احمد مسعود: طالبان به هیچ تعهد خود به غیرقرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند.
گزارشگر:احمد عمران/ 3 عقرب 1393 - ۰۳ عقرب ۱۳۹۳
باراک اوباما رییس جمهوری امریکا هفتۀ گذشته در یک تماس ویدیویی با اشرفغنی احمدزی رییس جمهوری و عبدالله عبدالله رییس اجراییۀ حکومت وحدتِ ملی، کارکرد یکماهۀ دولتِ جدید را مورد ستایش قرار داد و از آنها خواست که اوایل سال آیندۀ میلادی به امریکا سفر کنند. سفر این مقامهای رده بالای حکومت وحدتِ ملی به امریکا از چند لحاظ قابل اهمیت است:
۱) امریکا متحد استراتژیک افغانستان است که پیمانهای استراتژیک و امنیتی با آن کشور امضا کرده است. امریکا در سیزده سال گذشته به عنوان قدرتمندترین کشور از نگاه تسلیحاتی و نظامی در کنار افغانستان بوده و میلیاردها دالر در عرصۀ بازسازی و ایجاد ارتش مدرن در افغانستان به مصرف رسانده است. در سالهای پایانی حکومت آقای کرزی، رییس جمهوری پیشینِ افغانستان، این مناسبات به شکل دراماتیکی وارد مرحلۀ تنش و بیاعتمادی شد. آقای کرزی که روابط خوبی با دموکراتها نداشت، تلاش کرد که به گونۀ فردی مناسبات میانِ دو کشور را مدیریت کند. مدیریت فردمحورانۀ آقای کرزی سبب شد که افغانستان دستخوش ناملایمات و چالشهای امنیتی و نظامی شود. عدم امضای قرارداد امنیتی، بزرگترین صدمه را به روابط میان افغانستان و امریکا وارد کرد. آقای کرزی عمدتاً تلاش میورزید که حمایت کاخ سفید را نسبت به خود جلب کند، اما این تلاشها هرگز به نتیجۀ مثبت نینجامید. قرارداد امنیتی با امریکا به حالتِ تعلیق درآمد و آقای کرزی به دشمنِ امریکا تبدیل شد. این دشمنی که گاه به صورتِ آشکار و گاه پنهان ابراز میشد، افغانستان را وارد فاز جدیدی از تقابلها با جامعۀ جهانی کرد. کشورهای عضو ناتو به شمول امریکا اعلام کردند که سربازانِ خود را از افغانستان بیرون و کمکهای مالیِ خود به این کشور را متوقف میکنند. تأثیرات توقفِ بخشی از کمکهای مالی جامعۀ جهانی را میشد در روزهای پایانی مأموریت آقای کرزی به عنوان رییس جمهوری احساس کرد. بودجۀ دولت ته کشید و بسیاری از فعالیتها در عرصۀ سازندهگی متوقف شد.
۲) امضای قرارداد امنیتی با امریکا که از نخستین اقدامهای دولت وحدت ملی بود، تکانهیی تازه در روابط متشنجِ کابل واشنگتن به حساب میرود. امضای این سند هرچند در سطح پایین انجام شد، اما توانست یک بارِ دیگر اعتماد میان افغانستان و جامعۀ جهانی را اعاده کند. دولت جدید تلاشهایی را آغاز کرد که جامعۀ جهانی را نسبت به عملکرد خود در عرصۀ مبارزه با فساد و حکومتداری خوب مطمین سازد. رسیدهگی دوباره به پروندۀ مختومه اعلامشدۀ کابلبانک و پیگیری برخی موارد اختلاسهای بزرگ، از این دست میتوانند باشند. هرچند در این عرصه هنوز دستاورد ملموسی به نام دولت وحدتِ ملی ثبت نشده، اما انتظار میرود که در روزهای آتی شاهد تغییراتی در وضعیت باشیم.
۳) امضای قرارداد امنیتی با موجی از حملات و نابسامانیهای امنیتی همراه بود. این موضوع سبب شد که امیدهای مردم نسبت به امضای قرارداد امنیتی صدمه ببیند و در بدترین وضعیت به یأس منجر شود. مردم انتظار داشتند که به دنبال امضای قرارداد امنیتی با امریکا، مرزهای جنوبیِ کشور امنیت بیشتری را تجربه کند و در وضعیت امنیتیِ افغانستان نیز تغییراتی وارد شود. این انتظارها هرچند میتوانند بلندپروازانه به نظر برسند، اما نگاه جامعه به مسایل از همین منظر شکل گرفته بود.
۴) تماس ویدیویی باراک اوباما با سران دولت وحدتِ ملی برای تقویت مناسبات با امریکا میتواند بااهمیت تلقی شود. احتمالاً سران دولت وحدتِ ملی خواستههای خود را با رییس جمهوری امریکا در میان گذاشته اند و بر همکاریهای بیشترِ این کشور در عرصههای امنیتی و تقویتِ نیروها تأکید کرده اند. از جانب دیگر، سفر این دو مقام به امریکا نیز نمیتواند بدون دستاورد باشد. امریکا از نخستین روزهای شکلگیری دولت وحدت ملی از آن حمایت کرد و تأکید ورزید که کمکهایش را به افغانستان افزایش میبخشد.
۵) حالا توپ در میدان دولت وحدتِ ملی است. سران دولت وحدتِ ملی نباید راهی را در پیش بگیرند که آقای کرزی پیموده بود. مناسبات و همکاریهای افغانستان با جامعۀ جهانی باید پس از این وارد فصل تازهیی شود. فصل تازۀ همکاریها و مناسبات نیاز به بازنگری در سیاستهای گذشته و تدوین استراتژی دارد. افغانستان باید بداند که خواست و نیازش به جامعۀ جهانی چیست و چهگونه میتواند وارد یک تعامل پویا، چندجانبه و مفید برای منافع ملیِ خود شود. هر آنچه که به صورتِ مقطعی و بدون برنامه صورت میگیرد، همان راه رفتۀ حکومتِ پیشین است. سران دولت وحدتِ ملی مکلف اند که آشکار و شفاف مسایل را با مردم مطرح کنند و موقعیتِ افغانستان را در این مناسبات نشان دهند. افغانستان نمیتواند وارد بازییی با جامعۀ جهانی شود که منافعش را تأمین نکند و کورکورانه به هر سمتی که جامعۀ جهانی خواست، حرکت کند. تدوین سیاست خارجیِ چندجانبهگرایانه و متکی به ارزشهای ملی، از مهمترین وظایف دولتِ جدید به شمار میرود. وقتی سران دولت وحدتِ ملی به امریکا میروند، باید بدانند که تنها برای خوشآمدگویی و ابراز ارادت وارد این کشور نمیشوند. افغانستان پس از این میخواهد اصلاحات را در همۀ زمینهها ببیند و این اصلاحات شامل مناسباتِ افغانستان با کشورهای دیگر نیز هست.
Comments are closed.