کریستین‌ساینس‌مانیتور
آخرین سرباز انگلیسی اوایل این هفته خاک افغانستان را ترک کرد و آخرین نیروی جنگی امریکایی هم تا کریسمس از افغانستان خواهد رفت. دولت محصور افغانستان برای جلب حمایت در مسیر جدیدی قرار دارد و در همین اثنا اشرف غنی، رییس‌جمهور جدید هفتۀ گذشته در یک سفر چهار روزه وارد پکن شد.
سال ۲۰۱۴ بیشتر از آنکه نقطه پایانی برای سیاست غرب در افغانستان باشد، نقطه آغازی برای چین است. چین البته برای جایگزینی نیروهای ناتو، نیروهای زمینی خود را وارد افغانستان نخواهد کرد. این مساله‌ای است که تحلیلگران خارجی و محلی بر آن توافق دارند. اما پکن که روز سه‌شنبه هفتۀ گذشته به احمدزی پیشنهاد کمکی چند صدمیلیونی را مطرح کرد، در تلاش است تا نقش مهمی در آینده افغانستان ایفا کند اما از این مساله هراس دارد که اگر تنش‌ها در افغانستان کاهش یابند، مشکلات بیشتری در ولایت مسلمان‌نشین سین‌کیانگ در غرب چین گسترش ‌یابد.
در حالی که حملات تروریستی به یک مساله عادی در این منطقه تبدیل شده است به گفته ژانگ لی، یکی از تحلیلگران مسائل جنوب آسیا، دولت چین نمی‌تواند از افزایش تنش‌ها در این ولایت غربی خود چشم‌پوشی کند. با توجه به این مساله ثبات در افغانستان و پاکستان بسیار اهمیت دارد.
غنی که اولین سفر رسمی خارجی خود را به مقصد چین انتخاب کرده است دلیل خوبی برای امیدوار بودن به این کشور دارد. چین یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران خارجی در افغانستان است؛ این کشور همچنین به بی‌طرفی و داشتن روابط خوب با کشورهای منطقه شهرت دارد. پکن هم‌چنین تاثیر زیادی بر پاکستان، یکی از حامیان «گروه‌های تروریستی» در مرز با افغانستان دارد.
قطعاً رییس‌جمهور افغانستان می‌تواند با نتایج مفید و قابل توجهی به کشورش بازگردد. او در سفرش به پکن با شی جینپینگ، رییس‌جمهور چین دیدار کرد؛ کسی که متعهد کمک‌ به افغانستان شد و به غنی گفت، از سرمایه‌گذاران خواهد خواست تا به منابع طبیعی مورد استفاده در صنعت مانند سنگ‌های معدنی و استخراج معدن در این کشور توجه کنند.
سال گذشته یک شرکت دولتی چینی با افغانستان قراردادی به ارزش سه میلیارد دالر به امضا رساند. این قرارداد به منظور توسعه و استخراج پنج میلیون تنی از معادن مس از معادن نزدیکی کابل به امضا رسید اما این شرکت دولتی پس از اینکه مورد حمله نیروهای طالبان قرار گرفت، فعالیت‌های خود را در افغانستان متوقف کرد.
طبق گزارش‌های مختلف، چین متعهد شده تا سال ۲۰۱۷، ۳۳۰ میلیون دالر به عنوان کمک به افغانستان بپردازد و براساس آن برای ۳۰۰۰ افغان طی پنج سال آتی آموزش‌های حرفه‌ای فراهم کند. همچنین چین متعهد شده حدود پنج میلیون دالر به عنوان کمک‌های بشردوستانه به افغانستان بپردازد و به ارائه بورسیه تحصیلی برای ۵۰۰ افغان ادامه دهد.
اکثر تحلیلگران می‌گویند، غرب هیچ دلیل مشخصی برای بدگمانی نسبت به تلاش‌های پکن برای افزایش نقش‌اش در افغانستان ندارد. در واقع تمایل چین به امنیت در افغانستان و ثبات منطقه با اهداف امریکا و اروپا همخوانی دارد.
در ماه جولای، چین نماینده ویژه‌ای را در افغانستان مشخص کرد و سون یوشی، سفیر سابق این کشور در دهلی و کابل سمت نمایندگی ویژه در افغانستان را عهده‌دار شد.
مهم‌تر اینکه اشرف غنی احمد زی طی سفر خود به پکن در نشستی تحت عنوان «روند استانبول» شرکت کرد. کنفرانسی که پکن برای اولین بار میزبانی آن را بر عهده دارد. در این کنفرانس درباره مهم‌ترین مسائل منطقه گفت‌وگو می‌شود و نماینده‌گان آمریکا و اروپا برای طرح‌ریزی نقشه راه افغانستان و همسایگانش در آن شرکت می‌کنند.
اندرو اسمال، تحلیلگر مسائل مربوط به روابط چین و کشورهای آسیای مرکزی درباره میزبانی چین گفت: نقش میزبانی چین در این کنفرانس نمادی از آمادگی آنها برای برعهده گرفتن مسوولیت‌های بیشتر در آینده افغانستان در مقایسه با ۱۵ سال گذشته است.
پروفسور ژانگ با تایید اظهارات اسمال در این باره متذکر شد: چین تاثیر خود را در این منطقه به عنوان یک هماهنگ‌کننده افزایش خواهد داد. مهم‌ترین چیز برای ما در حال حاضر نظارت بر شرایط برای اتخاذ بهترین سیاست است.
غنی همچنین سعی می‌کند تا توجه سرمایه‌گذاران بالقوه چینی را به سرمایه‌ عظیم معدنی افغانستان جلب کند. سرمایه‌گذارانی که اشرف امیدوار است موفقیت و خوشبختی را به کشور برگردانند. اما او می‌داند که برای وسوسه کردن سرمایه‌گذاران باید امنیتی بیشتر ارائه دهد، چراکه همان‌طور که گفته شد پیشتر شرکت‌های چینی به علت ناامنی مجبور به ترک افغانستان شدند.
ژانگ در این باره افزود: چین قصد دارد که همکاری‌های اقتصادی خود را با این کشور افزایش دهد اما ما باید برخی چیزها را یاد بگیریم. امضا کردن توافق و قرارداد قسمت ساده ماجراست.
غنی هم چنین بر کمک چین در بازیابی امنیت لازم برای سرمایه‌گذاران، حساب کرده است که شاید اگر با اقدامات نظامی امنیت در کشور ایجاد نشد اکنون با دیپلماسی محقق شود.
چین هیچ تمایلی به جنگیدن در افغانستان ندارد؛ پکن علاقه ندارد تا روابطش را با همه به خاطر درگیری در افغانستان به خطر بیاندازد.
اما پکن نسبت به پاکستان، متحد قدیمی و وفادارش نیز تمایلاتی دارد و البته پاکستان هم به طالبان متمایل است. کابل امیدوار است که پکن با فشار وارد کردن بر اسلام‌آباد جهت مصالحه با افغانستان بتواند طالبان را مجاب به گفت‌وگو با دولت افغانستان کند.
ژانگ درباره رویکرد چین به وضعیت طالبان و افغانستان مدعی شد: رویکرد چین به این مسئله همیشه یکسان است. دولت این کشور دوست دارد افغانستان و طالبان به مصالحه دست یابند و هرگونه تلاش برای ایجاد امنیت در افغانستان موجب افزایش حمایت چین خواهد شد.
زمانی سیاست‌گزاران چینی، افغانستان را از دریچه ژئوپولتیکی نظاره می‌کردند و نگران درگیری در کشوری بودند که پکن آن را مورد حمایت غرب می‌دانست اما امروز و در حالی که سربازان ناتو از افغانستان خارج شده‌اند آن نظریه اعتبار خود را از دست داده و به جای آن نگرانی‌های بیشتری رخ نمایانده است.
حملات جدایی‌طلبان سین کیانگ در این ولایت غربی، که دولت چین معتقد است روابطی با گروه‌های افراطی خارجی دارند، طی سال جاری میلادی در سین‌کیانگ و سایر شهرهای چین ۳۰۰ کشته بر جای گذاشته است. افزایش همکاری با افغانستانی که طالبان درصدد تسلط مجدد بر آن است و تاثیراتش را تا مرزهای پاکستان گسترش داده، مقامات چینی را نگران افزایش خشونت‌ها در چین می‌کند.
اندرو اسمال در این باره متذکر شد: هیچ‌کس در پکن دیگر نگران حضور امریکا در افغانستان نیست. اکنون امنیت داخلی و مسائل منطقه‌ای است که در معرض خطر است.