وقتی این مطلب را می‌نویسم حتا نمی‌دانم که در پایان کار همین نوشته، وضعیت انتخابات افغانستان چه خواهد شد. این را نوشتم که اگر فردا کسی این نوشته را از سرِ اتفاق از نظر ‌گذراند، به شمِ سیاسیِ ناچیزم نخندد.

من نمی‌دانم که تا یک ساعتِ بعد چه اتفاق‌های تازه‌یی قرار است بیفتد، همان‌گونه که حتا تیم‌های انتخاباتی نیز محکوم به چنین وضعیتی هستند.
انتخابات افغانستان به گونۀ تأسف‌باری وارد دور باطل شده و بدون آن‌که به نتیجۀ مشخصی برسد، در حد حرف‌وحدیث‌های مکرر و خسته‌کن باقی مانده است. دیدگاه‌هایی نیز که مطرح می‌شوند، گاه چنان عجیب‌اند که می‌توانند مایۀ حیرت شوند.
روزهای پنجشنبه و جمعه روزهای ویژه برای انتخابات بودند. در این دو روز، ارگ ریاست‌جمهوری در کنار تلاش‌های سازمان ملل و سفارت‌های برخی کشورها، شاهد نشست‌هایی در مورد وضعیتِ انتخابات بود. در روز جمعه نشستی با شرکت سران جهادی و سه قوه برگزار شد و در پایان این نشست به شکل غیرمترقبه این شایعه بر سرِ زبان‌ها افتاد و در دنیای مجازی راه پیدا کرد که گویا اختلافات بر سر اعلام نتایج حل شده و سند تازه‌یی میان دو دستۀ انتخاباتی امضا شده است. این خبر به‌زودی در همه‌جا پخش شد و حتا مرا نیز که از نزدیک مسایل را دنبال می‌کنم، یک لحظه دچار تردید کرد که چنین خبری را بپذیرم. اما فردای آن‌روز مشخص شد که این حرف و حدیث‌ها شایعه‌یی بیش نبوده و جامعۀ منتظر و دچار اضطرابِ سیاسی حتا خودفریبی را هم مسکنی برای گریز از نگرانی می‌داند.
اما در این حیص و بیص، موضوع حیرت‌آور، سخنانی است که گاه از زبان مقام‌های بلندپایۀ جامعۀ جهانی و سازمان ملل آن‌هم به گونۀ رسمی بیرون می‌شود. به‌تازه‌گی یان کوبیش نمایندۀ ویژۀ دبیرکل سازمان ملل در افغانستان از طریق یک ویدیوکنفرانس گزارشِ خود از روند گفت‌وگوهای انتخاباتی را به شورای امنیت ارایه کرد. یان کوبیش دلیل عدم شرکتِ خود در اجلاس شورای امنیت سازمان ملل را مشکلات انتخاباتیِ افغانستان عنوان کرد و گفت در لحظات حساس نمی‌توانسته این کشور را ترک کند. اما نکتۀ جالب در گزارش نمایندۀ دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت، فهم و درک از وضعیت موجود انتخابات در افغانستان است. نمایندۀ سازمان ملل چنان وضعیت را جانب‌دارانه فرمول‌بندی و ارایه کرده که هر آدم کم‌سوادِ سیاسی نیز می‌فهمد که این نهاد حتماً ریگی در کفش دارد.
آقای یان کوبیش با واژه‌گان ساده و در یک جمله مشکل انتخابات افغانستان را این‌گونه حل کرده است: «هیچ راهی بهتر از تشکیل حکومت وحدت ملی با رییس‌جمهوری منتخب و مورد تأیید کمیسیون انتخابات در همکاری با رییس شورای اجراییۀ جدید نیست».
این سخنان شبیه به این است که در جرم مشهود یک نهاد، سازمان ملل نیز می‌خواهد شریک شود. استفاده از اصطلاحات و ترکیب‌های زبانی‌یی مثل «رییس جمهور منتخب»، «تایید کمیسیون انتخابات»، «در همکاری با رییس شورای اجراییه» همه نشان دهندۀ مواضع جانب‌دارانۀ این سازمان می‌تواند تلقی شود. اگر بر همه‌گان پوشیده باشد (که چنین هم نیست)، ولی بر سازمان ملل متحد به عنوان ناظر مشکلات انتخاباتی کاملاً روشن است که در انتخابات افغانستان چه گذشته و عدالت در پای چه مصلحت‌هایی قربانی شده است. آقای یان کوبیش می‌داند که حتا در جریان تفتیش آرا به کمک ناظران جهانی، تقلب‌های گستردۀ انتخاباتی آفتابی نشدند و یا چنین برنامه بود که از برملا شدنِ آن‌ها عمداً جلوگیری شود. در چنین وضعیتی، چه‌گونه آقای کوبیش از نتیجه‌یی سخن می‌گوید که به وسیلۀ کمیسیون انتخابات تأیید شود؟ مگر برای کمیسیون انتخابات، دیگر صلاحیتِ چنین اقدامی باقی مانده است؟ مگر این کمیسیون آبرو و حیثیتِ یک نهاد ملی را در پای جعل و تزویر قربانی نکرده است؟
کمیسیون انتخابات صلاحیت اعلامِ نتایج را از خود به دلیل عدم جانب‌داری سلب کرد و حالا این نهاد اعتبار یک نهاد ملی و مستقل را از دست داده است. رییس‌جمهور منتخب که نمایندۀ سازمان ملل بر آن تأکید می‌ورزد، به کسی گفته می شود که از طریق رای پاک مردم به این افتخار دست پیدا کرده باشد و نه از طریق «رای‌های گوسفندی» و صندوق‌های خالی و خیالی. چنین موضع‌گیری‌یی در شأن سازمان ملل نبوده و نیست و نباید این نهاد خود را قاطی مسایلی کند که وجهه و سلامتِ فعالیت‌های بی‌طرفانۀ آن را خدشه‌دار می‌سازد.
انتخابات افغانستان به شکلِ عمدی به سمتی برده شد که این کشور نه رییس جمهورِ منتخب داشته باشد و نه هم حکومتی که با اقتدار و توان‌مندی بتواند در خدمت مردم قرار گیرد. انتخابات افغانستان به بازیِ چند گروه مشخص درآمده که هدف‌هایی غیر از انتخابات و اقتدار ملی را دنبال می‌کنند. این گروه‌ها که به اندازۀ کافی در ساختارهای قدرت نفوذ دارند، توانستند با حیله و نیرنگ معادلات را به نفع اهداف غیر دموکراتیک مصادره کنند. حالا هر چه که پیش آید، نمی‌تواند سلامت انتخابات را دوباره به آن برگرداند. سلامت انتخابات را متأسفانه آنانی خدشه‌دار کردند که خود را داعیه‌دار دموکراسی و ارزش‌های حقوق بشری می‌خواندند.
اما در این‌ میان، نقش سازمان ملل متحد می‌توانست نقشی کاملاً متفاوت باشد و مردم‌سالاری را در افغانستان حمایت کند. مردم افغانستان انتظار داشتند که سازمان ملل متحد به عنوان ناجی آرای‌شان عمل کند و نه این‌که روی زخم‌های‌شان نمک بپاشد.