گزارشگر:3 قوس 1393 - ۰۲ قوس ۱۳۹۳
تا دو روز دیگر، نشست سارک در کتماندوی نیپال رسماً گشایش مییابد و افغانستان نیز یکی از شرکتکنندهگان این نشست خواهد بود. ظاهراً آنچه برای افغانستان در این نشست مهم است، دیدار با نریندرا مودی نخست وزیر هند است که گفته میشود با رییس جمهور غنی در حاشیۀ این نشست گفتوگوی مفصلی خواهد داشت، اما باید به خاطر سپرد که نشست سارک نه تنها فرصتی بسیار معتبر در راستای تحکیم روابط میان کشورهای دوست نظیر هند است، بل زمینۀ گفتوگو و اعتمادسازی با همسایهیی چون پاکستان را نیز میسر میکند که به هیچوجه نباید فراموش گردد.
بر هیچ کس پوشیده نیست که دشمنی دیرینۀ پاکستان و هند و دوستی متقابل افغانستان با این دو کشور، بارها به زیان افغانستان تمام شده است و هر دو کشور از بهبود روابط یک دیگر با افغانستان نگران اند که گاهی به همین دلیل، افغانستان به میدان جنگ نیابتی هند و پاکستان تبدیل گردیده است. بنابراین، بسیار خطرآفرین خواهد بود که در این نشست تنها هند مد نظر گرفته شود. و انگهی سارک یگانه اتحادیۀ منطقهیی است که مهمترین کشورهای آن پاکستان و هند میباشد. نقش و تاثیر متقابل پاکستان و هند بر همه کشورهای عضو این اجلاس میتواند شاهد این مدعا باشد.
دستکم افغانستان در این فرصت میتواند روابط و همکاری طبیعی خود را برای هر دو کشور اذعان کند و به نحوی تذکر دهد که دوستی با هند به هیچوجه به معنای دشمنی با پاکستان نیست و همینگونه بالعکس.
دولت پیشین افغانستان بارها سوءنیت پاکستان را اعلام داشته و گاهی مستند این کشور را به دخالتهای غیرمجاز در افغانستان متهم کرده است، اما رییس جمهور جدید با سفرش به پاکستان نشان داد که میخواهد کینهتوزیهای گذشته را پاک کند. بنابراین، این فرصت یک بار دیگر در نشست سارک فراهم شده است و افغانستان میتواند با پادرمیانی سایر کشورهای عضو سارک، مفهوم همسایهداری در پرتو احترام متقابل را برای پاکستان تفهیم کند. به ویژه اینکه کشورهای ایران و چین دو ناظر فعال این اتحادیه اند و با توجه به روابط چین و پاکستان و نقش اثرگذار چین بر پاکستان، افغانستان میتواند به هدفش نایل آید.
از سوی دیگر، کشور هند در سیزده سال گذشته یک همکار استراتژیک و فعال افغانستان بوده که میلیاردها دالر از هزینۀ مردمش را در افغانستان صرف بازسازی و بهبود وضعیت زندهگی در این کشور کرده است. اما با اینهمه فعالیتهای غیرملموس و پاکستانستیزانهاش در افغانستان را نمیتوان انکار کرد. ممکن بنابر سیاستهای خارجی هند و تاریخ تیرۀ روابط هند و پاکستان، این روش به منفعت هند باشد اما به حتم و همواره چنین سیاستی، به ضرر افغانستان تمام شده است. پاکستان به هیچ صورت، از نقش و فعالیت گستردۀ هند در افغانستان راضی نبوده و از راههای دیگر به محدودکردن فعالیتهای هند در افغانستان متوسل شده است.
اکنون افغانستان کشوری است که همزمان به همکاری و روابط بدون غرض هند و پاکستان نیاز دارد. نه میتواند با پاکستان قطع رابطه کند و نه هم میتواند هند را کنار بزند. بنابراین، تنها راهی که باقی میماند جلب اعتماد هر دو کشور مبنی بر داشتن روابط و همکاریهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و…؛ آنهم در سایۀ تامین منافع، احترام متقابل و تضمین حاکمیت ملی هر سه کشور.
رقابت هند و پاکستان یک مسالۀ داخلی میان آن دو کشور است و به هیچ وجه ربطی به افغانستان ندارد و اینک، نشست سارک زمینۀ آن را فراهم کرده که افغانستان به عنوان کشور عامل، نقشی در پایان این رقابت؛ یا دست کم، در حیطۀ خاک خودش داشته باشد و نیز عامل جلب اعتماد برای تشکیل یک رابطۀ امن، منفعتآور و محترمانه میان هر سه کشور گردد ولی باید دید که دپلماسی کنونی افغانستان چهقدر میتواند چنین آرزویی را برآورده سازد.
Comments are closed.