شماری از نهادهای ناظر بر انتخابات خواهان برکنای و مجازات کارمندان متقلب کمیسیون مستقل انتخابات شده‌اند.
نهادهای داخلی ناظر بر انتخابات افغانستان روز گذشته نشست مشترکی در کابل برگزار کردند و با استفاده از تجربه‌های شان از دور اول انتخابات، برای برگزاری انتخابات شفاف در دور دوم به کمیسیون‌های انتخاباتی پیشنهادهایی را ارایه کردند.
در این فهرست پیشنهادها، بر برکناری کارمندان «متقلب» کمیسیون مستقل انتخابات تاکید شده و آمده که بیشترین شکایت‌های انتخاباتی از این کارکنان بوده‌است.
ناظران انتخابات افغانستان خواهان مجازات این افراد متقلب شدند و از کمیسیون انتخابات خواستند که کارمندان جدید را استخدام کنند.
مقامات کمیسیون مستقل انتخابات نیز در روز اعلام نتایج نهایی، گفتند کارمندانی که در تقلب و تخلف دست داشتند، برکنار و به نهادهای عدلی و قضایی معرفی خواهند شد.
گفته می‌شود شمار این کارمندان به سه هزار نفر می‌رسد.
نعیم ایوب زاده، رییس بنیاد انتخابات شفاف موسوم به تیفا می‌گوید: «امیدواریم که کمیسیون انتخابات در استخدام کارمندان جدید در هماهنگی با نهادهای مدنی و ناظر بر انتخابات اقدام کنند، در غیر آن هیچ تضمینی برای بی‌طرفی و مسلکی بودن کارمندان جدید وجود ندارد.»
مسوولان کمیسیون مستقل انتخابات می‌گویند که در دور اول انتخابات بیش از هفت میلیون نفر اشتراک کردند. در شماری از مراکز رای‌گیری، صف‌های طولانی ایجاد شد و مردم برای ساعت‌ها برای رای دادن انتظار کشیدند. کمبود برگه‌های رای دهی نیز از مشکلات روز انتخابات بود که کمیسیون انتخابات آن را یک مشکل فنی خواند‌ه‌است.
نهادهای ناظر بر انتخابات افغانستان برای جلوگیری از این مشکلات، خواهان باز شدن مراکز رای‌گیری در زمان معین آن شده و از کمیسیون مستقل انتخابات خواستند که مراکز رای گیری بیشتری را در مناطقی که جمعیت بیشتر دارد، ایجاد کنند.
پیشنهادها به کمیسیون مستقل رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی
ناظران انتخابات می‌گویند تقریباً نیمی از شکایت‌های انتخاباتی به دلیل نبود سند، رد شده است.
نهادهای ناظر پیشنهاد می‌کنند که مقررات تغییر کند و به ناظران اجازه داده شود که وسایل ضبط با خود به مراکز رای‌گیری ببرند تا بتوانند اسناد جمع آوری و تخلفات و تقلبات را ثبت کنند.
همچنین ناظران از مقامات کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی خواسته‌اند که به ناظران اجازه نظارت بر روند تصمیم گیری در مرحله نهایی رسیده‌گی به شکایت ها نیز داده شود.
در کنار امنیت، شفافیت انتخابات یکی از بزرگترین نگرانی‌ها در مورد دور دوم انتخابات است. عبدالله عبدالله و اشرف غنی احمدزی هردو از عملکرد کمیسیون‌های انتخاباتی در دور اول ابراز نارضایتی کرده‌اند و خواهان عملکرد شفاف و بی‌طرفانه این کمیسیون‌ها در دور دوم شده‌اند.
بی طرفی نیروهای امنیتی
نهادهای ناظر بر انتخابات، از تلاش‌های نیروهای امنیتی برای تامین امنیت دور اول انتخابات ریاست جمهوری قدردانی کردند.
در فهرست پیشنهادهای ناظران انتخابات آمده که نیروهای امنیتی باید در دور دوم انتخابات نیز بی طرف باشند.
پس از اعلام نتایج نهایی انتخابات، حامد کرزی رییس‌جمهوری نیز از نیروهای امنیتی خواست تا در دور دوم انتخابات بی‌طرف باشند.
ناامنی یکی از نگرانی‌های مهم در برگزاری دور دوم انتخابات است اما نیروهای امنیتی افغان اعلام کردند که کاملا آماده تامین امنیت این روند هستند.
بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان موسوم به فیفا، سازمان خط نو، بنیاد انتخابات شفاف افغانستان موسوم به تیفا، موسسه ملی و اجتماعی جوانان افغانستان و موسسه مشارکت ملی افغانستان از جمله نهادهایی‌اند که پیشنهادهای امروز(دیروز) را به کمیسیون‌های انتخاباتی ارایه کردند.