برآمده از تقلب را نمی‌پذیرند.
در همین حال، اما نماینده‌گان، دسته‌های انتخاباتی در این نشست با انتقاد از کارکردهای کمیسیون انتخابات در رابطه بازشماری آرا و تفکیک آرای بایومتریک با آرای بدون بایومتریک، می‌گویند که کمیسیون انتخابات اعتماد خود را از دست داده است.
کمیسیون شکایات انتخاباتی که ابتکار این نشست را به دوش داشت، گفت که نزد این کمیسیون به اساس قانون انتخابات تنها رأی بایومتریک شده اعتبار دارد.
زهره بیان شینواری، رییس کمیسیون شکایات انتخاباتی گفت: نقض قانون انتخابات برای ما قابل قبول نیست و نتیجۀ انتخابات باید به اساس رأی بایومتریک شده در داخل زمان معین روز انتخابات (۸ صبح – ۵ شام) باشد.
بانو شینواری افزود که کمیسیون انتخابات باید با در نظرداشت شرایط کشور باید نتیجۀ قسمی و ابتدایی را با در نظرداشت، رأی‌های بایومتریک شده اعلام کند.
حوا علم نورستانی، رییس کمیسیون مستقل انتخابات با انتقاد از نامزدان معترض ریاست‌جمهوری می‌گوید که رهبری این کمیسیون به گونۀ مستقل کارهای خود را به پیش می‌برد و هیچ‌گونه وابسته‌گی سیاسی با کدام نامزد ریاست‌جمهوری نیز ندارد.
بانو نورستانی گفت که او مسوولیت ۳۵ میلیون نفوس افغانستان را به عهده دارد و متعهد است که برای تحقق دموکراسی و عدالت، حق را به حق‌دار بسپارد.
بانو نورستانی با بیان این ‌که کمیسیون انتخابات متعلق به مردم افغانستان است، گفت که اعضای کمیسیون به دموکراسی معتقد اند، انتقاد و پیشنهادات تمامی دسته‌های انتخاباتی پذیرفته؛ اما توهین را هرگز نمی‌پذیرند.
خانم نورستانی با انتقاد از دسته‌های انتخاباتی، بیان کرد که دسته‌های انتخاباتی از قانون‌گذاری حرف می‌زنند؛ ولی اجازۀ بازشماری در هفت ولایت را نمی‌دهند که این امر استقلالیت کمیسیون را زیر سوال می‌برد.
رییس کمیسیون انتخابات گفت که آرای ۲۷ ولایت تفتیش می‌شود و اجازه بدهید که تفتیش کنیم. اگر حق را به حق‌دار نسپردیم، شکایت کنید که رییس کمیسیون این کار را درست انجام نداده است؛ اما به تفتیش اجازه بدهید، حق بدهید که بازشماری کنم.
او تأکید کرد، به جای این که کمیسیون انتخابات، روند کاری خود را به پیش ببرد و نتیجۀ ابتدایی را اعلام کند؛ اما مصروف پاسخ‌دهی و مذاکره با نامزدان ریاست‌جمهوری است(انتخابات به مذاکره تبدیل شده است).
او هم‌چنان در بخش دیگر از صحبت‌های امروز خود از معرفی ۱۲ هزار متخلف انتخاباتی به دادستانی کل نیز خبر داد و گفت: «بیش از ۱۲ هزار متخلف را معرفی کردیم و ۷۰۰ هزار رأی را باطل اعلام کردیم.
کمیسیون بی‌اعتماد
این در حالی است که نماینده‌های برخی از دسته‌های انتخاباتی با انتقاد از کمیسیون انتخاباتی می‌گویند که مطالبۀ حق از کمیسیون که مسوولیت رأی مردم را دارد، توهین نیست.
آنان می‌گویند که کمیسیون انتخابات در رابطه به رأی‌های مورد منازعه هیچ روشنی را برای تکت‌های انتخاباتی نداده است.
عارف کیانی، سخنگوی تکت دستۀ انتخاباتی عدالت و امنیت در این نشست، گفت که مطالبۀ دسته‌های انتخاباتی از کمیسیون انتخابات به معنای توهین شمرده نمی‌شود.
آقای کیانی کمیسیون انتخابات را به کودتایی انتخاباتی در برابر رأی مردم متهم کرد و گفت: ۱ میلیون رأی تقلبی وجود دارد و تفکیک آن باید به اساس قانون صورت بگیرد.
به گفتۀ او، کمیسیون انتخابات «اعتبار» خود را از دست داده است و تا زمانی که قانون و دموکراسی برنگردد، اعلام نتیجۀ مورد قبول کسی قرار نمی‌گیرد.
در همین حال، داوود سلطان‌زوی، سخنگوی تکت انتخاباتی دولت‌ساز در این نشست تأکید بر اعلام نتیجۀ انتخابات کرد و گفت که همۀ مردم انتظار نتیجۀ انتخابات را دارند.
اما، نور رحمان اخلاقی سخنگوی دستۀ انتخاباتی ثبات و همگرایی، در این نشست گفت که کمیسیون انتخابات به درخواست‌های آنان در رابطه رأی‌های مورد منازعه» ۱۱۲ هزار رأی و ۱۳۷ هزار» پاسخ قناعت‌بخش نداده است.
آقای اخلاقی گفت که تصمیم که برای بررسی ۵۲ دیوایس پس از حمله بر مرکز دیجیتال/ دیتاسنتر توسط کمیسیون انتخابات گرفته شده بود نیز عملی نگردید.
اشتراک کننده‌گان این نشست همچنان تأکید کردند که نتیجۀ انتخابات تا زمانی که رأی‌های ناپاک و تقلبی از رأی پاک تفکیک نشود، مورد تأیید قرار نمی‌گیرد. حکیم تورسن عضو شورای نامزدان در این نشست گفت که تقلب‌کاران را به دادستانی‌کل معرفی کنید.
آقای تورسن گفت: در صورتی که آرای تقلبی و آرای پاک تفکیک نشود، نتیجۀ اعلام شده مورد قبول شورای نامزدان نیست.
عنایت‌الله حفیظ، عضو دیگر شورای نامزدان در نشست، کمیسیون انتخابات به طرف‌داری از آرای پاک مردم دعوت کرد و گفت که برای نجات از بحران باید به اساس رأی پاک مردم تصمیم گرفته شود.
از سویی هم، اورنگ‌زیب، کمیشنر کمیسیون مستقل انتخابات که در نشست مشورتی پیرامون حل جنجال‌های انتخاباتی سخن می‌گفت، اعلام کرد که ۱۲ هزار و ۶۵۰ کارمند انتخاباتی به دلیل انجام تقلبات و تخلفات انتخاباتی به کمیسیون شکایات انتخاباتی معرفی شده‌اند. او تصریح کرد که تحلیل و ارزیابی کمیسیون مستقل انتخابات این است که «عاملین تقلب شناسایی شده‌اند».
به گفته او، اولین «فکتور» تقلب خود «نامزد» است که کارمند کمیسیون مستقل انتخابات را «تهدید و تشویق» کرده است تا به نفع یا ضرر کسی کار کند.
او هم‌چنان گفت که عامل دوم، کارمند کمیسیون مستقل انتخابات بوده است که به نفع و یا ضرر یک نامزد تقلب کرده است.
اورنگ زیب از جانب دیگر می‌گوید که در برخی محلات رای‌دهی، دستگاه‌های بایومتریک کار نکرده و یا قصداً به کار گرفته نشده و یا هم زورمندان این دستگاه‌ها را از نزد کارمندان ربوده‌اند.
پیش از این کمیسیون انتخابات نشست مشورتی با تکت‌های انتخاباتی راه‌اندازی کرده بود، اما به دلیل برخی مشکلات شورای نامزدان در آن اشتراک نکرد و نهادهای ناظر انتخاباتی آن نشست را بی‌نتیجۀ خواندند.
در حالی حاضر دروازۀ کمیسیون‌های انتخاباتی در هفت ولایت بسته است و مردم به دلیل تعین نشدن سقف آرا بایومتریک شده به کمیسیون انتخابات اجازه بازشماری را نمی‌دهند.
تنش لفظی
رییس کمیسیون انتخابات در جریان سخنرانی مطیع‌الله یکی از اشتراک کننده‌گان این نشست، بر افروخته شده و از جای خود بلند و شماتت او را متهم به توهین به کمیسیون انتخابات کرد.
رییس کمیسیون انتخابات گفت: «ما انتفاد را می‌پذیریم، پیشنهاد می‌پذیریم، اما توهین را نمی‌پذیریم!».
مطیع‌الله یکی از اشتراک کننده‌گان این نشست با انتقاد از کمیسیون انتخابات گفت که کارکردهای در این کمیسیون مجهول است و اعضای کمیسیون را به کم ظرفیتی و ندانم‌کاری‌ها متهم کرد.
حوا اعلم نورستانی که با هشدار گفت که :»به تمام معنا ترا (مطیع الله) می‌شناسم!». او در جریان سخنان خود که عصبانی به نظر می‌رسید، گفت: «نتیجۀ انتخابات به یک «کلیک/ فشار داد دکمۀ کمپیوتر» نیاز دارد. او گفت که «نتیجۀ انتخابات را اعلام می‌کنم، زور هر کس در کمرش»!
بانو نورستانی پس از این سخنان نشست را ترک، گفت: اما لحظات بعد دوبازه به نشست بازگشت و با شماتت به کمیشنران کمیسیون انتخابات گفت: «برای چه‌ نشسته‌اید! انتخابات به شورا تبدیل شده است». اما یکی از کمیشنران در پاسخ گفت: «اینجا صحبت اشتراک‌کننده‌گان است و باید به سخنان اشتراک‌کننده‌کان گوش کنیم».
برخی از اشتراک کننده‌‎گان مسوولان کمیسیون انتخابات را به پذیرش انتقادها از طرف اشتراک کننده‌گان، دعوت کردند.
فرخنده زهرا نادری، عضو دستۀ انتخاباتی ثبات و همگرایی در این نشست، گفت که انتقاد به معنای توهین نیست و از کمیسیون انتخاباتی خواست تا حوصله‌مندی کامل انتقاد اشتراک‌کننده‌گان این نشست را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند و به مردم‌سالاری باور داشته باشند.