وزارت معارف می‌گوید تا چند سال قبل ۱۲۰۰ مکتب در افغانستان مسدود بودند؛ اما حالا شمار مکاتبی که مسدود اند، به ۳۸۰ باب کاهش یافته است. مقام‌ها در این وزارت می‌گویند تلاش‌ها برای بازگشایی این مکاتب جریان دارد.
ولایت‌های زابل، ارزگان، هلمند و قندهار بیشترین مکاتب مسدود شده را دارند و مقام‌ها در وزارت معارف می‌گویند با متنفذان این ولایات برای بازگشایی مکاتب کار می‌کنند.
محمد کبیر حقمل، سخنگوی وزارت معارف روز دوشنبه در یک کنفرانس خبری در کابل گفت: «بیشتر از ۸۰۰ مکتب بازگشایی شده اند. چند وقت پیش بزرگان زابل وعده سپردند که مکاتب مسدود را باز خواهند کرد و ما کمترین مکتب مسدود را در این ولایت خواهیم داشت. ما در سال جدید خورشید خبرهای خوشی در این مورد داریم.»
کمبود کتاب و مکتب
اما مسدود بودن مکاتب تنها چالش معارف افغانستان نیست. مردم از سویه پایین معلمین، کمبود کتاب درسی و نبود ساختمان مکتب نیز شکایت دارند.
عبدالحسیب باشنده ولایت لوگر می‌گوید با آن که در منطقه او مکاتب مسدود نیستند، اما معارف از مشکلات دیگر رنج می‌برد: «معلمی درس می‌دهد که تا صنف شش درس خوانده است. کسانی معلم اند که اصلاً لیاقت معلمی را ندارند.
بیشتر در ولایت‌های ناامن مکاتب مسدود اند.
دوازده سال پیش و در زمان طالبان اکثر مکتب‌های دخترانه افغانستان مسدود بودند و بسیاری مکتب‌های دیگر به حالت نیمه فلج فعالیت می‌کردند اما در ۱۲ سال تغییرات چشم گیری در معارف افغانستان به وجود آمده است.
در حال حاضر بیش از ۱۰ میلیون کودک مکتب می‌روند و ۲۱۱ هزار معلم در مکاتب مصروف تدریس هستند. آمار تازه وزارت معارف نشان می‌دهد که ۳۸ درصد افغان‌ها باسواد شده اند.
اعمار ساختمان‌های مکاتب، چاپ کتاب‌های درسی و ارتقای ظرفیت معلمین در این مدت وضعیت مکاتب را تغییر داده است. قربان یک باشنده کابل که خود دوسال پیش از صنف دوازدهم فارغ شده می‌گوید: «اگر انسجام را در نظر بگیریم بسیار خوب شده، اما نظر به دوسال پیش که من از مکتب فارغ شدم نصاب درسی فوق العاده نسبت به گذشته برای شاگردان موثر می باشد.»
معارف و انتخابات
در همین حال، وزارت معارف می‌گوید نامزدان ریاست جمهوری نمی‌توانند در مکاتب کمپاین‌های انتخاباتی به راه بیندازند. مقام‌ها در این وزارت می‌گویند که براساس قانون معلمین نمی‌توانند در مکاتب برای نامزدان انتخابات ریاست جمهوری کمپاین کنند.
آقای حقمل گفت تنها در روز انتخابات مکاتب در اختیار کمیسیون انتخابات قرار می‌گیرند: «اجازه استفاده از مکاتب را هیچ کس ندارد. در هر کشور از مکاتب جهت انتخابات استفاده می‌شود چون یک پروسه ملی است.»
سخنگوی وزارت معارف می‌گوید معلمین و شاگردان واجد شرایط می‌توانند به نامزد مورد نظرشان رای دهند اما از تبدیل کردن مکاتب به مراکز مبارزات انتخاباتی جداً خودداری نمایند.