این روزها ارگ ریاست‌جمهوری شاهد دورِ تازه‌یی از گفت‌وگوهای انتخاباتی است؛ گفت‌وگوهایی که هدف اصلی آن بر ایجاد ایتلاف میان دو نامزدِ پیشتاز متمرکز شده است.
روز یک‌شنبه نشستی با شرکتِ داکتر عبدالله عبدالله، اشرف‌غنی احمدزی دو نامزد پیشتاز در انتخابات ۱۶ حمل و رؤسای کمیسیون‌های انتخاباتی در ارگ ریاست‌جمهوری برگزار شد. در این نشست، کریم خلیلی معاون دومِ ریاست‌جمهوری و شماری از بلندپایه‌گانِ حکومت نیز حضور داشتند. هرچند که قرار بود در این نشست، عمدتاً به روند شمارش آرا و نگرانی‌های به‌وجود آمده در میان تیم‌های پیشتاز پرداخته شود، ولی طبق معمول چنین نشست‌هایی، آقای کرزی بحث را به سمتی هدایت کرد که از پیش برای آن برنامه‌ریزی کرده بود.
آقای کرزی و شماری از هوادرانِ او در حکومت، طرحی را پیشنهاد کرده‌اند که بر اساس آن، از برگزاری دور دومِ انتخابات جلوگیری شود و نامزدهای پیشتاز در میانِ خود به اصطلاح «جورآمد» کنند.
«جورآمد» ترکیب مورد توجهِ آقای کرزی است. او در سیزده سال حکومت‌داری خود، با این ترکیب توانست بسیاری از ارزش‌های مردم‌سالارانه را به بازی بگیرد و از آن‌ها مضحکۀ عام‌وخاص بسازد. «جورآمد» همواره در صدر برنامه‌های آقای کرزی قرار داشته و هنوز هم دارد. او از این ترکیبِ جادویی توانسته به‌خوبی استفاده کند و هر قانون‌شکنی را با آن بپوشاند. اگر بحث پاسخ‌گوییِ حکومت مطرح می‌شود و یا فساد اداری و یا هم صلح با برادران ناراضی، آقای کرزی همواره به فرمول «جورآمد» مراجعه می‌کند.
حکومت شخصِ آقای کرزی بر اساس فرمول «جورآمد» نضج گرفته و ساخته شده است. او در مسایل کلان مملکت، همواره به «جورآمد» فکر کرده است. اما این‌که با چنین جورآمدن‌هایی، به کدام ارزش‌ها بی‌اعتنایی می‌شود و یا کلاً آن‌ها از قلم می‌افتند، برای آقای کرزی هیچ اهمیتی ندارد. آقای کرزی سیاست‌مداری‌ست که «نان را به نرخ روز می‌خورد». او می‌تواند برای هر معضل و مشکل قانونی، یک راه‌حل جانبی از درون فرمول معجزه‌آسای «جورآمد» بیرون بکشد. حالا نیز بحث بر سرِ «جورآمد در انتخابات» است. نامزدهای پیشتاز باید در میان خود «جورآمد» کنند تا آقای کرزی با گل‌آلود کردن آب، ماهی بگیرد.
قصد اصلیِ آقای کرزی از «جورآمد در انتخابات» گل‌آلود کردن آب است. او از آغازِ انتخابات تا به امروز به هر وسیله و شکل ممکن، آب را گل‌آلود کرده و حتا به توصیۀ زنده‌یاد سهرات سپهری که گفته است «آب را گل نکنیم، شاید در فرو دست کفتری می‌خورد آب»، اصلاً گوش نداده است.
آقای کرزی به گل‌آلود کردنِ آب عادت دارد، چنان‌که او انتخاباتِ سال ۱۳۸۸ را نیز گل‌آلود کرد. حالا اما به گونۀ دیگر می‌خواهد آب انتخابات سالِ روان را گل‌آلود کند. او می‌داند که دیگر در رأس قدرت نخواهد بود. سیزده سال برای یک فرد کم نیست که با آرزوها و آمالِ یک ملت بازی کند. حالا آقای کرزی به مدیریتِ روند انتخابات آغاز کرده تا در فرایند آن حکومتی بسازد که از بازمانده‌های سیزده سال گذشته حاصل می‌شود.
فرمول «جورآمد»ِ آقای کرزی بسیار ساده و پیش پا افتاده است. فقط لازم است کمی با چشم‌های باز به آن نگاه شود. آقای کرزی می‌خواهد حکومتی نیمه‌مشروع و نیمه‌غیرمشروع تأسیس کند، همان‌طور که حکومت خودش بود.
فراموش نکنیم که آقای کرزی نیز در فرایند انتخابات، به کرسی ریاست‌جمهوری تکیه نزد. او با کمتر از ۵۰+۱ به ارگ ریاست‌جمهوری راه پیدا کرد و اصلاً هم به روی مبارکش نیاورد که مشروعیت چیست. در آن زمان برای آقای کرزی یک موضوع از همه بیشتر مهم بود و آن این‌که دوباره باید به ارگ ریاست‌جمهوری برسد، چه مشروع و چه غیرمشروع. در فرمول «جورآمد» چیزی به نام عزت و اعتبار، محلی از اعراب ندارد. به گفتۀ ماکیاولی «هدف وسیله را توجیه می‌کند.» آقای کرزی نیز در آن سال اگر پس‌گردنی می‌خورد صدایش بیرون نمی‌آمد، چون می‌خواست فقط و فقط به ارگ راه پیدا کند. حالا نیز این فرمول کهنه و مضحک را پیش پای دو نامزد انتخابات انداخته است تا اگر آن‌ها نیز مثل خودش تشنۀ رسیدن به قدرت استند، حکومتی را بسازند که در آن او نیز سهم و نقش اساسی داشته باشد.
فرمول «جورآمد» آقای کرزی برای افغانستان چیزی جز مصیبت و فاجعه به‌بار نیاورد و پس از این نیز نمی‌آورد. زیرا وقتی سازوکارهای دموکراتیک و مشروعِ حکومت‌سازی معطل قرار گیرد و حکومت بر اساس مصلحت‌های گروهی میان چند فرد معین ساخته شود، هیچ انتظاری نمی‌توان از چنین حکومتی داشت. این‌گونه حکومت‌سازی که نمونۀ بارز آن حکومت آقای کرزی می‌تواند باشد، نه پاسخگوست و نه هم متهعد به ارزش‌های دموکراتیک. چنین حکومتی نمونۀ بارز «دم را غنمیت بدان» است.
وقتی آقای کرزی می‌گوید که «بیایید جورآمد کنید»، منظورش این است که مثل حکومت خودش، بر سر چپاولِ دارایی‌های عامه توافق صورت گیرد. فرمول «جورآمد» هیچ برآیند دیگری نمی‌تواند داشته باشد به‌جز ساختن یک حکومتِ برابر با معیارهای آقای کرزی. اما این‌که پاسخ نامزدهای پیشتاز به این فرمول چه بوده است، تا به حال مشخص نیست؛ ولی داکتر عبدالله عبدالله به عنوان پیشتازترین نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری، در گذشته همواره طرح جورآمد و ایجاد حکومتِ ایتلافی را رد کرده است.
با فرمول «جورآمد» کشور ساخته نمی‌شود، هرچند امکان دارد ـ امکان که نه بل صد در صد ـ جیب‌‌های عده‌یی پُر ساخته شود. اگر آقای کرزی و شماری دیگر که حالا طراحِ برنامۀ جورآمد برای انتخاباتِ سال روان شده‌اند، واقعاً دست‌های خود را از دخالت در امور انتخاباتی به دور نگه می‌داشتند، بدون شک انتخابات در دور اول نتیجه می‌داد و امروز نیاز نبود که آقای کرزی از فرمول خنده‌آورِ «جورآمد»ِ خود استفاده کند!